محرمانه شدن آمار خودکشی در ایران و افزایش مبتلایان اختلالات روانی در یک سال گذشته

گزارشات و آمارهای رسمی از تشدید نگران کننده ی بحران سلامت روان در ایران از سال گذشته حکایت دارد. در حالی که آمار خودکشی در سال ۱۴۰۱ در ایران محرمانه شده است، کارشناسان از افزایش چشمگیر مبتلایان اختلالات روانی طی یک سال گذشته خبر می دهند.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، حسن موسوی چلک در نشست‌ انجمن روانشناسی ایران که روز ۱۹ شهریور به مناسب «۱۰ سپتامبر؛ روز جهانی پیشگیری از خودکشی» برگزار شد، نسبت به روند آمار خودکشی در کشور ابراز نگرانی کرد.

موسوی چلک در این رابطه گفت:

آمار خودکشی در سال ۱۴۰۱ محرمانه است، اما می‌توانم بگویم که تعداد آن‌ها بیشتر شد. به طور کلی روند فوتی‌های ناشی از اقدام به خودکشی در کشور افزایشی است. در حوزه خودکشی، روندی که در ایران طی می‌کنیم، نگران‌کننده است.

بر اساس آمارهای رسمی، سال ۹۶ در ایران حدود ۴۶۲۵ فوتی ناشی از اقدام به خودکشی ثبت رسمی شد. در سال ۱۴۰۰ اما تعداد این فوتی‌ها به ۶۲۴۴ نفر رسید.

در سال ۹۶ شاخص خودکشی به ازای صدهزار نفر جمعیت ۵.۵ بود. سال ۱۴۰۰ اما این شاخص به ۷.۴ به ازای صد هزار نفر جمعیت رسید. این روند افزایشی ۲ درصدی در بازه پنج ساله، بسیار زیاد و نگران‌کننده است. این در حالی است که قبلا این شاخص در بازه ۱۰ ساله ۰/۲ بود.

گفته می‌شود که ۲۰ برابر آمارهای فوتی ناشی از خودکشی، اقدام به خودکشی داریم. با این حساب اگر فوتی ناشی از اقدام به خودکشی را ۶۲۴۴ در سال را در نظر بگیریم، در ایران تقریبا سالانه حدود ۱۲۰ هزار اقدام به خودکشی صورت می‌گیرد.

این آمار یعنی معادل ماهانه ۱۰ هزار نفر و هر روز ۳۰۰ نفر اقدام به خودکشی در کشور. ضمن آنکه گفته می‌شود ۲۰ برابر اقدام به خودکشی، فکر به خودکشی داریم.

در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۸ درصد از فوتی‌های ناشی از اقدام به خودکشی را زنان تشکیل می‌‌دادند. با این حساب آمار فوتی‌های ناشی از اقدام به خودکشی در مردان بیشتر است.

حدود ۴۰ درصد از افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند در گروه سنی ۳۰ تا ۴۹ ساله و ۲۰ درصد از آنها در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ ساله هستند. حدود ۳۲ تا ۳۵ درصد از آنها نیز در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ ساله هستند.

در گروه سالمندان یعنی ۶۰ ساله به بالا نیز خودکشی ۸.۶ به ازای هر صدهزار نفر است که قابل تامل است. در گذشته آمار خودکشی سالمندان بسیار کمتر بود.

ضمن آنکه بیشترین فراوانی اقدام به خودکشی در مشاغل آزاد و خانه‌دار است.

بیش از یک چهارم کسانی که اقدام به خودکشی کردند تحصیلات راهنمایی، دیپلم ۲۳ درصد، ابتدایی ۱۷.۵ درصد، دبیرستان ۱۱.۲ درصد و بیسواد هم تقریبا ۱۰ درصد و مابقی نیز که حدود ۷ درصد است لیسانس و لیسانس به بالاتر هستند.

استان‌های شمال غرب کشور، وضعیت بسیار بغرنجی نسبت به سایر استان‌ها دارند.

میانگین خودکشی در کشور ۷.۴ به ازای صد هزار نفر است. نرخ خودکشی در استان ایلام ۱۷.۸، کهگیلویه و بویراحمد ۱۵، چهارمحال و بختیاری ۱۴.۸، همدان ۱۳.۲ و لرستان ۱۲.۲ است. استان‌های شمال غرب که نرخ خودکشی بیشتری دارند، کم برخوردار هستند و این معنادار است.

از سویی دیگر روزنامه «هم میهن» گزارشی قابل تأمل با تیتر «افزایش معنادار افسردگی و ناامیدی» درباره ی افزایش اختلالات روانی پس از حوادث سال گذشته ی کشور منتشر کرده است که در ادامه بخش هایی از آن را می خوانید:

ایران، پارسال، پاییز متفاوتی را آغاز کرد. ۲۵شهریورماه، مهسا امینی، دختر ساکن سقز در تهران بعد از بازداشت توسط گشت ارشاد، در بیمارستان کسرا درگذشت. فوت او منجر به اعتراض‌هایی شد که برخی از آن‌ها به خیابان‌ها رسیدند و تا ماه‌ها ادامه داشتند.

بعد از آن، کارشناسان زیادی از جمله اساتید دانشگاه، متخصصان سلامت روان و جامعه‌شناسان درباره وضعیت جامعه ایران بعد از شهریور ۱۴۰۱ هشدار دادند. ۳۱شهریورماه پارسال، ۴ انجمن حوزه سلامت روان در بیانیه‌ای نسبت به وضعیت سلامت روان شهروندان ابراز نگرانی کردند.

آذر پارسال در گزارشی در گفت‌وگو با متخصصان سلامت روان از افزایش حملات اضطرابی در میان بیماران و مراجعان به پزشکان حوزه سلامت روان خبر دادیم. حالا در گزارشی تازه و در گفت‌وگو با ۱۳ متخصص حوزه روان به‌نظر می‌رسد که اختلالات اضطرابی جای خود را به بیماری افسردگی، ناامیدی و حتی بی‌عملی داده است.

متخصصان تاکید می‌کنند که از پارسال تاکنون افراد زیادی به مهاجرت فکر می‌کنند و این مهاجرت برای آن‌ها به‌مثابه فرار از موقعیت است. میزان مصرف داروهای اعصاب و روان هم بالا رفته است؛ این را داروخانه‌داران و داروسازان می‌گویند.

یکی از آنها که مسئول فنی یک داروخانه‌ دولتی است، می‌گوید که از هر ۵نسخه‌ای که به داروخانه‌شان می‌آید، یکی مربوط به داروهای اعصاب و روان است. اغلب می‌گویند زنان و جوانان، مراجعه‌کننده‌های‌شان برای داروهای روانند و داروهای ضدافسردگی، ضداسترس و خواب‌آور بیشترین تقاضا را دارد؛ داروهایی در گروه اس‌اس‌آر‌آی‌ها که ضدافسردگی‌اند و داروهایی مثل کلونازپام، لورازپام، کلردیازپوکساید و آلپرازولام. آسنترا هم رکورددار است.

با اینکه داروهای اعصاب و روان بدون نسخه داده نمی‌شود اما داروخانه‌داران می‌گویند که مراجعه برای تهیه داروی بدون‌نسخه، زیاد شده که یکی از دلایل آن تمایل نداشتن برای مراجعه به پزشک است.

گزارش کامل روزنامه «هم میهن» را در اینجا بخوانید.