آل کاپون، یکی از بزرگترین و بدنام ترین گنگسترهای تاریخ ایالات متحده محسوب می شود.( خطر لو رفتن قصه در 2 پاراگراف اول این مقاله وجود دارد ) فرد خشنی که در سالهای 1920 تا 1930 مجموعه گسترده ای از خلاف های ریز و درشت را به ثبت رساند و در عین حال، هیچ مدرکی که بتواند او را در این جنایات رسوا کند نیز بر جای نگذاشت. آل کاپون فعالیت های مجرمانه خود را از دوران نوجوانی آغاز کرد و توانست خیلی سریع به جنایتکاری بی رحم تبدیل شود. او پس از مهاجرت به شیکاگو، با زور و خشونت و تهدید، مردم را مجاب به رای دادن به فرد جنایتکاری به نام توریو برای کسب مقام شهردار کرد اما پس از انتخاب شدن توریو به عنوان شهردار، او در یکی از اولین اقدامات خود به مردم شهر قول داد که آل کاپون بدنام را از شهر اخراج کند!
پس از این اتفاق، کاپون به شدت توریو را مجروح کرد و باعث شد که او از شیکاگو فرار کند. پس از فرار توریو، آل کاپون فعالیت های جنایتکارانه خود را گسترش داد و تبدیل به اصلی ترین گنگستر شیکاگو شد که به اموری مانند قماربازی، فروش غیرقانونی مشروبات الکلی و اخاذی می پرداخت. علی رغم اینکه آل کاپون هرگز مدارکی دال بر فعالیت های غیرقانونی از خود به جای نمی گذاشت، اما نهایتاً با سماجت یک مامور قانون، به عدم پرداخت مالیات متهم و در دادگاه به تحمل 11 سال حبس محکوم شد. این حکم برای کاپون که در تمام عمر شرایط را به نفع خود تغییر داده بود، قابل پذیرش نبود و پس از آن بود که دوران افول او آغاز شد. کاپون در زندان، مشکلات روحی و روانی شدیدی پیدا کرد به طوریکه گفته می شود تا مدتها با کسی گفتگو نمی کرد و از سلولش خارج نمی شود. کاپون که دچار بیماری سیفلیس عصبی بود، در دوران محکومیت وضععیتش هر روز وخیم تر از قبل می شد تا جایی که تیم پزشکان معتقد بودند از لحاظ توانایی های ذهنی، او مانند یک کودک 12 ساله فکر می کند. وضعیت بغرنج کاپون سبب شد تا او سالهای آخر عمرش را در عمارت خود در کنار همسر و فرزندانش سپری کند و در نهایت بر اثر حمله قلبی از دنیا برود.
در تاریخ سینما آثار بسیاری درباره آل کاپون ساخته شده اند. از فیلم « آل کاپون » در سال 1959 با بازی رود استینر گرفته تا « انتقام آل کاپون » در سال 1989، هالیوود همواره علاقه فراوانی به استفاده از کاپون به عنوان سوژه آثار گنگستری داشته است. « کاپون » محصول سال 2020، جدیدترین اثری است که درباره این گنگستر ساخته شده و این بار تام هاردی نقش آل کاپون را ایفا کرده است.
داستان فیلم به آخرین سال زندگی آل کاپون ( تام هاردی ) در عمارت عظیم خودش می پردازد. جایی که او به دلیل بیماری سیفلیس عصبی، توان کنترل ذهن خود را از دست داده و تفاوت میان خیال و واقعیت را درک نمی کند. با اینحال اطرافیان کاپون سعی در مراقبت از او دارند تا بتواند روزهای آخر عمرش را در آرامش بگذارند. اما کاپون به آنها اعتمادی ندارد و ....
« کاپون » را جاش ترنک نوشته و کارگردانی کرده است. کارگردانی که فیلم خوش ساخت « Chronicle » را در کارنامه هنری اش دارد اما اثر بعدی اش یعنی « چهار شگفت انگیز »، یکی از بدترین آثار اَبَرقهرمانی یک دهه اخیر سینما محسوب می شود که باعث شد ترنک پنج سال کارگردانی را کنار بگذارد. او حالا با « کاپون » دوباره فیلمسازی را تجربه کرده و با نگاهی به کارنامه هنری سینوسی او، باید امیدوار می بودیم که اثر جدید او خاطرات « چهار شگفت انگیز » را از خاطرمان ببرد اما این اتفاق نیفتاده و جاش ترنک نسبت به پنج سال گذشته تغییر خاصی در سبک و سیاق فیلمسازی خود نداشته است.
دلیل بزرگی که تماشاگر را به تماشای « کاپون » وا می دارد، نام آل کاپون است. زندگی پر فراز و نشیب این گنگستر دستمایه ساخت فیلمهای سینمایی بسیاری شده و حالا تماشاگر انتظار دارد تا با تماشای « کاپون » زوایای تازه ای از زندگی کاپون که پنهان مانده و سبب شده تا دغدغه کارگردان برای ساخت اثر شود را تماشا کند. اما زمانی که به تماشای فیلم می نشینیم، با یکی از بی اهمیت ترین بخش های زندگی آل کاپون مواجه می شویم که هیچ اطلاعات جدیدی از زندگی این گنگستر در اخیتار تماشاگر قرار نمی دهد. فیلم زمانی که آغاز می شود او در بدترین شرایط بیماری خود قرار دارد و در عمارت خود روزهای آخر زندگی را سپری می کند. جاش ترنک در طول فیلم مصیبت های یک مرد مبتلا به سیفلیس عصبی را به تصویر می کشد که چراغ زندگی او رو به خاموشی است، اما چرا باید برای به تصویر کشیدن چنین موقعیتی، نام « آل کاپون » را ضمیمه فیلم کنیم؟
نام کاپون با فعالیت های گنگستری گره خورده است و تصور هر موقعیت دیگری جز آنچه تاریخ درباره کاپون نوشته، یک تصمیم عجیب و بیهوده تلقی می شود. فیلم « کاپون » نیز به موضوعات جانبی روزهای آخر زندگی کاپون می پردازد. مشکلات ذهنی و عدم تشخیص واقعیت از خیال، بیشترین دقایق فیلم را تشکیل می دهند. ترنک از این فرصت استفاده کرده تا در اوهام کاپون، گریزی به گذشته پر ماجرای او بزند و این ارجاعات صرفاً با به تصویر کشیدن چند دقیقه ای برخی اتفاقات قدیمی رقم خورده است که هیچ هدف و مفهومی را دنبال نمی کند. این تصاویر پراکنده و بی هویت هستند و صرفاً یک سایه از اقدامات کاپون را شامل می شوند. اینکه کاپون گنگستر ترسناکی بوده را تمام مردم جهان می دانند، اما فیلم قرار است چه چیز بیشتر از دانسته های تماشاگر در اختیارش قرار دهد؟ پاسخ هیچ است.
ما در طول فیلم با کاپونی مواجه هستیم که اختیاری بر روی ادرار خود ندارد و حتی در هنگام خواب نیز جای خود را بارها کثیف می کند. او نمی تواند به راحتی صحبت کند و در درمانده ترین حالت زندگی خود به سر می برد. سوال مهم اینجاست که چرا باید درباره آل کاپون، چنین مواردی برای تماشاگر اهمیت پیدا کند؟ آیا تماشاگری که به تماشای « کاپون » نشسته، علاقه ای به موضوعات مهم زندگی او از جمله فروش غیرقانونی مشروبات، قمارخانه ها، کشتن یک دوجین آدم، دوران پر ماجرای زندانی شدنش و انتقالش به آلکتراز و بسیاری موارد دیگر نداشته و صرفاً کنجکاو بوده تا کاپون را در بستر بیماری در حالی که توانایی کنترل ادرار خود را ندارد ببیند؟
متاسفانه ترنک حتی برای پرورش ایده ضعیف خود درباره آل کاپون نیز به اندازه کافی هوشیار نبوده است. در فیلم « کاپون » شخصیت های مکمل بسیاری حضور دارند که خرده روایت هایی را در طول داستان رقم می زنند که در کمال تعجب، هیچکدامشان بسط و گسترش نمی یابند و در حد سوال های بی پاسخ باقی می مانند. مسئله پسرِ دیگر کاپون یکی از این موارد است که در طول فیلم چندین بار مطرح می شود اما هرگز به آن پرداخته نمی شود. ترنک حتی در میانه فیلم بحث پنهان کردن 10 میلیون دلار توسط کاپون را مطرح می کند و افرادی را به قصه اضافه می کند که در پی یافتن آن پول هستند. این موقعیت می توانست بستر مناسبی برای شکل گیری تقابل میان کاپون و اطرافیانش را مهیا کند اما در کمال تعجب، ترنک یکی از اعضای فامیل، چند گنگستر بی هویت، دکتر و پلیس را وارد معرکه 10 میلیون دلاری می کند و بدون هیچ پیشرفتی در طرح اولیه، آن را به حال خود رها می کند!
در میان انبوه مشکلات فیلمنامه و کارگردانی « کاپون »، تنها بازی تام هاردی در نقش این گنگستر گرفتار شده در بستر است که توانسته اثر را تا حدی سرپا نگه دارد. گریم چهره هاردی اگرچه کمی اغراق شده به نظرم می رسد، اما بازی هاردی در زیر این گریم سنگین قابل قبول است. هاردی برای ایفای نقش کاپون لحن و صدای خود را هم تغییر داده که این تغییر صدا گاهی شبیه به صدای نیک نولتی شده! با اینحال، می توان گفت که تام هاردی از معدود نکات مثبت فیلم محسوب می شود که حضورش در صحنه توانسته بخش کوچکی از ضعف های بزرگ اثر را بپوشاند.
در نهایت باید گفت که « کاپون » اثری ضعیف و فراموش شدنی است که تماشای آن دانسته جدیدی به تماشاگر نمی افزاید. وضعیت « کاپون » مانند است آن است که شما به سراغ ساخت فیلمی درباره فروغ فرخزاد بروید و به مدت 90 دقیقه ماجرای نان خریدن او از نانوایی محل و اتفاقات پیرامونش را به تصویر بکشید! احتمالاً خود جاش ترنک هم هدف مشخصی از نویسندگی و کارگردانی « کاپون » نداشته است. آل کاپون گنجینه ای از رخدادهای تاریخی را رقم زده که همگی آنها پتانسیل بالایی برای اقتباس سینمایی دارند اما جاش ترنک همه آنها را کنار گذاشته و ما را به سال آخر زندگی آل کاپون می برد که جز دفع کردن باد فتق و خراب کردن جای خواب خود، نکته ویژه دیگری برای تماشاگر نداشته است!
منتقد : میثم کریمی
این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت " مووی مگ " به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.
به کانال رسمی مووی مگ در تلگرام بپیوندید
کاپون :
کارگردان : Josh Trank
نویسنده : Josh Trank
بازیگران :
Tom Hardy...Fonse
Linda Cardellini...Mae
Al Sapienza...Ralphie
Matt Dillon...Johnny
رده سنی : R ( مناسب برای افراد بالای 17 سال)
ژانر : بیوگرافی
زمان : 103 دقیقه
