انواع الگوهای ذهنی بازنمایی شناختی واقعیت خارجی هستند. این مفهوم ابتدا توسط روانشناس کنت کریک در سال ۱۹۴۳ معرفی شد. او مشخص کرد که هر فرد در ذهن خود یک مدل کوچک از نحوه عملکرد جهان دارد. این مدل ذهنی برای پیش بینی رویدادها، استدلال و توضیح دادن به وقایع به کار می رود. مدل ذهنی به افراد در درک دنیا و تفسیر محیط خود کمک می کند.
مفهوم مدل ذهنی چه پیامی را به ما می رساند؟
مفهوم مدل ذهنی چیست؟ در کتاب مدل های ذهنی بی نظیر، نوشته شین پریش و ریانون بوبین، به تبیین این موضوع به طور کامل پرداخته شده است. آن ها ادعا می کنند که مدل های بهتر منجر به تفکر بهتر می شوند و هر چه انواع الگوهای ذهنی دقیق تر باشند و ما توانایی توضیح واقعیت را بیشتر داشته باشیم، تفکرمان نیز به همان اندازه ارتقا می یابد. این ارتباط بین مدل ذهنی و تفکر به عنوان یک بازی درک واقعیت شناخته می شود.
تجربه نشان داده است که هر فرد بر اساس ذهنیت خود به موقعیت ها نگاه می کند. مثلا، در توضیح مدل ذهنی از نگاه دکتر شکری ساز مشاهده می کنیم که یک مهندس با ذهنیت سیستمی به مسائل نگاه می کند، در حالی که یک روان شناس با ذهنیت انگیزشی و یک تاجر با ذهنیت هزینه، ریسک و امتیاز به تفکر مسائل می پردازند.
این افراد هر یک بخشی از واقعیت را با دید خود می بینند، اما به دلیل محدودیت های ذهنی، تصویر کاملی از موقعیت ندارند.
انواع الگوهای ذهنی که توسط افراد موفق استفاده می شوند
بر اساس آموزه های شین پریش در کتاب “مدل های ذهنی بی نظیر”، واقعیت جهان به حدی پیچیده است که امکان نگه داری تمام جزئیات آن در ذهن ما وجود ندارد. به همین دلیل، از مدل ها برای ساده سازی و تبدیل مسائل پیچیده به بخش های قابل درک و سازمان دهی شده استفاده می کنیم.
این مدل ها، چه به طور آگاهانه و چه به شکل ناخودآگاه، به ما کمک می کنند تا روزانه در فرآیند فکر کردن، تصمیم‌گیری و درک جهان اطرافمان از آنها بهره مند شویم.
نقشه همان قلمرو نیست
این مدل از انواع الگوهای ذهنی نشان می دهد که یک نقشه هر چقدر خوب باشد، همواره محدودیت ها و نقص هایی دارد. چرا که نقشه تنها یک تجسم مختصر از واقعیت است و نمی تواند جزئیات کامل و صحیح را ارائه دهد. در واقع، اگر یک نقشه به درستی و با کمال دقت قلمرو را نشان دهد، دیگر مفید و مختصر نخواهد بود و ممکن است به ما کمک موثری نکند.
از این رو دانستن اطلاعات در رابطه با نحوه هدف گذاری صحیح در این نقشه مهم است. در این راستا می توانید از این لینک https://bia2safa.net/goto/web/url/3901219 کمک بگیرید.
حلقه صلاحیت
در کتاب “مدل های ذهنی بی نظیر”، دومین مدل ذهنی معرفی شده تحت عنوان “حلقه صلاحیت” است. این مدل تاکید دارد که برای بهبود قدرت تصمیم گیری و نتایج بهتر، باید با خود آشنا و آگاه از حلقه صلاحیت خود باشیم. حلقه صلاحیت به معنای درک و شناخت عمیقی از زمینه و مسائلی است که در آن فعالیت می کنیم. شین پریش، این حلقه را به عنوان مبنای تصمیم گیری و اقدامات خود توصیف می کند.
به عنوان مثال:
برای نمونه، تصور کنید فردی که تمام زندگی اش را در یک شهرستان کوچک سپری کرده است و از جزئیات زندگی مردمان و فعالیت های اجتماعی اطلاعات دقیقی دارد.
حالا فرض کنید یک غریبه به این شهرستان وارد شود. این غریبه، با اطلاعاتی که در چند روز کسب می کند، ادعا دارد همه چیز را درباره شهرستان می داند. این ادعا نشان دهنده یک حس اعتماد به نفس کاذب است؛ زیرا او تاریخچه واقعی شهرستان را نمی شناسد و احتمالا در مقایسه با یک شهروند همیشگی، اطلاعات کمتری دارد.
در مقابل، فردی که در این شهرستان همیشه زندگی کرده است در حلقه صلاحیت خود فعالیت می کند. او توانایی انتخاب بهترین راه حل را دارد و اطلاعات کاملی برای تصمیم گیری در اختیار شما قرار می دهد. در نهایت، ما برای تغییر وضعیت باید بهترین راهنماهای بومی کمک بگیریم تا از حلقه صلاحیت خود به بهترین شکل استفاده کنیم.
تفکر بر پایه اصول
سومین گزینه از انواع الگوهای ذهنی به نام تفکر برپایه اصول اولیه معرفی می شود. برای شناسایی اصول اولیه در موقعیت خاص، از دو تکنیک موثر بهره می برند: پرسشگری سقراطی و چراهای پنج گانه.
پرسشگری سقراطی
در پرسشگری سقراطی، با تحلیل دقیق، از پرسش و پاسخ برای تعیین اصول اولیه استفاده می شود. این فرآیند شامل پاکسازی تفکر و چالش کردن فرضیات، جستجوی شواهد، در نظر گرفتن دیدگاه های جایگزین و بررسی عواقب می شود.
چراهای پنج گانه
روش چراهای پنج گانه، از رفتار کودکان الهام گرفته شده است. این روش با ایجاد معماها و تکرار پرسش “چرا”، به شناسایی اصول اولیه کمک می کند. این بازی از طریق پرسش های چرا، به طور حسی اصول اولیه را درک کرده و تفکر کودکانه را به ما آموزش می دهد.
در نهایت، این دو روش به ما کمک می‌کنند تا از اندیشه های خشک و باورهای مشترک خلاص شویم و به اصول اولیه دست یابیم. این دو روش در نحوه زندگی افراد موفق نیز به وضوح دیده می شوند. اگر می خواهید در این زمینه بیشتر بدانید، “اینجا” کلیک کنید.
آزمایش فکری
این مدل ذهنی افراد موفق، آزمایشات فکری را به عنوان ابزارهای تخیل تعریف می کند که برای کندوکاوی در طبیعت مورد استفاده قرار می گیرد. در حوزه های مختلف از جمله فلسفه و فیزیک، آزمایشات فکری برای بررسی مسائلی که قابل دانستن هستند، بهره مندی فراوانی دارند.
آزمایشات فکری نه تنها ما را به مسیرهای نوینی از تحقیق و جست و جو هدایت می کنند، بلکه این ابزارهای تخیلی به ما کمک می کنند تا از اشتباهات گذشته درس بگیریم و از بروز آن ها در آینده جلوگیری کنیم. این قدرت تخیل در توسعه تفکرات نوآورانه و ایجاد پژوهش های پیشرفته نقش مهمی ایفا می کند.
جمع بندی
انواع الگوهای ذهنی متنوعی وجود دارند که نحوه تفکر و ادراک افراد را شکل می دهند. این الگوها شامل مدل های ذهنی مختلف مانند ذهنیت سیستمی، انگیزشی، حلقه صلاحیت و آزمایش فکری می شوند. هر کدام از این الگوها باعث شکل گیری دیدگاه ها و نگرش های خاص در قبال جهان می شوند. این تنوع الگوهای ذهنی باعث اثرگذاری متفاوت افراد در حل مسائل، اتخاذ تصمیمات و درک واقعیت خواهد شد. درک عمیق از این الگوها اهمیت دارد تا بتوانیم با یکدیگر بهتر ارتباط برقرار کنیم و در فرآیند یادگیری و توسعه شخصی پیشرفت داشته باشیم.
