علل، نشانه ها و روش های درمان متاتارسالژی

متاتارسالژی به درد زیر پنجه و انگشتان پا گفته می شود. این ناحیه از پا، پنج استخوان دارد که به آن متاتارسال می گویند. استخوان های متاتارسال از یک سمت به انگشتان پا وصل شده اند و باعث تشکیل مفاصل می شوند. انتهای استخوان های متاتارسال به دیگر استخوان های پا به نام تارسال وصل است. درد زیر انگشتان پا ممکن است دردناک و شدید باشند. گاهی اوقات زمانی که پای خود را خم می کنید یا فعالیت هایی را انجام می دهید که فشار وزن به آن وارد می شود، این درد تشدید می شود. این فعالیت ها دویدن، ایستادن و راه رفتن را شامل می شوند. انجام این فعالیت ها به خصوص روی سطوح سخت، به شدت دردناک است. درمان متاتارسالژی یکی از بهترین راه ها برای کاهش این درد است. در این مقاله به بررسی راه های درمان متاتارسالژی خواهیم پرداخت.

علائم و نشانه های متاتارسالژی شامل چه مواردی است؟

متاتارسالژی یک درد ناخوشایند است و ممکن است در زندگی فرد اختلال ایجاد کند. با این وجود امکان دارد درد آن شدید نباشد و با درمان های محافظتی کم تر می شود. این درمان ها شامل کمپرس سرد، استراحت، انتخاب کفش مناسب و استراحت هستند. اگر درد زیر انگشتان پا، با این تغییرات و درمان ها بیشتر از چند روز ادامه پیدا کرد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و از درمان های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به دلیل بروز متاتارسالژی، شخص ممکن است نشانه های مختلفی را تجربه کند که بر زیر پنجه پا نیز تأثیر می گذارد. این احتمال وجود دارد که در سایر قسمت های بدن نیز نشانه هایی دیده شود.

علاوه بر اینکه بیمار احساس درد دارد، ممکن است در این نواحی کبودی و التهاب را مشاهده کند. گاهی اوقات، شخص احساس می کند که یک شی مانند سنگ ریزه در کفش او وجود دارد. برخی دلایل این عارضه، به دلیل ناهنجاری هایی مثل انگشت چکشی یا پینه در پا است. این دلایل معمولا قابل مشاهده هستند.

به دلیل اینکه متاتارسالژی بیشتر بر انتهای انگشت پا اثر می گذارد، نشانه ها در انگشتان پا نیز ایجاد می شود. این نشانه ها شامل سوزن سوزن شدن، احساس سوزش و بی حسی است. علاوه بر این حس های غیر طبیعی نیز در انگشتان پا ایجاد می شوند. زمانی که فرد پای خود را خم کرده یا حرکت می دهد، درد در قسمت جلوی پا شدیدتر می شود. هنگامی که این نشانه ها تا چند روز ادامه یافت، بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است برای بررسی احتمال شکستگی یا سایر مشکلات استخوانی عکس برداری اشعه ایکس را پیشنهاد کند.

اصلی ترین علل متاتارسالژی چیست؟

مهم ترین دلایل درد پنجه پا یا متاتارسالژی به شرح زیر است:

• درد مفصل متاتارسوفالنژیال
• سوزاموئیدیت
• میخچه در کف پا جمع می شود و به قسمت جلویی پا فشار وارد می کند.
• آسیب دیدگی رباط که یک دسته همبند است و تمام استخوان ها را به یکدیگر وصل می کند.
• آرتروز که شامل نقرس، آرتروز التهابی و استئوآرتریت می شود.
• آتروفی پد چربی سرمتارتارس که به طور معمول با افزایش سن در فرد ایجاد می شود.
• درد عصب بین انگشتی یا مورتون نوروما که موجب ضخیم شدن بافت عصب بین سر متاتارسال های سوم و چهارم در مفاصل می شود.
• شکستگی های فشاری که ترک های باریک در یک استخوان ایجاد می کنند و به علت فشار یا نیروی مکرر روی استخوان به وجود می آیند. این شکستگی نوعی آسیب ناشی از استفاده بیش از اندازه از استخوان است که بیشتر در ورزشکاران و دوندگان دیده می شود.
• برخی از کفش ها به هیچ عنوان مناسب پا نیستند؛ مانند کفش هایی که به جلوی پا فشار وارد می کنند. این کفش ها شامل کفش های گشاد، کفش های تنگ، باریک و کفش های پاشنه بلند هستند که موجب لغزیدن پا می شوند.
• چاقی و اضافه وزن، بیش از اندازه به پا فشار وارد می کنند. این موضوع با افزایش سن تشدید می شود. زیرا بالشتک های چربی در بخش های جلویی پا نازک تر می شوند.

متاتارسالژی اغلب با پینه ها، برجستگی های استخوانی در کنار حساسیت بالا و درد شدید همراه است. دلایل رایج متاتارسالژی عبارتند از:

• پای مورتون یا کوتاهی متاتارس اول که باعث افزایش فشار وزن بر متاتارس دوم می شود.
• سفتی تاندون های اکستانسور انگشت
• پرونیشن بیش از حد پا
• انگشت چکشی یا چنگالی
• شوانوما
• قوس زیاد کف پا یا پس کاووس
• تندینوز یا تئوسینوویت
• آرتریت التهابی و دژنراتیو
• بورسیت اینترمتاتارسال
• شکستگی تنشی استخوان های کف پا
• سینوویت یا کپسلولیت مفصل متارسوفالانژیال
• فشار بیش از حد ناشی از ورزش
• شکستگی فرایبرگ
• نورومای بین انگشتی
• پارگی یا آسیب دیدگی پلانتار پلیت

آشنایی با انواع متاتارسالژی

1. متاتارسالژی اولیه: به مشکلات آناتومی مادرزادی اطلاق می شود که فشار زیادی به متاتارس، وارد می کند.
2. متاتارسالژی ثانویه: بر اثر مشکلات سیستمی، مانند آرتروز در مفصل MTP رخ می دهد.
3. متاتارسالژی یاتروژنیک: این نوع متاتارسالژی عموما بعد از جراحی ناموفق اتفاق می افتد.

عوارض متاتارسالژی چیست؟

در هر صورت رها کردن متاتارسالژی بدون درمان ممکن است برای فرد عوارضی ایجاد کند. درد در بخش جلویی پا موجب می شود که شخص به آن عادت کرده و طرز راه رفتن خود را تغییر دهد تا دردش کاهش پیدا کند. اما این کار ممکن است موجب شدیدتر شدن این عارضه شده و فرد درگیر کمر درد و درد لگن شود. علاوه بر این، در صورتی که درد زیر پنجه پا به علت آسیب به رباط یا استخوان باشد و درمان مناسب صورت نگیرد، درد مزمن و مشکلات پا شدیدتر می شود.

متاتارسالژی از چه روش هایی تشخیص داده می شود؟

گاهی ممکن است بیماری های مختلف در پا نشانه هایی شبیه به متاتارسالژی داشته باشند. در این شرایط پزشک برای تشخیص علل درد زیر پنجه پا، بعد از بررسی دقیق و نحوه راه رفتن بیمار از شیوه های گوناگونی استفاده می کند. سپس بهترین روش درمانی را برای متاتارسالژی تجویز می کند. این روش ها عبارتند از:

• انجام معاینات جسمانی که بسیار مهم است. پزشک به بررسی وضعیت جسمانی پای بیمار می پردازد و از او سؤالاتی می پرسد.
• سوابق پزشکی بیمار به طور کامل بررسی می شود.
• باید سبک زندگی بیمار بررسی شود.
• آزمایش خون برای کنترل دیابت و بررسی اسید اوره انجام می شود.
• سونوگرافی جهت شناسایی عارضه هایی مانند مورتون نروما و بورسیت صورت می گیرد.
• اسکن ام آر آی با هدف تشخیص دلایل درد ناحیه متاتارسال، کنار پا و شرایطی که موجب عدم تعادل بیومکانیکی شده، انجام می شود.
• تصویربرداری با اشعه ایکس به شناسایی و بررسی هرگونه شکستگی استخوان کمک می کند.

راه های درمان متاتارسالژی

برخی از مهم ترین روش های درمان متاتارسالژی به شرح زیر است:

عمل جراحی

بیمار می تواند از پزشک در مورد ضروری بودن انجام عمل جراحی سؤالات خود را بپرسد. گاهی اوقات البته در موارد نادر که شیوه های درمانی ذکر شده به کنترل درد بیمار کمک نکرده اند، انجام عمل جراحی برای درمان این بیماری ضرورت پیدا می کند. پزشک می تواند به بررسی پروسه جراحی بپردازد و بیمار را به متخصص ارجاع دهد. متخصص بر اساس علت و شدت بروز مشکل فرد به این نتیجه می رسد که بیمار به کدام نوع جراحی احتیاج دارد. در این نوع جراحی ممکن است پروسه بهبودی تا سه ماه طول بکشد.

درمان متاتارسالژی بدون جراحی

تزریق استروئید

استروئید نسخه دست ساز هورمون هایی هستند که به طور طبیعی توسط غدد فوق کلیه ترشح می شوند. این دو غده کوچک در بخش بالایی فوقانی کلیه قرار گرفته اند. در صورتی که بیمار بیش از آنچه که در بدن خود استروئید تولید می شود از این هورمون استفاده کند، سطح درد، التهاب و تورم بدن او کم می شود. علاوه بر این، استروئید باعث کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن که وظیفه محافظت از بدن در برابر عفونت و بیماری ها را بر عهده دارد، می شود.

استفاده از کمپرس سرد

قرار دادن کمپرس یخ روی نقطه دردناک پا به کاهش درد و تورم آن کمک زیادی می کند. برای انجام این کار بهتر است بیمار چند تکه یخ را داخل یک حوله قرار دهد یا از کیسه مخصوص استفاده کند. کیسه را روزی چند مرتبه هر بار به مدت ۲۰ دقیقه روی پای خود قرار دهید. بیمار می تواند هر زمانی که احساس کرد تورم و درد در پای او شروع شده است از این کمپرس استفاده کند. بین هر بار استفاده از کمپرس سرد، حداقل ۳۰ دقیقه فاصله بیندازید.

استفاده از ایبوپروفن برای کاهش درد

شما می توانید برای درمان متاتارسالژی از ایبوپروفن استفاده کنید. مصرف داروهای مسکن مثل ایبوپروفن به کاهش درد و تورم کمک می کنند. بزرگسالان می توانند هر ۴ تا ۶ ساعت یک بار یک قرص مسکن ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرمی استفاده کنند. اگر شخص درگیر بیماری دیگری است، باید پیش از شروع داروی جدید با پزشک خود مشورت کند. مصرف دیگر داروهای مسکن مانند ناپروکسن یا آسپرین به کنترل درد پنجه پا کمک می کنند. یک نکته مهم که باید بدانید این است که از مصرف قرص ایبوپروفن به مدت زمان طولانی اجتناب کنید؛ مگر آنکه پزشک برای شما آن دارو را تجویز کرده باشد.

استراحت دادن به پا

پزشک از بیمار می خواهد فشاری که به پای او وارد می شود را کاهش دهد و هر زمانی که حس کرد درد پایش شروع شده، زمانی را به استراحت دادن اختصاص دهد. بیمار باید از انجام فعالیت هایی که موجب بروز درد یا بدتر شدن آن می شوند، اجتناب کند. ممکن است پزشک از بیمار بخواهد از انجام فعالیت های ورزشی مثل بستکبال، فوتبال، دویدن یا دیگر فعالیت هایی که با پرش همراه هستند، خودداری کند. برخی ورزش ها پروسه بهبود پا را تحت تأثیر قرار می دهند. این دوره معمولا به ۱۰ روز تا چند ماه زمان نیاز دارد. معمولا پزشک انجام تمرینات ورزشی سبک مانند دوچرخه سواری یا شنا را به بیمار پیشنهاد می کند.

استفاده از باند فشاری برای بستن پا

یکی از بهترین راه ها برای درمان متاتارسالژی یا درد پنجه پا استفاده از باند فشاری است. استفاده از باند فشاری برای بستن پا به کنترل تورم و درد در شخص کمک می کند. بیمار باید از قسمت پنجه تا مچ پای خود را ببندد. در صورت امکان بیمار می تواند از پزشک، فیزیوتراپیست یا پرستار بخواهد که روش صحیح بستن بانداژ را به او آموزش دهند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به بهبود دامنه حرکات افرادی که درگیر ناتوانی حرکتی، آسیب دیدگی و بیماری شده اند کمک می کند. برنامه های فیزیوتراپی نقش زیادی در کاهش ریسک بروز آسیب دیدگی یا بیماری در آینده دارند.

فیزیوتراپیست با چه روش هایی به درمان متاتارسالژی می پردازد؟

فیزیوتراپیست بدن را به عنوان یک کل واحد در نظر می گیرد. او فقط بر جنبه های فردی یک بیمار یا آسیب دیدگی متمرکز نیست. برخی از شیوه هایی که فیزیوتراپیست از آن ها استفاده می کند عبارتند از:

• درمان دستی: فیریوتراپیست از حرکات دست خود برای تسکین درد و رفع سفتی و خشکی موضع مورد نظر استفاده می کند. هدف اصلی این روش این است که اعضای بدن بیمار عملکرد بهتری از خود نشان دهند.
• آموزش و توصیه: فیزیوتراپیست اطلاعات کامل و جامعی در خصوص مواردی که بر زندگی روزمره بیمار تأثیر می گذارند، به وی ارائه می دهد. روش هایی مانند توجه داشتن به حالات بدن، روش های مخصوص حمل اشیا و برداشتن اشیا به صورت درست در اختیار بیمار قرار می گیرد تا از بروز آسیب و صدمات پیشگیری شود.
• نکات مهم مرتبط با حرکت، ورزش کردن و انجام فعالیت های جسمانی: انجام برخی تمرینات ورزشی به بهبود توانایی حرکتی و سلامت عمومی بیمار کمک کرده و برخی نقاط بدن بیمار را تقویت می کنند.

دیگر روش های درمان متاتارسالژی

• اولتراسوند: در این روش درمانی از امواج صدا که دارای فرکانس بالاتری هستند استفاده می شود. این روش نقش مهمی در تحریک جریان خون و فعالیت سلولی بافت های عمیق آسیب دیده دارد. بدین ترتیب میزان درد و اسپاسم کم شده و پروسه بهبودی فرد سریع تر اتفاق می افتد.
• طب سوزنی: برای درمان متاتارسالژی می توانید از طب سوزنی استفاده کنید. در این روش پزشک سوزن های نازکی را به نقاط خاصی از بدن وارد می کند تا به کمک آن ها درد کاهش پیدا کند.
• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست: در این شیوه درمانی یک دستگاه کوچک که به وسیله باتری کار می کند روی موضع مورد نظر قرار می گیرد تا جریان الکتریکی به آن قسمت ارسال شود. بدین ترتیب از میزان درد کاسته می شود.

درمان متاتارسالژی از طریق تغییر سبک زندگی

• تناسب اندام داشته باشید. اضافه وزن و چاقی فشار زیادی به پا وارد می کنند و ممکن است موجب بدتر شدن نشانه های بیماری متاتارسالژی شوند. از آنجایی که در زمان ایستادن فشاری که به پاها و به ویژه کف پا وارد می شود دو برابر است؛ به همین دلیل اضافه وزن به وجود می آید. اگر اضافه وزن دارید بهتر است وزن خود را تا حد زیادی کاهش دهید. با این کار به حفظ سلامت خود کمک می کنید.
• از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید. مصرف غذاهای سالم به حفظ تناسب اندام شما کمک می کند. همچنین این موضوع به کاهش درد و برطرف کردن فشار از پاها کمک می کند. یک رژیم غذایی برای خود داشته باشید. بهتر است این رژیم شامل ۴۵ تا ۶۵ درصد کربوهیدرات، ۲۰ تا ۳۵ درصد چربی های سالم و ۱۰ تا ۳۵ درصد پروتئین باشد. سعی کنید به مصرف کربوهیدرات های مصرفی خود توجه کافی داشته باشید. انواع میوه، حبوبات، سبزیجات و غلات را در رژیم غذایی خود قرار دهید. بخشی از رژیم غذایی شما باید دارای مواد غذایی ضد التهاب باشد. مواد غذایی ضد التهاب عبارتند از: روغن زیتون، سبزیجات برگ سبز، انواع میوه، سبزیجات تازه، چای گیاهی، غلات و ماهی.
• ورزش کردن را جدی بگیرید. از روش هایی که فشار اندکی به بدن شما وارد می کنند، استفاده کنید. تمرینات ورزشی به حفظ سلامت و بهبود دامنه حرکت پای شما کمک می کنند. بعد از دوره بهبودی سعی کنید تمرینات ورزشی مانند شنا، پیاده روی، قایق روانی، دوچرخه سواری، تای چی و یوگا را در برنامه ورزشی خود قرار دهید. با پزشک یا فیزیوتراپیست خود صحبت کنید و با او در خصوص مدت زمانی که باید به انجام تمرینات ورزشی بپردازید مشورت کنید. معمولا پزشک به برخی افراد توصیه می کند که تمرینات ورزشی سبک انجام دهند تا وضعیت پای آن ها بهتر شود.
• به جای استفاده از کفش های معمولی، کفشی را انتخاب کنید که دارای کفی مناسب باشد. پوشیدن کفش هایی که فضای کافی برای حرکت پا دارندف می توانند از شدید شدن درد ناشی از متاتارسالژی جلوگیری کنند. به همین دلیل سعی کنید کفش های مناسب انتخاب کنید. از پوشیدن کفش های پاشنه بلند اجتناب کنید. کفش هایی که قوس مناسبی ندارد، فقط برای انجام کارهایی که مدت کوتاهی طول می کشند، مناسب هستند. به همین خاطر سعی کنید برای فعالیت های طولانی از این کفش ها استفاده نکنید.
• کفی و محافظ پا برای افرادی که از درد پنجه پا رنج می برند، بسیار مناسب است. برای تهیه این نوع کفی به مراکز عرضه محصولات پزشکی یا داروخانه ها مراجعه کنید. استفاده از کفی طبی از پای شما مراقبت می کند و در زمان راه رفتن و ایستادن درد شما را کاهش می دهد.