خرید ۵۴ فروند جنگنده فرانسوی توسط عربستان سعودی؛ «رافال» چه ویژگی هایی دارد؟

گفته می شود عربستان سعودی در حال بررسی خرید ۵۴ فروند جنگنده رافال (Rafale) است که توسط شرکت هواپیماسازی داسو (Dassault Aviation) ساخته شده است. این اطلاعات برای اولین بار توسط “اینتلیجنس آنلاین” فاش شد که ادعا کرده دلیل این اقدام عربستان، عدم امکان دستیابی به جنگنده های یوروفایتر تایفون برای نیروی هوایی سلطنتی عربستان بوده است.

به گزارش لا تریبیون به نقل از منابع مختلف، مقامات سعودی درخواست قیمت و هزینه دقیق خرید ۵۴ فروند جنگنده رافال را به این سازنده فرانسوی ارسال کرده اند و خواستار پاسخ تا ۱۰ نوامبر ۲۰۲۳ شده اند.

رافال یک هواپیمای جنگنده دوموتورهٔ چندمنظورهٔ فرانسوی است. داسو این هواپیما را جنگنده‌ای همه‌منظوره با قابلیت پنهان‌کاری نسبی توصیف کرده که قادر است همزمان وظایفی همچون برتری هوایی، بمباران اهداف زمینی، شناسایی و مأموریت‌های بازدارندگی اتمی را ایفا کند. این هواپیما در سال ۱۹۸۶ اولین پرواز خود را انجام داده و از سال ۲۰۰۱ وارد فعالیت رسمی در ارتش فرانسه شد.

رافال مثل نزدیکترین همتای خود یوروفایتر تایفون، جت جنگنده‌ای با بال دلتا، کانارد و بدون دم است اما از یوروفایتر کوچکتر و سبک‌تر و چابک‌تر است. این جنگنده با توجه به اندازه کوچکش قادر است بدون داشتن بال تاشو بر روی ناوهای هواپیمابر حمل شود. رافال با وجود اندازه کوچک توانایی حمل میزان سنگینی مهمات را دارد. وزن خالی مدل C آن ۹٬۵۰۰ کیلوگرم و وزن مدل M که ناونشین ۱۰٬۱۹۶ کیلوگرم است اما قادر است با حداکثر ۲۲٬۲۰۰ کیلوگرم وزن از زمین برخیزد. ضمن اینکه شرکت داسو امیدوار است این میزان را تا حدود ۲۵ تن ارتقاء دهد. در واقع رافال بدون مهمات و سوخت حدود ۱٫۵ تن از اف-۱۶سی سبک‌تر است اما می‌تواند با ۴٫۵ تن وزن بیشتر از زمین برخیزد. این توانایی باعث می‌شود تا رافال بتواند ۹٫۵ تن انواع بمب و موشک یا سوخت خارجی و ۴٬۷۰۰ کیلوگرم سوخت داخلی را حمل کند. این جت جنگنده بال‌مثلثی با دو مخزن سوخت خارجی رهاشونده قادر است عملیات‌های ضربتی در عمق ۱۸۵۲ کیلومتری خاک دشمن را حتی با داشتن موشک‌های سنگین هوابه‌سطح و موشک‌های هوابه‌هوا به انجام رساند.

رافال به نسل ++۴ جنگنده‌ها تعلق دارد یعنی جتی است که بر اساس اصول جنگنده‌های نسل چهارم طراحی شده اما برخی مشخصات جنگنده‌های نسل پنجم را (که تنها نمونه‌های فعال آن اف-۲۲ راپتور و اف-۳۵ است) در خود دارد. این جت فرانسوی از دو موتور توربوفن Snecma M88-2 استفاده می‌کند که هر یک بدون استفاده از پس‌سوز ۵۰٫۴۲ کیلونیوتن نیروی گشتاوری و با روشن کردن پس‌سوز موتور ۷۵٫۶۲ کیلونیوتن نیروی گشتاوری دارند. حداکثر سرعت آن ۲ ماخ است و توانایی ابرپیمایش (حرکت با سرعت مافوق صوت بدون پس‌سوز) را دارد. سقف پروازی این هواپیما ۱۸٬۲۹۰ متر است. آویونیک هواپیما ساخت شرکت تالس است و از یک رادار آرایه فازی غیرفعال، سیستم جنگ الکترونیک SPECTRA و یک سیستم جستجو و پیگیری امواج فروسرخ تشکیل می‌شود.

خرید احتمالی ۵۴ فروند جنگنده رافال توسط عربستان سعودی، جایگاه فرانسه را در بازار دفاعی خاورمیانه تقویت خواهد کرد و موقعیت رافال را به عنوان یک هواپیمای جنگی پرطرفدار در منطقه تثبیت خواهد کرد.

مصر اولین کشور منطقه بود که در سال ۲۰۱۵ جت های رافال را خریداری کرد و پس از آن در سال ۲۰۲۱ با خریدهای بیشتر، تعداد مجموع خریدهای خود را به ۵۴ فروند رساند.

همچین قطر در سال ۲۰۱۵ و بعد از آن در سال ۲۰۱۷ اقدام به خرید ۳۶ فروند جنگنده فرانسوی کرد. گزارش ها حاکی از آن است که امارات در حال بررسی گزینه هایی برای ۳۶ هواپیمای رافال دیگر است. در دسامبر ۲۰۲۱، شرکت هواپیماسازی داسو بزرگ ترین سفارش یکباره خود تا به امروز را دریافت کرد، پس از آن که امارات متحده عربی قراردادی برای تهیه ۸۰ جت رافال با این شرکت امضا کرد.

علاوه بر این، این یک چالش مستقیم برای یوروفایتر تایفون خواهد بود که توسط کنسرسیومی از شرکت های اروپایی از جمله BAE Systems، ایرباس و لئوناردو ایتالیا تولید می شود. در اوت ۲۰۰۶، عربستان سعودی وارد توافقی برای خرید ۷۲ فروند جنگنده تایفون شد که بین سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ تحویل داده شدند.در مارس ۲۰۱۸، یادداشت تفاهمی برای ۴۸ هواپیمای تایفون دیگر امضا شد.

با این حال، در ژوئیه ۲۰۲۳، سفارش بالقوه مذاکره شده توسط بریتانیا توسط آلمان مسدود شد. پس از ترور جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه، مقامات آلمانی فروش سلاح به عربستان را به حالت تعلیق درآوردند.

ستون فقرات ناوگان جنگنده های نیروی هوایی سلطنتی عربستان سعودی از بیش از ۲۰۰ جنگنده F – ۱۵ C / D / SA ساخت آمریکا تشکیل شده است. اولین اف -۱۵ که به عربستان سعودی تحویل داده شد، تنها دو سال پس از تحویل رسمی آن به نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، در سال ۱۹۷۸ وارد این کشور شد.