داروهای ضد ویروسی یک دسته از داروها می باشند که به شکل خاص به منظور درمان عفونت های ویروسی مصرف می شوند. مثل آنتی بیوتیک ها و آنتی بیوتیک های وسیع الطیف برای باکتری ها، ضد ویروس های وسیع الطیف در برابر طیف گسترده ای از ویروس ها تاثیرگذار هستند.
بررسی داروی فوسکارنت
فوسکارنت نوعی داروی ضد ویروس می باشد که برای درمان CMV Retinitis و هرپس سیپلمکس از آن استفاده می گردد. این داروی آنالوگ پیروفسفات است که به عنوان نوعی مهار کننده غیر رقابتی، بسیاری از RNA و DNA پلیمرازهای ویروسی و همینطور ترانس کریپتاز معکوس HIV عمل می نماید. داروی مد نظر بیمارستانی بوده و به همین دلیل نگهداری و تزریق آن در مراکز درمانی و تحت نظر پزشک انجام می گیرد. بر خلاف اغلب آنتی بیوتیک ها این داروهای ویروسی هدف خود را نابود نمی کنند بله باعث مهار رشد آن می شوند، داروهای ضد ویروسی در واقع بخشی از ضد میکروب ها محسوب می شوند. در ادامه با این داروی ضد ویروسی بیشتر آشنا خواهیم شد.
اشکال دارو
فورسکارنت نوعی محلول تزریقی است که داخل وریدی تزریق می شود و حجم آن ۲۴ میلی گرم در میلی لیتر می باشد.
فارماکوکینتیک
فارماکوکینتیک این محصول شامل موارد زیر می شود:
- پیک غلظت پلاسمایی: پیک غلظت پلاسمایی ۵۸۹ میکرومولار یعنی ۶۰ میلی گرم در کیلوگرم هر ۸ ساعت و ۶۲۳ میکرومولار یعنی ۹۰ میلی گرم در کیلوگرم هر ۱۲ ساعت است.
- پروتئین بایندینگ: ۱۴ تا ۱۷ درصد می باشد.
- حجم توزیع: حجم توزیع محصول ۰/۴۱ لیتر در کیلوگرم معادل ۶۰ میلی گرم در کیلوگرم هر ۸ ساعت و ۰/۵۲ لیتر در کیلوگرم (۹۰ میلی گرم در کیلوگرم هر ۱۲ ساعت).
- نیمه عمر: هر ۴ ساعت (۶۰ میلی گرم هر ۸ ساعت)، ۳/۳ ساعت ( میلی گرم در کیلوگرم هر ۱۲ ساعت)
- کلیرانس کلیوی: ۵/۶ لیتر در ساعت (۶۰ میلی گرم هر ۸ ساعت)، ۶/۴ لیتر در ساعت ( میلی گرم در کیلوگرم هر ۱۲ ساعت)
- کلیرانس کل بدن: ۶/۲ لیتر در ساعت (۶۰ میلی گرم هر ۸ ساعت)، ۷/۱ لیتر در ساعت ( میلی گرم در کیلوگرم هر ۱۲ ساعت)
- متابولیسم: بیوترانفورناسیون رخ نمی دهد.
- دفع: از طریق ادرار
موارد مصرف دارو
داروی فوسکارنت در موارد زیر استفاده می شود:
زینیت، هرپس سیمپلکس، CMV Retinitis، Herpes Simplex
میزان مصرف دارو
همانطور که گفتیم این دارو بیمارستانی است و در درمانگاه یا بیمارستان با نظر پزشک تجویز می شود و نحوه صحیح مصرف آن و همچنین میزان مصرف آن را پزشک تعیین می نماید.
موارد منع مصرف فوسکارنت
افرادی که به این دارو و یا ترکیبات موجود در آن حساسیت دارند، نباید از آن مصرف کنند.
عوارض جانبی
مصرف فوسکارنت دارای برخی از عوارض برای مصرف کننده می باشد. برخی از عوارض این محصول شامل موارد زیر می شود:
افسردگی، بروز کم خونی، صرع، سنگ کلیه، بروز اضطراب، ایجاد تب، اسهال، بروز سر درد، مشکل سندرم نفروتیک، مشکل پروتئینوری، حالت تهوع، استفراغ، تشنج، داشتن سرگیجه، سردرگم بودن، نکروز توبولی کلیوی، خستگی، لکوپنی، افزایش لیپاز، راش موتروپنی، ادم موضعی، آریتمی بطنی، خونریزی در دستگاه گوارشی، مشکل هایپر کلسمی، کاهش کلیرانس کراتینین، ایجاد زخم مری، اسیدوز، میوزیت، سندرم فانکونی، واکنش های حساسیتی مثل شوک آنافیلاکسی، کهیر و آنژیوادم، اختلالات عضلانی در اثر تزریق.
تداخلات دارویی محصول
این محصول با برخی از داروها تداخل دارد. از جمله آنها داروهای زیر می باشند:
آسیکلویر، تاکرولیموس، متوترکسات، هالوپریدول، والاسیکلوویر، پنتامیدین، وندتانیب، مگلومین کامپاد، مفلوکین، اینداپامید، آرسنیک تری اکساید، هالوفانترین، دیاتریزوات، تالیموژن لاهرپارپوک.
موارد هشدار در مصرف دارو
در زمان مصرف دارو و یا قبل از آن به مادر احتیاطی زیر توجه داشته باشید:
- مصرف دارو خطر سمیت را به دنبال دارد و بیشترین سمیت آن باعث آسیب کلیوی می شود به همین دلیل باید خطر سمیت کلیوی را با هیدراتاسیون و نرمال سالین کمتر نمایید.
- میزان سطح سرمی کراتینین را برای تنظیم دوز و بررسی بروز اختلالات کلیوی مانیتور نمایید.
- در مصرف دارو تشنج ناشی از بروز تغییر در مینرال های پلاسما و الکترولیت ها دیده شده است. به همین دلیل امکان دارد به مکمل های معدنی و الکترولیت نیاز داشته باشید.
- در صورت بروز واکنش های حساسیتی خیلی شدید و حاد باید درمان را قطع نموده و به پزشک مراجعه نمایید.
- مصرف این دارو ممکن است باعث بروز کم خونی و گرانولوسیتوپنی شود.
- دارو باید در بیماران کلیوی با احتیاط زیادی مصرف شود.
- دارو را به شکل IV یا بولوس تزریق نکنید و برای تزریق از پمپ تزریق استفاده نمایید.
- اگر محلول تزریقی تغییر رنگ داده بود و یا کدر شده بود از تزریق آن اجتناب کنید.
- تا ۲ ساعت بعد از مصرف دارو و همچنین تا زمانی که سرگیجه و گیجی داشتنید از رانندگی و کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند دوری کنید.
- بیماران دیالیزی قبل از مصرف پزشک خود را در جریان قرار دهند.
- حتما آزمایشات دوره ای خود را که پزشک تجویز نموده است انجام دهید.
- در صورت نشت دارو از محل تزریق ممکن است حساسیت شدید پوستی و سوختگی دیده شود، به همین دلیل در حین تزریق تا حد ممکن محل را تکان ندهید و اگر دارو نشت داشت پزشک را در جریان قرار دهید.
- در زمان مصرف این دارو معاینات پزشکی را در فواصل تعیین شده توسط پزشک انجام دهید و حتما از عینک آفتابی استفاده کنید.
- برای پیشگیری از تحریک زخم یا بافت دارو باید فقط در رگ با جریان خون کافی تزریق گردد.
مصرف در زمان بارداری و شیر دهی
داروی فوسکارنت در دسته گروه داروهای C قرار دارد. یعنی تجویز آن فقط با نظر پزشک انجام گیرد. خطرات احتمالی مصرف این دارو هنوز رد نشده ولی اگر پزشک احساس کند که فوائد آن برای درمان بیشتر از مضرات آن است پس آن را تجویز می کند. در هر حال در دوره بارداری یا شیر دهی باید دارو با نظر پزشک مصرف شود.
