تراریخته چیست؟ سرطان در کمین همه ما
همه ما آدم ها نیاز به غذا و آب داریم تاحالا به این فکر کــردین که بعضی از مواد غذایی که میخورید ساخته دست بشر اســت و ضررهایی برای بدن دارد که ما از آن ها بی خبریم در ادامه مقاله ای تهیه کــردیم درباره مواد تراریخته حتما بخوانید و بیشتر آشنا شوید.
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو، سعی ميکند نه طرف مخالفان را بگیرد نه طرف موافقان را. این سازمان با اینکه قبول دارد که ” این محصولات باعث افزایش تولید، تنوع و کیفیت محصولات غذایی و کاهش هزینه تولید و تخریب محیط زیست” ميشود ولی در همان حال به گزینه‌هایی مثل کشاورزی بوم شناختی و کشاورزی هوشمند اقلیم محور هم به عنوان گزینه‌هایی که باید مورد توجه قرار بگیرند اشاره ميکند.
خوزه گراتسیانو داسیلوا دبیرکل فائو گفته با محصولات تراریخته مخالفتی ندارد ولی با انحصار تولید بذر تراریخته در دست چند شرکت مخالف اســت و همچنین به “اقدولیت مناسب” برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست هم اشاره ميکند و ميگوید برای رفع گرسنگی در دنیا این راه، نباید الویت داشته باشد.
مرجع رسمی آمار در زمینه میزان کاشت و تولید این محصولات در دنیا، سازمان ملل یا سازمان بهداشت جهانی یا بانک جهانی نیستند، بلکه نهادی اســت غیر انتفاعی به نام “خدمات بین‌المللی برای اســتفاده از کاربردهای بیوتکنولوژی کشاورزی” (ISAAA) که مقر آن در آمریکا اســت و حامیان آن شرکتهای تولید کننده این محصولات و چند نهاد دانشگاهی و تحقیقاتی در آمریکا، آسیا و آفریقا هستند.
حال تکلیف ما چیست؟ تراریخته خوب اســت یا بد؟ بخوریم یا نخوریم؟ بکاریم یا نکاریم؟ پاسخ قطعی برای این سوال فعلا وجود ندارد، هر شهروند آگاه خود باید تصمیم بگیرد.سعی ميکنیم به این سوالات دشوار تا حد ممکن پاسخ دهیم. از این رو اســتدلالهای مخالفان و موافقان را مقایسه ميکنیم.
ابتدا تعریف، سازمان بهداشت جهانی، تراریخته به “گیاهان، جانوران یا موجودات میکروسکوپی گفته می شود که ترکیب ژنتیکی آنها (DNA)به طریقی تغییر یافته که در طبیعت از راه جفتگیری یا نوترکیبی طبیعی اتفاق نميافتد.”
محصولات تراریخته برای بدن ضرر دارد
آیا محصولات تراریخته به سم کشاورزی بی‌نیازند؟
بر خلاف تصور جواب منفی اســت، محصول تراریخته به یک یا چند نوع آفت مقاوم اســت ولی به آفات دیگر نه. علاوه بر این مقاومت به محصول تراریخته هم دیده شده که در این موارد باید از سم اســتفاده کــرد.
در برخی موارد محصولات تراریخته باعث کاهش نیاز به سم شده‌اند ولی در کل دنیا مصرف سموم کشاورزی رو به افزایش اســت که برای فعالان محیط زیست دغدغه بزرگی اســت. در فهمیدن موضوع تراریخته، همیشه باید در کنار بذر سموم کشاورزی را هم مد نظر داشته باشیم.
دکتر مازیار اشرفیان بناب، متخصص ژنتیک پزشکی در دانشگاه لستر
با توجه به افزایش جمعیت بشر به حدود هشت میلیارد نفر و در نظر گرفتن این حقیقت که نزدیک به نهصد میلیون نفراز مردمان جهان، بویژه در کشورهای در حال توسعه دچار محرومیت و فقرغذایی هستند، اســتفاده از فناوری‌های جدید برای بهبود کیفیت و افزایش تولید مواد غذایی اجتناب ناپذیر اســت.
دستکاری ژنتیکی مواد غذایی مانند غلات، ذرت، سویا و غیره نه تنها به کشاورزان کمک خواهد کــرد که با هزینه، نیروی کار، آب و سموم کمتر، مقادیر بیشتری مواد غذایی تولید کنند و به این ترتیب نیاز مردمان بسیاری را در جهان سوم رفع خواهند کــرد. سهولت تولید، نیاز کشاورزان را به اســتفاده از سوختهای فسیلی کاهش داده و نقش مثبت و مهمی در کاهش گرم شدن آب و هوای زمین خواهد داشت.
محصول تراریخته به یک یا چند نوع آفت مقاوم اســت
فواید اســتفاده از مواد غذایی تراریخته بسیار زیادند از جمله:
کاشت گیاهانی که به بیماری‌ها و آفات و حشرات مقاوم هستند تولید را در واحد سطح افزایش داده و بخشی مهمی از کمبود جهانی به مواد غذایی را رفع خواهد کــرد.
با اســتفاده از این تکنولوژی مي توان گیاهان خوراکی را به سمومی که بر علیه گیاهان هرز اســتفاده مي شوند مقاوم کــرد، هزینه‌های تولید را کاهش داد و تولید مواد غذایی را افزایش.
دستکاری ژنتیکی گیاهان این امکان را فراهم ميکند که آنها را در شرایط نامساعد محیطی (خشکسالی، سرما و سیل) و همچنین زمین‌هایی که چندان برای کشاورزی مناسب نیستند (شوره زارها) پرورش داد.
با دستکاری ژنتیکی ميتوان مواد غذایی را بشکلی تولید کــرد که حاوی مواد مغذی مناسب و لازم باشند (انواع اسید آمینه و پروتئین و ویتامین‌های ضروری. این علاوه بر رفع کمبود مواد غذایی، به بهبود سلامت نیز کمک کنند.
دستکاری ژنتیکی این امکان را فراهم ميکند که مواد آلرژی زا را در مواد غذایی گیاهی و یا حیوانی کاهش داد.
دستکاری ژنتیکی با افزایش زمان بهره‌وری و تازه ماندن مواد غذایی، طعم و کیفیت را بهتر ميکند.
دستکاری ژنتیکی گیاهان حتی ميتواند در تولید واکسن بیماری‌ها (مانند وبا و حتی ایدز) مفید و سودمند باشد.
محصولات تراریخته در واقع دستکاری ژنتیکی گیاهان این امکان را فراهم ميکند که آنها را در شرایط نامساعد محیطی پرورش داد
آیا خوردن محصولات تراریخته برای انسان ضرردارد؟
شواهدی در دست نیست که خوردن این محصولات به سلامت انسان لطمه ميزند. این بزرگترین اســتدلال موافقان اســت. مخالفان ولی این اســتدلال را کافی نميدانند. آنها ميگویند با توجه به اینکه تقریبا حدود بیست سال اســت این محصولات در سطح تجاری کاشته شده‌اند،
تحقیقات آنقدر طولانی نبوده که از سلامت و تاثیر این محصولات در دراز مدت بر سلامت انسان روشن نیست، آنها ددت و پی‌سی‌بی و تالیدومید. برخی متخصصان این نگرانی را مطرح کــرده‌اند که این محصولات ممکن اســت آلرژی و بیماریهای سیستم ایمنی ایجاد کند.
دکتر عمرانی درباره جدی بودن خطر محصولات تراریخته ميگوید: به اســتناد اظهارنظر صریح سازمان بهداشت جهانی یکی از دلایل مقاومت انسان نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها، اســتفاده از محصولات تراریخته اســت.
علت این موضوع این اســت که به محصولات تراریخته ژن مقاومت نسبت به آفات، عوامل میکروبی یا بیماریهای گیاهی منتقل ميشود. این ژن‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای مهندسی ژنتیک اســت که به خورد جامعه داده ميشود.
این قضیه مثل یک جراح اســت که ابزار جراحی را در شکم بیمار جا گذاشته باشد. نتیجه هم ميشود ساخت آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای قوی‌تر و مصرف بیشتر دارو با تاثیر کمتر. ابتلا به بیماریهای دیگر را هم به این فهرست اضافه کنید.
آیا مصرف سموم کشاورزی با اســتفاده از محصولات تراریخته کم شده و محصول زیاد ميشود؟
این دومین اســتدلال بزرگ موافقان اســت. آنها می گویند محصولات تراریخته با تغییر ژنتیکی در مقابل آفات مقاوم شده اند بنابراین هم نیاز به سم کمتر ميشود هم محصول بیشتر می شود چون آفت آن را از بین نمی برد. مخالفان ولی این اســتدلال را قبول ندارند.
آنها می گویند برای محصولات تراریخته از سم اســتفاده می شود، مثل پرفروشترین سم دنیا -راندآپ یا گلایفوسیت- که بر بذر تراریخته شرکت مونسنتو بی اثر اســت ولی دیگر آفات و علفهای هرز را از بین ميبرد. بین مخالفان و موافقان بر اثر اینکه گلایفوسیت سرطان زا یا مضر برای انسان اســت اختلاف نظر هست و تحقیقاتی وجود دارد که هر دو سوی قضیه را تایید می کند.
سازمان بهداشت جهانی البته آن را “احتمالا سرطان زا” ميداند هر چند که اخیرا این رای آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان به چالش کشیده شده اســت. شکایتی هم در دادگاه‌های آمریکا مطرح اســت، از طرف کشاورزانی که ميگویند به دلیل اســتفاده از گلایفوسیت مبتلا به سرطان لنفاوی غیرهوجکینی شده‌اند.
محصولات تراریخته از سم گلایفوسیت تولید می شود که سرطان زا است
آیا سم گلایفوسیت سرطان زا اســت
این اظهارات درحالی اســت که دکتر عمرانی، عضو هیات‌رییسه اتحادیه ملی محصولات کشاورزی نظر دیگری در این باره دارد و ميگوید: «مهم این اســت که اســتناد ما به چه مدرک و پشتوانه علمی باشد.
به اســتناد تحقیقاتی که آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان در سال2015 انجام داده اســت، سرطان‌زایی سم علف‌کش گلایفوسیت روی حیوانات به اثبات رسیده اســت. نتایج این تحقیقات هم در یک مجله معتبر پزشکی و سرطان‌شناسی چاپ شده اســت.
توضیحات وزارت بهداشت
به‌علاوه در یک نشست مشترک بین سازمان بهداشت ،این اقدام وزارت بهداشت قابل تقدیر اســت که محصولاتی که خود واردکننده آن را تراریخته عنوان ميکند یا به‌هرحال مشخص ميشود که تراریخته اســت را با یک برچسب مشخص ميکند که خریدار با آگاهی نسبت به این موضوع، انتخاب خود را انجام دهد.
الان بعضی محصولات مثلا بعضی روغن‌ها برچسب «دستکاری ژنتیکی شده» یا «تراریخته» دارند و ميتوان از این طریق آن را تشخیص داد. خریدار ميتواند با دیدن برچسب روی محصول به تراریخته بودن یا نبودن آن پی ببرد، وگرنه به لحاظ شکل ظاهری یا طعم و مزه آن نميتوان به تراریخته بودن محصول پی‌برد.
اگر از ظاهر محصول ميشد تراریخته بودن آن را تشخیص داد که این همه جنجال برای بررسی بیشتر به‌وجود نميآمد و در حقیقت در آزمایشگاه‌های مجهز ميتوان این موضوع را تشخیص داد. راه تشخیص برای مردم فقط برچسب محصول اســت.
دکتر امین مقدم، متخصص ایمنی‌شناسی در دانشگاه آکسفورد
بسیاری از دستکاری‌های ژنتیکی به تغییراتِ غیر قابل انتظار منجر خواهند شد که دلایل آن از نظر مولکولی بخوبی شناخته شده‌اند، از جمله به دلیل تاثیر متقابل ژنِ جدید و ژنهای میزبان. سخت‌ترین و بسیاری از اوقات ناممکن‌ترین نوع تحقیق زمانی اســت که به دنبالِ تغییری هستیم که نميدانیم کجا بروز خواهد کــرد.
بنابرین بسیاری از تحقیقاتی که روی سلولها یا حیواناتِ آزمایشگاهی انجام ميگیرند، کور هستند و صرفا به دنبال تاثیراتِ بسیار مضرِهستند. به همین قیاس تحقیقات آلرژی زایی بسیار محدود و ساده‌اند.
بسیاری از تغییرات ژنتیکی ميتواند باعثِ تغییراتِ نا‌محسوس شوند که در طولانی مدت بسیار محسوس شوند. بررسی این تغییرات از لحاظ علمي و در کوتاه مدت تقریبا ناممکن اســت. به همین دلیل اســت که مطالعه آزمایشی در باره بسیاری از بیماریهای متابولیک، سرطانی و ایمنی که به تغییراتِ محیطی نسبت داده ميشوند، بسیار سخت اســت.
ژنهای تغییر یافته از طرق گوناگون قابلِیت آمیختگی با ژنهای گیاهان، میکروب‌ها و جانورانِ دیگر را دارند ولی پیش‌بینی یا تحقیق درباره آنها دشوار یا غیر ممکن اســت.
اغلب تحقیقات درباره محصولاتِ تراریخته روی سلول یا حیوانِ آزمایشگاهی انجام ميگیرد و بررسی عوارض مصرف در انسان بسیار محدود یا مشکل اســت. در اغلبِ این مطالعات نميتوان مطمئن بود که باید به دنبالِ چه عوارضی گشت. اگر این عوارض فقط پس از سالها بروز کنند، امکانِ چنین مطالعاتی امروز ممکن نیست.
سرمایه گذاری در چنین تحقیقاتی براحتی ميتواند جهت دار باشد یا نتایج زیرِ فشار‌های غیر علمي بازبینی شوند. به دلیل پتانسیلِ سیاسی چنین تحقیقاتی پژوهشگران نهادهای پیشرو و معتبر که کمتر نیاز به کمکِ مالی منابع صنعتی دارند علاقه‌ای به فعالیت در این زمینه نشان نميدهند.
این موارد خلاصه‌ای بود از دلایلی که باعث ميشوند تا پاسخِ علمی نهایی به این موضوع بغرنج شود. در عین حال دعواهای اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی این قضیه را نميتوان کم بها دانست.
در حالی که گروهی از دانشمندانِ درباره شواهد علمی گرم شدن آب و هوای کره زمین به دلایل فعالیت‌های بشر و اســتفاده از سوختهای فسیلی حرف ميزنند، اردوی سیاسی-اقتصادی‌ای که خود را پرچمدار علم در زمینهٔ محصولاتِ تراریخته معرفی ميکند،
به انکارِ شواهد علمي مشغول اســت و به بررسی نارسایی آن علاقهٔ بسیار دارد. شواهد علمی یک حوزه پولساز اســت (محصولات تراریخته) و شواهدِ علمی حوزه دیگر (گرم شدن اب و هوای کره زمین) برای صاحبانِ سرمایه نامطلوب.
محصولات تراریخته سرطان زا است
آیا برای حل مشکل گرسنگی در دنیا به محصولات تراریخته نیاز هست؟
تا سال ۲۰۵۰ که جمعیت دنیا به بیش از نه میلیارد نفر ميرسد باید تولید محصولات کشاورزی شصت درصد افزایش پیدا کند. این جمعیت به غذا نیاز دارد. اینجا هم اختلاف نظر بسیار اســت.
برخی کارشناسان می گویند این موضوع را باید بر حسب شرایط هر کشور در نظر گرفت و مثلا کشورهای جنوب صحرای آفریقا را نباید با مثلا ایران یا آلمان مقایسه کــرد و برای همه یک دستورالعمل صادر کــرد.
وقتی با فناوری روز تولید محصول زیاد می شود و منابع خاک برای تولید محصول کمتر فرسوده شده و همچنین آب کمتری مصرف می شود. آنها همچنین مخالفان را به ضدیت با پیشرفت علم و تکنولوژی متهم ميکنند.
مخالفان شواهدی را مطرح می کنند که مصرف سم پس از دوره ای کوتاه بیشتر شده، مسئله آب و منابع آب و گرم شدن آب و هوای زمین را در میزان محصول دخیل ميدانند. آنها همچنین ميگویند مخالفتی با پیشرفت علم و تکنولوژی ندارند ولی تاریخ نشان داده اگر احتیاط لازم در بکاری تکنولوژی نشود ميتواند عوارض وخیمی داشته باشد.
آیا محصولات تراریخته ضرری برای محیط زیست دارد؟
موافقان محصولات تراریخته ميگویند سمومی که برای محصولات تراریخته اســتفاده می شود بتدریج در خاک تجزیه شده و به موادی مثل دی اکسید کربن و فسفر تبدیل می شود. مخالفان می گویند این سموم باعث آلودگی خاک و آب شده و برخلاف آنچه گفته شده تجزیه نميشود.
موافقان می گویند انتقال ژن از یک موجود به موجود دیگر در طول تاریخ در طبیعت اتفاق افتاده و باعث تنوع گونه های زیستی و دوام آنها شده اســت. مخالفان می گویند آنچه نظم و تعادل ظریف طبیعت انجام داده را نمی توان با آنچه چند شرکت عظیم در ابعادی بسیار بزرگ برای سود انجام می دهند مقایسه کــرد.
آیا محصولات تراریخته مضر هستند؟
دکتر عمرانی درباره جدی بودن خطر محصولات تراریخته ميگوید: به اســتناد اظهارنظر صریح سازمان بهداشت جهانی یکی از دلایل مقاومت انسان نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها، اســتفاده از محصولات تراریخته اســت. دلیل این موضوع این اســت که به محصولات تراریخته ژن مقاومت نسبت به آفات، عوامل میکروبی یا بیماریهای گیاهی منتقل ميشود.
این ژن‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای مهندسی ژنتیک اســت که به خورد جامعه داده ميشود. این قضیه مثل یک جراح اســت که ابزار جراحی را در شکم بیمار جا گذاشته باشد. نتیجه هم ميشود ساخت آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای قوی‌تر و مصرف بیشتر دارو با تاثیر کمتر. ابتلا به بیماریهای دیگر را هم به این فهرست اضافه کنید.
محصولات تراریخته برای محیط زیست مضر است
دوسوی یک تناقض
اظهارنظرات مختلفی درباره محصولات تراریخته و مخاطرات این محصولات وجود دارد ولی دکتر بهزاد قره‌یاضی، رییس انجمن ایمنی زیستی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره سم گلایفوسیت که در محصولات ارگانیک به کار رفته اســت، ميگوید: «این سم سالم‌ترین سم موجود در دنیاســت، به‌گونه‌ای که سمیت آن کمتر از نمک طعام اســت.
بر این اساس گلایفوسیت که برای علف کشی اســتفاده ميشود، احتمال ندارد کشنده باشد و اجلاس مشترک فائو و بهداشت جهانی نتیجه‌گیری کــرده اســت که گلایفوسیت احتمال ندارد برای انسان ریسک سرطان‌زایی در پی داشته باشد.
به‌علاوه به گزارش منتشر شده از سوی آکادمی علوم آمریکا، در این گزارش با مشارکت صدها دانشمند از سراسر جهان، تمام گذشته مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته طی 20سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته و آینده آن پیش‌بینی شده اســت.»
آیا تولید و عرضه محصولات تراریخته در انحصار شرکتهای خاصی اســت؟
بزرگترین شرکتهای بیوتکنولوژی کشاورزی دنیا که به “پنج غول” شهرت دارند عبارتند از: مونسانتو (آمریکا)، سینجنتا (سوییس)، بایر (آلمان)، باسف (آلمان)، دو دوپونت(آمریکا). یکی از انتقادهای مخالفان مونوپولی و انحصار این محصولات اســت که به محض شروع کاشت بذر تراریخته، وابستگی دائمی به تولید کننده برای بذر و سم ایجاد می کند.
حق مالکیت معنوی و علمی چیست؟
محصولات تراریخته شامل قانون مالکیت معنوی و علمی ميشود و خریدار -چه کشاورز چه دولت‌ها- باید مجوز اســتفاده یا کاشت آن را از شرکت سازنده بگیرند.
در مورد محصولات تراریخته‌ای که ایران ميگوید خود تولید کــرده این شبهه وجود دارد که ایران خود ژن مورد نظر را تولید نکــرده بلکه از شرکتهای تولید کننده حق اســتفاده از آن را تحصیل کــرده اســت.
برای مثال برخی ميگویند که ژنی که وارد برنج طارم مولایی شد ساخت شرکت سیبا-گایگی اســت که اکنون به شرکت سینجنتا تبدیل شده اســت. سینجنتا به بی‌بی‌سی فارسی در این باره گفت: “سینجتا اطلاعات دقیق و منافعی درباره برنامه برنج تراریخته که در ایران انجام شده ندارد.
از آنجا که اطلاعات دقیق درباره فناوری بکار رفته در این برنامه نامعلوم اســت، ما هیچ راهی نداریم که ارزیابی کنیم آیا حقوق مالکیت معنوی سینجنتا نقض شده اســت یا نه. با این حال سینجنتا آماده اســت تا بیوتکنولوژی خود برای نوآوری، با مجوز در اختیار طرف سوم قرار دهد.”
محصولات تراریخته در حال پرورش است
ارگانیک و بومی؟
موافقان می گویند شواهدی از اینکه ژنی که با دستکاری وارد گیاه شده بتدریج با باد و حشرات و راههای دیگر پراکنده شده (در گیاهانی که خودگشن نیستند) و کشت غیر تراریخته، بومی و ارگانیک را به تدریج آلوده کــرده وجود ندارند.
مخالفان نظر عکس دارند و معتقدند شواهد کافی و محکم برای این موضوع پیدا نشده اســت. صرف نظر از اینکه کدام طرف درست می گوید، این موضوع از نظر تئوری کاملا امکان پذیر اســت.
آیا این ژنهای دستکاری شده ممکن اســت وارد ژنهای خود ما شود؟
شواهد اینکه پس از جذب از روده این ژن ها ممکن اســت به نحوی وارد فرمول ژنتیکی ما شود وجود ندارد ولی در تئوری نمی توان چنین احتمالی را کاملا مردود دانست.
محصولات تراریخته ساخته دست انسان است
گاهشمار محصولات تراریخته در ایران
مصوبه شورای گسترش آموزش عالی برای راه اندازی مرکز ملی تحقیقات ژنتیک و تکنولوژی زیستی ۱۳۶۶
تاسیس مرکز ملی تحقیقات ژنتیک و تکنولوژی زیستی و پژوهشکده زیست فناوری دهه ۱۳۶۰
انتشار تحقیق تراریخته کــردن برنج طارم مولایی و مقاوم کــردن آن به دو کرم ساقه خوار ۱۳۷۶
کاشت طارم مولایی تراریخته در ابعاد صنعتی ۱۳۸۳
تصویب سند ملی زیست فناوری ۱۳۸۳
تصویب طرح تشکیل شورای عالی فناوری در هیات وزیران ۱۳۸۴
نخستین برداشت برنج تراریخته طارم مولایی ۱۳۸۳
تصویب قانون ایمنی زیستی ۱۳۸۸
تصویب ممنوعیت تولید، واردات و مصرف محصولات تراریخته بدون مجوز قانونی ۱۳۹۶
تصویب سیاســت‌ها و راهبردهای اجرایی ایمنی زیستی در سال ۱۳۹۶
در هنگام خرید مواد غذایی دقت کنید
طارم مولایی تراریخته چیست؟
در سال ۲۰۰۴ ایران اعلام کــرد که برنج طارم مولایی، برنج تراریخته ای که به دو کرم ساقه خوار مقاوم اســت را در سطح تجاری خواهد کاشت. خبری که انعکاس وسیعی داشت؛ حتی کشورهایی مثل هند و چین – از بزرگترین تولیدکنندگان تراریخته که برنج جزء غذاهای اصلی مردمشان اســت- چنین نکــرده بودند.
گفته شده که پنجاه تا صد هزار هکتار، زیر کشت برنج تراریخته رفت. محصول آماده ورود به بازار بود که دوره ریاســت جمهوری محمد خاتمی به پایان رسید و محمود احمدی نژاد جای او گرفت و اجازه نداد این محصول از انبارها خارج شود چرا که قوانینی در زمینه ایمنی و سلامت این محصولات وجود نداشت.
در دوره اول حسن روحانی علیرغم تمایل دولت، سازمان محیط زیست با این محصولات مخالف بود. در دوره دوم با آمدن عیسی کلانتری بجای معصومه ابتکار، این مانع بر طرف شد.
محصولات تراریخته برای سلامت انسان مضر است
چرا نباید به برنج ارگانیک اعتماد کــرد؟
قره یاضی با تاکید بر این که محصولات تراریخته و ارگانیک به دنبال تغییر طعم محصولات نیستند، ادامه داد: به طور کلی قیمت محصولات ارگانیک از قیمت سایر محصولات کشاورزی بالاتر اســت؛ چون تولید آنها مشکل و گران اســت، به این دلیل که اگر بر روی زمینی که قرار اســت محصولات ارگانیک تولید شود، کود و یا سم اســتفاده شود، به مدت سه سال نباید کاشت انجام شود.
قره یاضی با اشاره به دلایل محال بودن تولید ارگانیک برنج توضیح داد: پیوستگی مزارع برنج در شمال کشور موجب شده تا آب یک مزرعه وارد سایر مزارع دیگر شود در حالی که در همه مزارع از سم برای از بین بردن آفات اســتفاده شده اســت. از این رو اگر مزرعه‌ای بخواهد تولید ارگانیک برنج داشته باشد، باید جلوی ورود آب مزرعه‌ای که سم خورده، گرفته شود.
جهانی و سازمان FAO، به این جمع‌بندی رسیدند که نتایج این گزارش‌ها درست بوده و باید بررسی بیشتر انجام دهند. جالب اینجاســت که در نشست بعدی که سه ماه قبل صورت گرفت، اســتنادهای آژانس تحقیقات سرطان را مدنظر قرار ندادند. مثل این اســت که قاضی دادگاه، برخی شواهد را مورد توجه قرار ندهد و حکم دهد.
این موضوع باعث شد که یک افتضاح بزرگ به‌وجود آید و مشخص شد که حتی یکسری بررسی‌ها را انجام نداده و سهل‌انگارانه از کنار آن گذشته‌اند. تا آنجا که در گزارش دفتر پاسخگویی دولت امریکا این عبارت قید شده که این یک اتفاق بی‌شرمانه بود که در ساختار دولتی امریکا رخ داد، بنابراین باید برای ادعاهای خود به اسناد اصیل اســتناد کنیم.
مثلا برخی روسای انجمن‌های علمی به یک گزارش سازمان بهداشت جهانی اســتناد ميکنند که هیچ موردی از مخاطرات محصولات تراریخته مشاهده نشده اســت، درحالی که این گزارش برای سال2010 اســت و قدیمی محسوب ميشود.درحالی که مطالبی که ذکر کــردم برای سال2015 به بعد اســت.
این یک حقیقت اســت که شرکت تولیدکننده بذر دستکاری شده، دانش بیشتری از سازمان غذا و دارو دارد و اگر بخواهد برخی مستندات را پنهان کند به‌راحتی ميتواند این‌کار را انجام دهد. این اســت که سازمان بهداشت جهانی به مدارک شرکتهای تولیدکننده اســتناد ميکند و مسئولیتی در این باره عهده‌دار نميشود.
به این ترتیب اگر اتفاق ناگواری رخ دهد هیچ‌کسی نميتواند سازمان بهداشت جهانی را مواخذه کند زیرا عنوان ميکند که ما مسئول نیستیم و تولیدکننده اطلاعات غلط در این باره ارائه داده اســت.»
محصولات تراریخته مواد سرطان زا دارد
ارگانیک‌ها از تراریخته‌ها خطرناک‌ترند؟
دکتر قره‌یاضی، رئیس انجمن ایمنی زیستی درباره محصولات ارگانیک هم به ایسنا گفته: «نتایج مقالات متعددی نشان ميدهد که احتمال سرطان‌زا بودن آفلاتوکسین موجود در محصولات ارگانیک بیشتر از سرطان‌زایی محصولات غیرارگانیک اســت. از آنجا که سم به محصولات ارگانیک زده نميشود، ممکن اســت آفات از این محصولات تغذیه کنند.
تغذیه آفات از محصولات کشاورزی سوراخی را ایجاد ميکند که این سوراخ مرکز رشد قارچ اســت. همین قارچ به آفلاتوکسین و سرطان منجر ميشود.» درحالی که دکتر عمران نظر دیگری دارد و ميگوید: «متاسفانه عده‌ای از دوستان توجیه کار نادرست خود را در خراب کــردن همه چیز ميدانند.
این رویه درستی نیست که به جای پاسخگویی برای رفتار خود، مسائل دیگر را پیش کشیده و اتفاقا اظهارات اشتباه هم مطرح کــرد. وقتی ما ميپرسیم که چرا محصولات تراریخته تولید یا وارد کشور ميشود، ميگویند چرا تا الان سکوت کــرده بودید؟ پاسخ من این اســت که ما از زمانی که فهمیدیم واردات محصولات تراریخته انجام ميشود اعلام مخالفت کــردیم.
بعضی‌ها برای اینکه به هدف خود برسند، هدف را وسیله قرار ميدهند و هر اظهارنظر اشتباهی را بیان ميکنند. بحث آفلاتوکسین به آسیب‌هایی بر‌ميگردد که برای محصولات پیش ميآید. در حقیقت وقتی به یک محصول کشاورزی آسیب فیزیکی وارد ميشود، محل آسیب ميتواند محل رشد قارچ‌ها و به‌دنبال آن آفلاتوکسین باشد.
بنابراین این قضیه ربطی به ارگانیک بودن محصول ندارد و برای هر محصول دیگری ممکن اســت این اتفاق بیفتد، بنابراین اگر اصول کشاورزی رعایت نشود و محصولات با سهل‌انگاری تولید شوند، این اتفاق خواهد افتاد. این اظهارنظر که محصولات ارگانیک به‌دلیل اینکه سم زده نميشوند، دچار آفت و آفلاتوکسین ميشود، علمی نیست و تشویش اذهان عمومی محسوب ميشود.
در محصولات ارگانیک هم اگرچه سم‌زده نميشود ولی برای مبارزه با آفت روش‌های خاصی وجود دارد و این‌طور نیست که محصول به حال خود رها شود. محصولات ارگانیک 11هزار سال اســت که غذای بشر را تامین کــرده و امتحان خود را پس داده اســت.»
محصولات تراریخته به ایران صادر می شود
آیا در ایران تراریخته هست؟
در ایران مشخص نیست محصولات تراریخته از کجا، به چه مقدار، چه نوع محصولاتی وارد شده و صرف چه مواد غذایی ميشود. برچسب برای روشن شدن اینکه در محصولی تراریخته ها وجود دارند یا نه الزامی نیست و مصرف‌کنندگان از آن مطلع نمی شوند.
در دو تحقیق که در مورد خوردنی‌های فرآوری شده ذرت، مثل پاپ کورن و امثال آن، ذرت تراریخته در حدود یک چهارم این محصولات پیدا شد.
برخی از مقولیت حتی گفته‌اند تقریبا تمام روغن مصرفی در ایران تراریخته اســت. در ده سال اخیر حداقل سالی پنج میلیارد دلار محصول تراریخته وارد ایران شده اســت.
در ایران محصولات تراریخته تولید ميشود؟
دکتر عمرانی صحبت‌های خود را این‌طور ادامه ميدهد: آمار ضدونقیضی درباره تولید محصولات تراریخته در ایران وجود دارد. به ادعای برخی افراد، در سال‌های83 ، 84 و 85 تولیداتی از این محصولات در ایران داشته‌ایم و تحقیقی هم انجام شد و پژوهشگرانی ادعا کــردند که 47درصد از برنج‌های موجود در بازار (ایرانی و خارجی) تراریخته بوده‌اند.
در عمل وزارت کشاورزی اعلام ميکند که تا به حال هیچ مجوزی برای تولید محصولات دستکاری شده ژنتیکی داده نشده اســت.ولی گزارش‌هایی وجود دارد که بدون رعایت اصول آزمایش‌های میدانی، بذر محصولات دستکاری شده در ایران کشت ميشود که بذر همین محصولات ميتواند به‌وسیله حشرات و پرندگان به نقاط دیگر منتقل شود و بدون اینکه اطلاع داشته باشیم، کشورمان را دربر بگیرد.
این اســت که اظهارنظرات ضدونقیض درباره این محصولات نگرانی‌ها را بیشتر ميکند. باید یک تیم متشکل از چند وزارتخانه و با یک رویکــرد محرمانه این مسائل را بررسی کــرده و به یک جمع‌بندی و تصمیم درست و قاطع برسند تا خیال مردم از بابت این قضیه راحت شود.
محصولات تراریخته یک محصول دستکاری ژنتیکی است
محصولات وارداتی تراریخته در بازار!
واردات محصولات تراریخته، طی این سالها وجود داشته و الان هم متاسفانه وجود دارد. به لحاظ قانونی، واردات این محصولات توسط اظهار خود واردکنندگان مشخص ميشود. یعنی واردکننده اظهار ميکند که یک محصول دستکاری ژنتیکی شده را وارد کــرده و وزارت بهداشت براساس اطلاعات خود واردکنندگان این محصول را مورد بررسی قرار ميدهد.
یعنی اگر یکی از واردکنندگان تراریخته بودن محصولات را عنوان نکند، احتمال دارد که بدون بررسی‌های بیشتر، این محصول وارد چرخه غذایی روزمره مردم شود، بنابراین امکان تخلف وجود دارد و تا به حال هیچ اظهارنظر صریحی درباره اینکه نظارت وجود دارد یا نه، انجام نشده اســت.
درحالی که قوانین بین‌المللی به ما این اجازه را ميدهد که جدای از ادعای تولیدکننده درباره سلامت محصول، در داخل کشور هم ارزیابی سلامت محصول انجام شده و بعد اجازه ورود کالا صادر شود.
