دیوان سومنات مجموعه داستانی کوتاه نوشته‌ی ابوتراب خسروی است. این مجموعه شامل دوازده داستان کوتاه است. نام این مجموعه برگرفته از آخرین و متفاوتترین داستان کوتاه این مجموعه است.روایت در تمام این داستان‌ها غیرخطی است. و دائماً رفت و برگشت بین زمان حال و گذشته در هر داستانی وجود دارد. برخی از داستان‌ها نیز دارای فرم دایرهای است.
عنصر تعلیق در این داستان‌ها بسیار دیده میشود که برخی از این تعلیقها به واسطهی این شکست زمانی ایجاد شدهاند. استفاده از عناصر سنتهای مذهبی، آیینها و باورهای کهن و مینیاتورهای ایرانی بسیار زیاد است و گاهی مانند داستان اول که عنوان مینیاتور ایرانی دارد ساختار داستان بر اساس عناصر مینیاتورهای ایرانی بنا شده است.
دیوان سومنات نوشته‌ی ابوتراب خسروی؛ مینیاتور و سورئالیسم
زبان در روایات مجموعه داستان کوتاه دیوان سومنات به دلیل استفاده از صناعات، آرایههای فارسی چون صنعت تشبیه به شعر نزدیک شده است. تصویر سازی و حسآمیزی با ترکیبات، استفاده از واژگان کهن فارسی نیز یکی دیگر از ویژگیهای زبان در این مجموعه است.
در هم ریختگی زمان و مکان، درونمایههای چندگانه، آشفتگی و استحالههای پی در پی شخصیتها، ابهام فضا و ساختار داستان از ویژگیهای کلی و مشترک در تمام این داستان‌ها میباشد.
برخی روایات مانند داستان “مرثیهای برای ژاله و قاتلش”، “یعقوب، یعقوب”، “صورتبند”، و “من زنی بودم به نام لیلا که زیبا بود” سیاسی هستند و برخی از آن‌ها در فضای سیاسی دههی سی و چهل شمسی ایران میگذرد.
داستان‌هایی چون “پلکان”، “پاهای ابریشمی”، “تربیع” و “دیوان سومنات” دارای ایده و درونمایهی مشترکند. و این ایده داستان لزوم خلق و آفرینش یک پدیده، یا یک شخصیت و موقعیت داستانی بر اساس روابط علت و معلولی است.
ابوتراب خسروی نویسنده مجموعه داستان کوتاه دیوان سومنات
در هر وضعیت و موقعیتی و وجود یک روابط علی و معلولی یک داستان و یک وضعیت انسانی خلق میشود. و ضرورت خلق و شکلگیری شخصیت و موقعیت پدید میآید. و اگر شرایط و موقعیت به گونهای دیگر باشد شاید آن داستان و موقعیت به گونهای دیگر خلق گردد.
داستان آخر این مجموعه به نام “دیوان سومنات” متفاوتترین داستان این مجموعه است. داستان تماماً به شیوهی حکایتهای کهن و با استفاده از سطح زبانی فارسی فاخر حکایت شده است. و مانند تمام حکایتهای فارسی از عناصر غریب و اسطورهای، پند و اندرزهای اخلاقی در آن بکار رفته است.
بیشتر بخوانید: معرفی رمان سپیده دم ایرانی نوشته‌ی امیر حسن چهلتن
معرفی و تحلیل مجموعه داستان کوتاه دیوان سومنات نوشته ابوتراب خسروی
فضای تمامی داستان‌های دیوان سومنات رویاگونه و گاه سورئال است. و مرز روشنی بین خیال و واقعیت وجود ندارد. در تمامی این‌ها دعوت به تفکر به واژهها، تفکر به مرگ و هستی و عشق به چشم میخورد.
“ابوتراب خسروی” متولد ۱۳۳۵ در شهر فسا است. او شاگرد “هوشنگ گلشیری” بوده است. و به دلیل شغل پدر زندگی در شهرهای مختلف ایران را تجربه کرده است. از دیگر آثار ابوتراب خسروی می‌توان به “اسفار کاتبان”، “ملکان عذاب”، “رود راوی”، “هاویه” اشاره کرد. داستان‌های ابوتراب خسروی برندهی “جایزهی هوشنگ گلشیری” و “مهرگان ادب” شدهاند. او هماکنون ساکن شیراز است.
دیوان سومنات نوشته‌ی ابوتراب خسروی ؛ مینیاتور و سورئالیسم
