:
رجب طیب اردوغان در واکنش به مخالفت رئیس جمهوری ایران و برخی از صاحب نظران با اجرای پروژه کریدور زنگزور در پیامی به ایران نوشت: از دولت ایران میخواهم که در پروژه بزرگ کریدور زنگزور که نوید بخش صلح و امنیت و رفاه در منطقه است در کنار یکدیگر حرکت کنیم.
اردوغان 3 ماه پیش ایران و نه دولت ارمنستان را اصلی ترین مانع در گشایش کریدور زنگزور خواند.
وی مدعی شد که این کریدور علیه هیچ کشوری نیست و یک خط ارتباطی برای صلح است.
گفتنی است اوایل مهرماه، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، افتتاح مسیر زمینی کریدور ادعایی زنگزور در جنوب قفقاز را مسأله‌ای راهبردی برای ترکیه خواند و گفت که «اگر ارمنستان از باز شدن دالان زنگزور جلوگیری کند، این کریدور می‌تواند از ایران عبور کند.
این در حالی است که محمد جمشیدی معاون سیاسی حجت الاسلام رئیسی روز چهارشنبه 12 مهرماه در توییتر نوشت: مشاور امنیت ملی ارمنستان و نماینده ویژه رییس‌جمهور آذربایجان در ملاقاتهایی با رئیس جمهور، گزارشهای مفصلی درباره قفقاز ارائه دادند. دکتر رئیسی در هر دو دیدار تاکید کرد: کریدور زنگزور بستر حضور ناتو در منطقه و تهدیدی ضد امنیت ملی کشورهاست که جمهوری اسلامی قاطعانه با آن مخالفت میکند.
در همین حال یک روز پس از انتشار اظهار نظر مخالف حجت الاسلام رئیسی نسبت به اجرای پروژه زنگزور، برخی از مقامات ترکیه‌ای بار دیگر ادعاهای خود درباره این کریدور را مطرح کردند.
عبدالقادر اورال اوغلو»، وزیر حمل و نقل ترکیه در تلویزیون تی. آر. تی با تکرار اظهارات رجب طیب اردوغان گفت در صورتی که ارمنستان از تأمین خاک خود برای مسیر حمل و نقل خودداری کند، کریدور زنگزور می‌تواند از ایران عبور کند.
اورال اوغلو مدعی شد: «سوال مهم این است که آیا کریدور زنگزور از ارمنستان عبور میکند یا خیر؟ از نظر شرایط جغرافیایی واقعی، این کریدور برای هر یک از مناطقی که از آن عبور میکند مفید خواهد بود. ما فکر می‌کنیم ارمنستان این موضوع را بدون ملاحظات سیاسی ارزیابی خواهد کرد. در غیر این صورت، دورنمای عبور این کریدور از مرزهای ایران به عنوان یک جایگزین مطرح خواهد شد.»
وزیر کابینه اردوغان همچنین گفت: «مسیر زنگزور در حال حاضر تا حد زیادی به جز بخشهایی از مسیر برقرار است.» او گفت: «مسیری وجود دارد که از باکو به شهر خان می‌رود. کار توسط یک شرکت ترکیه‌ای برای گسترش آن تا مرز ارمنستان در حال انجام است و مسیر دیگری به طول حدود ۱۱۰ کیلومتر در نخجوان وجود دارد. پس از آن، مسیر به قارس [در ترکیه] می‌رود و ۲۲۴ کیلومتر جاده در خاک ترکیه وجود دارد.»
به گفته وزیر راه و حمل و نقل ترکیه، کار تکمیل این مسیر در نخجوان به زودی آغاز خواهد شد و ظرف یک ماه، ترکیه مناقصه‌ای را برای ساخت امتداد مسیر در سراسر خاک خود برگزار خواهد کرد.
از سوی دیگر، جمهوری آذربایجان نیز اعلام کرد که خواهان ایجاد کریدور موسوم به زنگزور است که از ارمنستان می‌گذرد و آذربایجان را به منطقه نخجوان آنکه منطقه‌ای بین ارمنستان و ترکیه است، متصل میکند.
این طرح کریدور شامل ساخت بزرگراه و راه آهن است.
اما سید کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران نیز در واکنش به ادعاهای مطرح شده ترکیه و جمهوری آذربایجان در گفت‌وگویی تاکید کرد که باکو، کریدور زنگزور را به نحوی که در حاکمیت جمهوری آذربایجان باشد و اتصال نخجوان را به خاک اصلی آن تأمین کند، در قبال کریدور لاچین مطرح می‌کرد که در اختیار ارمنستان بود و قره باغ را به خاک ارمنستان متصل می‌ساخت. اینکه مساله قره باغ حل و طبعاً کریدور لاچین بلااثر شده است، دیگر توجیهی برای درخواست چنین کریدور متقابلی وجود ندارد.
خرازی افزود: البته، کشورها می‌توانند در قالب همکاری ترانزیتی راههای ارتباطی خود را در اختیار همسایگان خود قرار دهند و چنین همکاری بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان هم قابل دفاع است، ولی لازمه برقراری چنین ارتباطی تهدید و اشغال نیست.
جمهوری اسلامی ایران از آنجا که بر اهمیت اتصال نخجوان به خاک جمهوری آذربایجان واقف است، حتی درصدد است چنین اتصالی را از خاک ایران برای جمهوری آذربایجان فراهم سازد و لذا با باکو برای ساخت جاده و راه آهنی به طول ۵۵ کیلومتر از روستای آق بند در منطقه زنگیلان در جنوب کشور آذربایجان و در مجاورت مرز ایران و ارمنستان، تا شهر اردوباد در نخجوان، به توافق رسیده است که در دست پیگیری است.
لازم به یادآوری است که هدف از ایجاد کریدور زنگزور دسترسی بلامانع باکو به نخجوان از طریق ارمنستان عنوان شده است. ترکیه و آذربایجان از زمان جنگ دوم قره باغ در سال 2020 خواستار اجرای آن بوده اند.
این گذرگاه بحث برانگیز از مرز 45 کیلومتری بین ایران و ارمنستان عبور خواهد کرد و یک گذرگاه شرقی به غربی است که خط اتصال شمال به جنوب بین ایران و دریای سیاه و روسیه را قطع می کند و به همین خاطر ایران اعلام کرده است تغییر خطوط مرزهای ژئوپلتیک منطقه مرزی خود با ارمنستان که یک مرز تاریخی است را تحمل نخواهد کرد.
به تازگی ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه از سفر احتمالی حجت الاسلام رئیسی به ترکیه خبر داد و گفت: موضوع این سفر یکی از برنامه‌هایی است که در چارچوب مناسبات دو کشور مورد توجه قرار دارد. هنوز تاریخ قطعی برای این سفر که درباره اصل آن توافق وجود دارد، تعیین نشده و در برنامه کار روابط دو کشور دیدار سران و تبادل هیأت‌های عالیرتبه قرار دارد که یکی از آنها سفر رئیس جمهور است که در زمان خودش اطلاع رسانی خواهد شد./شهرخبر
