همه چیز درباره غار علیصدر
غار علیصدر که از مناطق گردشگری ایران محسوب می‌شود، در ارتفاعات ساری‌قیه نزدیک روستای علیصدر شهر کبودراهنگ استان همدان قرار دارد. در این تحقیق موضوعاتی همچون آشنایی با غار علیصدر، تاریخچه پیدایش، علت نام‌گذاری، ویژگی‌ها و نکاتی در مورد آن بیان می‌شود.
آشنایی با غار علیصدر
غار علیصدر به طول ۱۲ کیلومتر و به ارتفاع ۲۱۰۰ متر از سطح دریا، از غارهای تالابی ایران است یعنی هم دارای محیط‌های خشک و هم دارای محیط‌های دارای آب است و امکان قایقرانی در آن فراهم است.
دهلیزهای گوناگون و دالان‌های پیچ‌درپیچ این غار توسط دریاچه‌ای که در بخش مرکزی آن قرار دارد به یکدیگر متصل می‌شوند.
دشواری مسیر عبور غار باعث شده که فقط ۳ کیلومتر از مسیر آن برای بازدید عموم آماده گردد.
تاریخچه
سنگ‌هایی در غار علیصدر وجود دارد که براساس نظر کارشناسان مربوط به ۱۹۰ ـ ۱۳۶ میلیون سال قبل (دوره ژوراسیک) می‌باشد. این غار در سال‌های دور، سرپناه انسان‌ها محسوب می‌شده است.
در مورد نحوه تشکیل غار گفته‌اند که گاز دی اکسید کربن در آب باران حل شده و ترکیبی به نام بی‌کربنات کلسیم تشکیل داده و این ترکیب در لایه‌های ضخیم آهک نفوذ کرده و فضاهای خالی به وجود آمده، که این فضاهای خالی در طول سال‌ها به هم متصل شده و غار تشکیل شده است.
از زمانی که مردم روستاهای اطراف غار به وجود آب در آن پی بردند، از آب آن استفاده می‌کردند، بعدها مازاد آب نهر سراب را به علیصدر هدایت کردند و آب تا نزدیکی دهانه ورودی بالا آمد و غار مخزنی شد برای نگهداری آب برای بهره‌برداری در فصل‌های گرم سال.
استفاده از غار به عنوان سد، اگر چه بهره‌برداری مردم از آب را آسان و قابل اطمینان می‌کرد ولی دسترسی به داخل غار را برای سال‌ها غیرممکن کرد.
در سال ۱۳۳۶ زلزله‌ای مخرب در منطقه به وقوع پیوست و آب نهر سراب قطع شد و ۶ سال طول کشید تا آب علیصدر به حد طبیعی خود رسید و مسیر ورود به غار باز شد.
در سال ۱۳۴۲ اولین گروه حرفه‌ای کوهنوردی از دهانه ۵۰ سانتی‌متری وارد این غار شدند و با بازدید از تالارها، مسیرها و دریاچه آن اطلاعات حرفه‌ای مفیدی در زمینه طول و عرض و عمق غار و دریاچه به‌دست آوردند.
در سال ۱۳۵۳ رئیس هیئت کوهنوردی استان همدان با کمک کوهنوردان، مردم محلی و مسئولین استان و شهرستان موفق شدند دهانه غار را به ارتفاع ۳ متر و عرض ۵ متر باز کنند.
از آن به بعد کار آماده‌سازی کف غار برای پیاده‌روی و تجهیز آن به قایق و روشنایی آغاز شد و در سال ۱۳۵۵ برای بازدید عموم آماده شد و به‌تدریج راههای دسترسی به غار آسفالت، برق روستای علیصدر و اطراف آن تأمین و مهمانسرایی برای جهانگردان در روستای علیصدر ساخته شد.
علت نام‌گذاری غار علیصدر
در اسناد مربوط به روستا نام روستای علیصدر «علی سد» ذکر شده است چون از غار به‌عنوان «سد» استفاده می‌کردند، از طرفی آب سرد موجود در غار نیز دلیل نام‌گذاری روستا به «علی سرد» بوده است و در شناسنامه‌های اهالی روستا، این نام ذکر شده است.
اما زمانی که جاده برای روستا و غار ساخته شد، نام «علیصدر» برای روستا و غار اختصاص یافت.
ویژگی‌ها و حقایق غار علیصدر
– آب دریاچه درون غار بدون رنگ، بی‌بو، زلال و شفاف است به‌طوری‌که تا عمق ۱۰ متری آن به‌خوبی دیده می‌شود.
– ارتفاع آب در عمیق‌ترین قسمت آن ۱۴ متر است.
– طولانی‌ترین مسیر قایقرانی در غار را دارد، چون دارای کانال‌های آبی وسیعی می‌باشد، همین امر باعث شهرت غار علیصدر در میان غارهای آبی جهان شده است.
– آب غار املاح زیادی دارد و به همین دلیل قابل آشامیدن نیست.
– این غار، پایین‌تر از سطح زمین قرار گرفته ولی چون گاز سمی در آن یافت نمی‌شود، برای تنفس مشکلی ایجاد نمی‌کند.
– علیصدر در گروه غارهای زنده جهان قرار دارد یعنی امکان تغییر در آن وجود دارد.
– درون این غار اشکال مختلفی مشاهده می‌شود که دست بشر در معماری و ساخت آن دخالت نداشته است. این اشکال با نورپردازی کارشناسان به شکلی زیبا نظر بینندگان را به خود جلب می‌کند. به عنوان مثال:
میدان ستون‌ها تخته سنگ بزرگی است که به شکل ستون از بالا تا کف غار کشیده شده است.
آبشار سنگی تخته سنگ بزرگی است که شکل آبشار به خود گرفته است.
پنجه اژدها سنگ زرد رنگی است که به شکل پنجه اژدها از سقف غار به سمت پایین آمده است.
تخت جمشید ستون‌هایی است که از کف غار به سمت بالا کشیده شده و سر ستون‌ها شبیه بنای تخت جمشید می‌باشد.
اشکال دیگر این غار عبارتند از: نی غار، گل کلمی، برفک، سوزنی، پنجه عقاب، دروازه غار و شیر غار.
– کلمه جلاله «الله» که در دیواره غار نقش بسته یکی از شگفتی‌ها و زیبایی‌های غار علیصدر است.
– در قسمتی از مسیر پیاده‌روی غار که به تالار قندیل بزرگ معروف است، قندیلی بزرگ و زیبا دیده می‌شود.
– این غار در منطقه کوهستانی استان سردسیر همدان قرار گرفته که بازدید از آن را در فصل‌های سرد با دشواری همراه می‌کند.
– دمای هوای درون غار در تمام فصل‌های سال تقریباً یکسان و سرد است.
– این غار در سال ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شد.
نکاتی در مورد غار علیصدر
برای اینکه اطلاعاتی مختصر و مفید در زمینه غار علیصدر در اختیار خوانندگان قرار گیرد به چند سؤال پرتکرار پاسخ می‌دهیم.
– غار علیصدر چگونه کشف شد؟
به بخش تاریخچه مراجعه شود.
– انتهای غار کجاست؟
با وجود کاوش‌های زیادی که صورت گرفته هنوز اطلاعاتی در زمینه انتهای غار به‌دست نیامده و مسیرهای زیادی کشف نشده باقی مانده است.
– آب علیصدر از کجا تأمین می‌شود؟
چشمه‌های زیرزمینی و آب برف و باران که از طریق نفوذ در سطح زمین به صورت مداوم از سقف و دیوارهای غار می‌چکد آب غار را تأمین می‌کند.
– موجودات علیصدر کدامند؟
غار علیصدر دارای حیات جانوری و گیاهی نیست.
– خطرات غار
خطری که غار آبی علیصدر را تهدید می‌کند، پایین‌آمدن سطح آب از حد طبیعی آن است که به‌دلیل خشکسالی‌های سال‌های اخیر رخ داده است.
درباره غار حرا
