خون بازی و خودزنی کودکان و نوجوانان
شاید تا به حال کودکان و نوجوانانی را دیده باشید که با تیغ روی دست و دیگر قسمت های بدن خود می کشند. به راستی علت این کار چیست ؟ آیا آن ها از این کار لذت می برند ؟
خون بازی و کشیدن تیغ روی بدن، یکی از رفتارهای ناهنجار روانی - اجتماعی است که به یکی از بحران های جهانی تبدیل شده است. در واقع خون بازی همان خودزنی یا خودآزاری است که در آن، کودک یا نوجوان روی دست و یا سایر قسمت های بدن تیغ، چاقو و اشیای تیز می کشد.
متاسفانه آمارها نشان می دهد که این کار در بین نوجوانان زیادی رایج است و این مسئله والدین و مسئولین آموزشی را به شدت نگران کرده است. اما چگونه می توان از این فاجعه جلوگیری کرد ؟ قبل از اینکه درمورد درمان این مشکل بحث کنیم بهتر است با علل این اقدامات آشنا شوید.
علت خون بازی و خودزنی کودکان و نوجوانان
با خود تصور کنید که یک تیغ بسیار تیز در دستتان است و بخواهید آن را روی دست خود بکشید. بدون شک این کار بسیار دردناک بوده و هیچ لذتی ندارد. اما دانش آموزان زیادی روزانه این کار را انجام می دهند. علل خون بازی نوجوانان عبارتند از:
تقلید خون بازی از همسالان
در روانشناسی دیدگاه های مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن ها یادگیری را در اثر عوامل مختلف می دانند. در دیدگاه یادگیری اجتماعی، علت رفتارها، عوامل بیرونی و محیطی هستند.
از نظر بندورا روانشناس معروف، گاهی اوقات افراد کارها را به دلیل فرار از تنبیه یا کسب پاداش انجام نمی دهند، بلکه آن ها کارها را با دیدن رفتار دیگران انجام می دهند و از دیگران تقلید می کنند.
به عبارت دیگر فرد با مشاهده رفتار دیگران، آن کار را یاد می گیرد و رفتارها را تقلید می کند. درمورد خون بازی و تیغ کشیدن نیز همین قاعده وجود دارد. نوجوان وقتی دست دوستش را می بیند که زخمی شده و خون بازی کرده است، احساس می کند که او نیز باید چنین کاری انجام دهد.
در واقع او با این کار می خواهد با دوستش همدردی و همدلی کرده و از مسخره شدن و جدایی از دوستانش جلوگیری کند.
چرا نوجوانان خون بازی می کنند ؟
مشکلات خانوادگی علت خون بازی و تیغ کشیدن کودکان و نوجوانان
کودک یا نوجوانی را در نظر بگیرید که در شرایط نامناسبی زندگی می کند و از نظر خانوادگی در اوضاع نامساعدی است. چنین فردی بیشتر از سایر همسالان خود دست به خودزنی، خون بازی، خودآزاری و تیغ کشیدن می زند.
کودکی که در خانواده ای سرشار از بی مهری زندگی می کند و مدام شاهد دعوای پدر و مادر است و از کمبود محبت رنج می برد، تمام خشم و کینه و ناامیدی های خود را با کشیدن تیغ بر روی دستانش جبران می کند.
خون بازی راهی برای رسیدن به اهداف
نیاز یکی از عواملی است که فرد را وادار به انجام هر کاری می کند. کودک یا نوجوانی که خواسته ای دارد، با خون بازی و کشیدن تیغ روی بدنش موجب نگرانی و ترس والدین شده و آن ها را وادار می کند که خواسته هایش را برآورده کنند.
او اصلا قصد خودکشی و آسیب رساندن به خود ندارد و فقط برای رسیدن به اهدافش به طور سطحی به قسمت های بدن خود آسیب های جزئی وارد می کند بدون اینکه به رگ ها آسیبی وارد شود. در واقع این اقدامی غیرمنطقی برای رسیدن به اهداف است.
درمان خودزنی در نوجوانان
خون بازی نشانه ی اختلال روانی
گاهی می توان خون بازی را به یکی از اختلالات روانی ارتباط داد. همانطور که گفتیم در این کار، هدف خودکشی نیست اما ممکن است در صورتی که خواسته های شخص برآورده نشد، او دست به خودکشی بزند.
خون بازی می تواند به یکی از اختلالات روانی زیر مربوط باشد:
- اختلال پوست کندن؛ پوست کندن به دلیل دیلوژن‌ها یا هالیسینیشن‌های لمسی در یکی از اختلالات سایکوتیک
- تلاش برای بهتر کردن یک عیب یا نقص در اختلال بادی دیسمورفیک
- حرکات کلیشه‌ای در اختلال حرکت کلیشه‌ای
- قصد آسیب رساندن به خود در اختلال خودجرحی غیرانتحاری یا همان خودزنی بدون قصد خودکشی
- اختلال اضطراب، اختلال افسردگی و استرس
ممکن است کودک یا نوجوان هنگامی که نتواند به اهداف و خواسته های خود برسد و یا والدین و عوامل اجتماعی مانع رسیدن او به خواسته هایش شوند، او دچار استرس و اضطراب شود.
در این موقعیت او دست به کارهایی می زند تا استرس خود را کاهش دهد. یکی از این مکانیسم های دفاعی که برای کاهش استرس انجام می شود، خون بازی و خودزنی است. این تا اندازه ای است که برخی از نوجوانان عقیده دارند با خون بازی آرام می شوند.
در واقع کودک یا نوجوان با این کارها می خواهد از شدت فشارهای روانی که بر او وارد می شود کم کند اما نمی تواند.
درمان خودزنی و خون بازی در نوجوانان
درمان خون بازی یا تیغ زدن به دست و بدن
حالا که با خون بازی و علل آن آشنا شدید، بهتر است درمورد درمان آن صحبت کنیم. درمان خون بازی مقداری دشوار است چون این مشکل باید به طور عمیق ریشه یابی شود و روانشناس از تمامی مشکلات فرد مطلع شود.
اولین قدم برای درمان خون بازی نوجوانان، مراجعه به یک روانشناس با تجربه در این زمینه است. به دلیل اینکه علت خون بازی هر فرد با فرد دیگر متفاوت است، روانشناس به طور دقیق تمام مسائل را ریشه یابی می کند.
به همین دلیل برای همه ی افراد مبتلا به این نوع اختلال نمی توان از یک روش درمانی استفاده کرد و درمان خون بازی در افراد مختلف متفاوت است. اما بهترین روش های درمان خون بازی کودکان و نوجوانان، درمان شناختی – رفتاری یا CBT، روانکاوی، رفتاردرمانی، گروه درمانی می باشد.
همچنین در فرایند درمان اینگونه افراد، اگر کودک به استرس، اضطراب و افسردگی دچار باشد، داروهای مربوط به این اختلالات برای او تجویز می شود تا فرایند درمان بهتر صورت گیرد.
