نحوه تشخیص و دلیل انواع سرفه نوزاد و روش های درمان

ممکن است نوزادان نیز همانند بزرگسالان به دلایل گوناگونی، درگیر سرفه های شدید شوند. به همین خاطر یکی از مهم ترین نشانه های بیماری در دوران نوزادی سرفه است. توجه داشته باشید سرفع یک رفلکس مهم و سالم است که به حفاظت از مجاری هوایی در قفسه سینه و گلو کمک می کند. ممکن است سرفه همیشه نشانه یک بیماری جدی نباشد و طی چند روز با مراقبت برطرف می شود. اگر سرفه نوزاد، همراه با مشکل تنفسی، مداوم و شدید شود، باید به پزشک مراجعه کرد. در ادامه مطلب به انواع سرفه نوزاد و روش های درمان آن خواهیم پرداخت.

سرفه در نوزادان چگونه اتفاق می افتد؟

سرفه نوزاد به صدایی که توسط نوزاد ایجاد می شود، گفته می شود. سرفه یک رفلکس کاملا طبیعی محسوب می شود. بهتر است بدانید گاهی اوقات سرفه در نوزادان، نشانه عفونت تنفسی یا یک بیماری است. علاوه بر این ممکن است نوزادان به علت محرک هایی مثل آلرژن ها، گرد و غبار و دود سرفه کنند. گاهی اوقات نیز سرفه نشانه یک بیماری جدی تر مثل بیماری رفلاکس معده به مری یا بیماری قلبی مادرزادی است.

دلایل سرفه نوزادان چیست؟

همانطور که پیش تر اشاره کردیم، گاهی اوقات سرفه نشانه بیماری های مختلفی است. مهم ترین دلایل ایجاد سرفه در نوزادان عبارتند از:

• بیماری رفلاکس معده به مری: GERD یک اختلال گوارشی است که در آن اسید معده به مری باز می گردد. این موضوع پوشش مری را تحریک می کند و موجب سرفه می شود.
• عفونت های تنفسی: عفونت های باکتریایی یا ویروسی مثل آنفولانزا، کروپ، سرماخوردگی، ذات الریه و برونشیولیت موجب سرفه در نوزادان می شوند.
• محرک های محیطی: قرار گرفتن در معرض آلودگی، دود سیگار و عوامل تحریک کننده موجب سرفه در نوزادان می شود.
• دندان در آوردن: زمانی که دندان های نوزاد شروع به در آمدن می کنند، بزاق زیادی ایجاد می شود و پشت گلو تحریک خواهد شد. بنابراین می توان گفت دندان در آوردن نوزاد باعث ایجاد سرفه می شود.
• آسم: آسم در نوزادان به نسبت کودکان کمتر شایع است، ولی ممکن است این موررد نیز رخ دهد. یکی از مهم ترین نشانه های شایع سرفه در نوزادان، آسم است.
• آلرژی: نوزادان ممکن است به انواع آلرژن ها، گرد و غبار، گرده، شوره حیوانات و برخی از غذاها حساسیت نشان دهند. این آلرژن ها می توانند باعث ایجاد سرفه در نوزادان شوند.

آشنایی با انواع سرفه نوزاد

سرفه انواع مختلفی دارد. بهتر است بدانید عفونت های ویروسی تنفسی از مهم ترین دلایل سرفه در نوزادان محسوب می شوند. برخی از مهم ترین انواع سرفه نوزاد عبارتند از:

۱. سرفه با صدای بلند

یکی از انواع سرفه نوزاد، سرفه با صدای بلند است که به آن خروسک یا کروپ نیز می گویند. این بیماری یک بیماری ویروسی است که موجب تورم نای فوقانی و لوله تنفسی می شود و سرفه های خشک و بلند را ایجاد می کند. گاهی اوقات در این نوع سرفه، صداهای بلندتر از حالت نرمال در زمان بازدم یا استنشاق به گوش می رسد.

۲. سرفه خشک نوزاد

سرفه خشک و دردناک یکی از انواع سرفه نوزاد است که می تواند نشانه عفونت دستگاه تنفسی نوزاد مثل آنفولانزا یا سرماخوردگی باشد. سرفه مربوط به آنفولانزا یا سرماخوردگی به خصوص اگر اتاق گرم و خشک باشد، ممکن است در طول شب دردناک تر شود. مراحل اولیه عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی مثل برونشیت یا التهاب نایژه و ذات الریه ممکن است موجب سرفه خشک شوند. اغلب اوقات هنگام بیماری یا در عفونت های تنفسی تحتانی، سرفه خشک نوزاد به سرفه مرطوب یا خلط دار تبدیل می شود. توجه داشته باشید قرار گرفتن در معرض عطر، دود سیگار یا دیگر مواد تحریک کننده مجاری تنفسی و آسم سبب ایجاد سرفه خشک در نوزادان می شوند.

۳. سیاه سرفه

از انواع سرفه نوزاد می توان به سیاه سرفه اشاره کرد. این بیماری یک عفونت باکتریایی بسیار مسری است که توسط باکتری های بوردتلا پرتوزیس به وجود می آید. این عفونت تنها از طریق قطرات بزاق یا مخاط موجود در هوا به انسان منتقل می شود. نوزادانی که دچار سیاه سرفه می شوند پس از یک یا دو هفته به سرفه هایی که به دنبال آن ها صدای شدید شنیده می شود، مبتلا می شوند. گاهی اوقات حملات سرفه ها شدید بوده و با سرفه و استفراغ پس از کبودی همراه است. سیاه سرفه موجب هیپوکسی یا کمبود اکسیژن در نوزادان می شود. اگر متوجه سیاه سرفه در نوزاد خود شده اید باید مراقبت های پزشکی را جدی بگیرید. زیرا در صورت عدم درمان، ممکن است سیاه سرفه بسیار کشنده باشد.

۴. سرفه شبانه نوزاد

آبریزش بینی یکی از دلایل سرفه شبانه در نوزادان است. پر شدن سینوس های گلو و آبریزش بینی موجب سرفه های قبل از خواب در نوزدان می شوند. با این حال اغلب اوقات این سرفه ها در زمان خواب از بین می روند. علاوه بر این سرفه های آسم نیز به علت افزایش حساسیت مجاری تنفسی در شب رخ می دهد. اگر نوزاد شما سرفه مداوم، سیاه یا خلط دار دارد، باید برای تشخیص آن خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. معمولا سرفه خشک ناشی از بیماری های ویروسی بدون عارضه در خانه کنترل می شوند. با این حال اگر در خصوص نوع سرفه مطمئن نیستید، از یک متخصص نوزاد کمک بگیرید.

۵. سرفه خلط دار یا مرطوب

سرفه مرطوب یا خلط دار به سرفه قفسه سینه نیز معروف است. در این سرفه، مخاط و چرک هایی از مجاری تنفسی بیرون می آیند. مخاط و مایعات در دستگاه تنفسی رفلکس سرفه را در نوزادان تحریک می کنند. آسم و عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی از مهم ترین دلایل سرفه خلط دار یا مرطوب در نوزادان است. نوزادان مبتلا به آسم معمولا درگیر خس خس سینه و عفونت های تنفسی همراه با تب می شوند.

۶. سرفه ناگهانی نوزاد

اگر کاملا تصادفی مایعات، غذا و قسمتی از اسباب بازی وارد مجاری تنفسی نوزاد شما شود، ممکن است سرفه های ناگهانی ایجاد گردد. اغلب اوقات چند دقیقه سرفه، شی خارجی را از مجاری تنفسی گلو پاک می کند. توجه داشته باشید اگر سرفه های نوزاد چند دقیقه ادامه داشته یا نوزاد درگیر مشکلات تنفسی شده باشد باید مراقبت های پزشکی را جدی بگیرید. به هیچ عنوان هر چیزی که در گلو گیر کرد را با انگشت خود فشار ندهید، زیرا احتمال حرکت آن در پایین لوله تنفسی بسیار زیاد است.

تشخیص نوع سرفه در نوزادان چگونه است؟

سرفه همراه با استفراغ

نوزادان معمولا به اندازه ای سرفه می کنند که موجب تحریک رفلکس توسط آن ها می شود. علاوه بر این نوزادی که درگیر آسم و سرماخوردگی است، ممکن است همراه با سرفه خلط بالا بیاورد. سرفه ناشی از سرماخوردگی که علت آن ویروس است، ممکن است چندین هفته نیز طول بکشد. به خصوص اگر نوزاد بعد از یک سرماخوردگی مجددا درگیر سرماخوردگی شود.

سرفه همراه با تب

نوزادی که سرفه می کند، تب خفیف و آبریزش بینی دارد، معمولا درگیر سرماخوردگی شده است. سرفه همراه با تب ۱۲۰ درجه فارنهایت یا بیشتر نشانه ذات الریه است. به خصوص اگر نوزاد ضعیف بوده و نفس کشیدن او سریع باشد. در این خصوص باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.

سرفه روزانه

هوای سرد و یا برخی از فعالیت ها در طول روز باعث ایجاد سرفه می شوند. به  همین دلیل سعی کنید مطمئن شوید که وسایلی مثل تهویه کننده هوا، دود و حیوانات خانگی موجب سرفه نوزاد نمی شوند.

درمان سرفه نوزادان از چه راه هایی امکان پذیر است؟

اغلب اوقات سرفه ها از ویروس ها ناشی می شوند و باید در مسیر خود حرکت کنند. گاهی اوقات ممکن است این سرفه ها دو هفته طول بکشد. گاهی اوقات پزشکان هیچ نوع آنتی بیوتیکی تجویز نمی کنند، زیرا آنتی بیوتیک ها مخالف باکتری عمل می کنند. تا وقتی که سرفه به نوزاد اجازه خواب ندهد، داروهای سرفه به هیچ عنوان مورد نیاز نخواهند بود. این داروها باعث می شوند که کودک سرفه نکند. ولی احتمال دارد نتوانند علت اصلی سرفه را درمان کنند.

به یاد داشته باشید اگر بیش از اندازه از داروی سرفه استفاده می کنید، باید به متخصص بگویید تا از دوز مناسب استفاده کند و مطمئن شوید که برای کودک قابل استفاده و ایمن است. استفاده از داروهای ترکیبی ممکن است برای نوزاد عوارض داشته باشد. این نوع داروها به افراد زیر شش سال توصیه نمی شود. توجه داشته باشید رعایت موارد زیر می تواند کمک کند تا فرزند شما احساس بهتری داشته باشد.

• قطره های سرفه برای بچه های بزرگ تر بسیار مناسب است، ولی ممکن است کودکان زیر سه سال با این دارو خفه شوند. به همین دلیل بهتر است از قطره های سرفه استفاده نکنید، مگر اینکه متخصص به شما بگوید که این دارو مشکلی برای نوزاد شما ایجاد نمی کند.
• نوشیدنی های خنک مثل آب میوه ها ممکن است برای نوزاد آرامش بخش باشد و به مرطوب نگه داشتن بدن فرزند شما کمک کند. ولی آب پرتقال و سودا برای نوزاد مناسب نیست، زیر ممکن است به گلوی او آسیب وارد کند.
• اگر نوزاد شما درگیر آسم است، باید در این خصوص یک برنامه عمل آسم از پزشک خود داشته باشید. این برنامه به شما کمک می کند تا داروهای مناسب آسم را برای نوزاد خود انتخاب کنید.
• مرطوب کننده هوا در اتاق خواب ممکن است به نوزاد کمک کند تا خواب آرامی داشته باشد.

درمان های خانگی انواع سرفه نوزاد

غرغره

اسپری آب نمک برای تسکین سرفه نوزاد بسیار مناسب است. علاوه بر این می توانید یک قاشق چای خوری نمک را در آب گرم بریزید. این کار به تسکین درد گلو کمک می کند. انجام غرغره سه بار در روز تأثیر زیادی در درمان سرفه نوزاد دارد.

لامپ ساکشن

خلط بیش از اندازه موجب انسداد مجاری هوایی به خصوص در بینی می شود. مخاط در بینی نیز باعث ایجاد سرفه خشک می شود. به همین دلیل برای این کار بهتر است موارد زیر را جدی بگیرید:

• یک لامپ ساکشن بردارید و آن را حتما فشار دهید.
• لامپ را نگه دارید و دهانه آن را در یکی از سوراخ های بینی قرار داده و به آهستگی آن را رها کنید.
• با این وسیله باید مخاط بینی را پاک کرده و علاوه بر این چیزی که مجاری هوایی را مسدود می کند، بیرون بکشید.

مایعات بیشتر

به نوزاد خود مایعات بدهید تا اطمینان حاصل کنید که سموم کاملا از بدن خارج شده اند. آب گرم به مقدار کافی برای نوشیدن مفید است و موجب می شود بدن همیشه مرطوب بماند. توجه داشته باشید آب آشامیدنی به رقیق شدن خلط کمک زیادی می کند و موجب می شود سموم از بدن خارج شوند.

اسپری آب نمک/ آب گرم

گرم کردن آب نمک برای تسکین سرفه خشک نوزادان بسیار مناسب است. آب نمک یک درمان مناسب برای تسکین گلو درد است و برطرف کننده گرفتگی بینی محسوب می شود.

• نصف قاشق چای خوری نمک را در یک فنجان آب ولرم بریزید.
• دو قطره آب نمک گرم را داخل سوراخ های بینی نوزاد خود بچکانید.
• از نوزاد خود بخواهید سریعا بینی را بالا بکشد تا خلط پاک شود.
• علاوه بر این استفاده از نمک و آب گرم برای تسکین سوزش گلو بسیار مناسب است.

ژل ویپر راب

این ژل دارای روغن رایحه ای و گیاهی است و در انسداد مجاری هوایی نوزاد نقش مهمی دارد. شما می توانید برای کاهش سرفه خشک و سرفه خیس از آن استفاده کنید.

• اندکی ژل ویپر راب را بردارید و سینه نوزاد خود را با آن ماساژ دهید.
• این ژل را روی بخش تنفسی فوقانی بزنید که توسط خلط مسدود شده است.
• علاوه بر این می توانید از فشار بخار بر پشت، بینی و گردن خود استفاده کنید.
• ژل ویپر واب را داخل سوراخ بینی و اطراف چشم های نوزاد قرار ندهید.
• ممکن است نوزاد کمی احساس سوختن داشته باشد، ولی در پایان احساس خوشایندی پیدا خواهد کرد.

مرطوب کننده

گاهی اوقات در شرایطی که رطوبت کم باشد، خلط در گلو و راه های هوایی خشک شده و باعث ایجاد سرفه خشک می شود. استفاده از مرطوب کننده ممکن است سرفه را درمان نکند، ولی به کاهش آن کمک می کند. به همین دلیل پنجره ها را باز کنید تا رطوبت مانع از رشد کپک در اتاق گردد.

چه زمانی باید برای سرفه نوزاد به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر نوزاد شما درگیر کم آبی شده باشد، نشانه هایی مانند خواب آلودگی، گیجی، چشم های گود رفته، دهان چسبناک یا خشک، کم شدن ادرار و گریه بدون اشک را تجربه خواهد کرد.
• او به سختی نفس می کشد و برای نفس کشیدن بسیار تلاش می کند.
• زمان نفس کشیدن خس خس می کند. مگر این که پزشک برنامه عمل آسم داده باشد.
• در زمان نفس کشیدن صدای بلند از خود تولید می کند.
• نق نقو، کج خلق و ضعیف می شود.
• نوزاد با سرفه خون بالا می آورد.
• سن نوزاد کمتر از سه ماه است و تب دارد. علاوه بر این چند ساعت است که سرفه می کند.
• تب بسیار بالایی دارد. به خصوص اینکه اگر کودک شما سرفه می کند، ولی بینی گرفته یا آبریزش بینی ندارد.
• هنگامی که نوزاد پس از سرفه نفس می کشد، صدایی شبیه فریاد بلند خواهید شنید.
• رنگ لب، صورت و زبانش آبی یا تیره شده است.