شاید با همه چیزهایی که در مورد بارداری می‌دانید، این دوران و مراقبت‌های لازم در آن باز هم برایتان مثل یک معما یا پازل باشد. مهم‌ترین نکته بارداری، حفظ سلامت شما و جنین است. گاهی اوقات بعضی از جنین‌ها رشد کمی دارند و مادرها برایشان این سئوال ایجاد میشود که برای افزایش رشد جنین چه کارهایی باید انجام بدهند، یا چه چیزهایی باید بخورند.
تغذیه در دوران بارداری بخش مهمی از معمای بارداری است که نقش مهمی در افزایش رشد جنین دارد. با این معما آشنا شوید.
افزایش رشد جنین، استخوان‌هایی قوی
برای اینکه جنین شما استخوان‌هایی قوی و پس از تولد، دندان‌هایی سالم داشته باشد، هر روز به هزار میلی‌گرم کلسیم نیاز دارید. کمبود کلسیم حتی می‌تواند به شما صدمه بزند، استخوان‌درد یا مشکلات ایجاد شده در دندان‌ها در دوران بارداری به دلیل همین کمبود کلسیم است.
این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که بدن، کلسیم را از استخوان‌های شما تخلیه می‌کند تا کودک را تقویت کند، با بزرگ‌تر شدن جنین این اتفاق می‌تواند منجر به پوکی استخوان در شما شود.
غلات غنی شده، نان، بلغور جو دوسر و آب پرتقال، برخی از مواد غذایی هستند که کلسیم دارند.
برای دریافت کلسیم، لبنیات، لوبیا چشم‌بلبلی، نخود فرنگی، ماهی سالمون، بادام و کاهو بخورید.
افزایش رشد جنین، پیشگیری از تهوع صبحگاهی
طبیعی است که وقتی شما به خاطر تهوع صبحگاهی نتوانید به مقدار کافی غذا بخورید، رشد جنین تحت تاثیر قرار می‌گیرد. برای رفع تهوع صبحگاهی، نان تست خشک، سیب و چای زنجبیل بخورید.
خوردن غذاهای کم‌حجم در فواصل منظم مثلا هر سه ساعت یک‌بار، سطح قند خون شما را ثابت نگه می‌دارد. برنج ساده، پوره سیب‌زمینی، غلات خشک یا ماست، همه گزینه‌های خوبی هستند.
افزایش رشد جنین، غذاهایی پروتئین‌دار
غذاهای غنی از پروتئین برای رشد جنین، بسیار حیاتی هستند. پروتئین همچنین کمک می‌کند بافت‌هایی از بدن شما که با بارداری تغییر می‌کنند، بهتر خود را ترمیم کنند.
غذاهای غنی از پروتئین عبارتند از: لوبیا، تخم‌مرغ، ماهی کم‌جیوه، برش‌های بدون چربی گوشت گاو و گوشت بره، کره بادام‌زمینی
افزایش رشد جنین، دریافت چربی‌های مفید
برای افزایش رشد جنین، باید چربی‌های سالم دریافت کنید که برای تقویت مغز و بینایی جنین مفید است. برای دریافت این چربی می‌توانید ماهی‌های بدون جیوه، اسیدهای چرب امگا سه، آووکادو، آجیل و انواع دانه‌ها، روغن کتان و روغن زیتون مصرف کنید.
افزایش رشد جنین، فولات
مصرف فولات و اسیدفولیک به کاهش خطر نقص سیستم ایمنی جنین تا هفتاد درصد کمک می‌کند.
برای دریافت فولات، ماکارونی، غلات و برنج سفید بخورید. کلم، گل‌کلم، نخود سبز، پرتقال، خربزه و اسفناج هم فولات دارند.
حتی شاید پزشکتان برای شما اسیدفولیک تجویز کند که بهتر است آن را بر اساس تجویز پزشک مصرف کنید.
افزایش رشد جین، پیشگیری از زایمان زودرس
اگر شما زایمان زودرس داشته باشید، طبیعتا جنین به مقدار کافی رشد نکرده است.
برای پیشگیری از زایمان زودرس، ویتامین سی مصرف کنید. غذاهای غنی از ویتامین سی حتی جذب آهن را هم افزایش می‌دهند.
طالبی، کلم بروکلی، انواع مرکبات و آب‌میوه‌ها، انبه، توت‌فرنگی، فلفل قرمز و گوجه‌فرنگی، برخی از مواد غذایی هستند که ویتامین سی دارند.
افزایش رشد جنین، آهن
در دوران بارداری، مقدار توصیه شده آهن تقریبا دو برابر میشود و به 27 میلی‌گرم در روز می‌رسد. کمبود آن می‌تواند منجر به کم‌خونی شود. کار اصلی آهن تولید هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون است. این همان چیزی است که اکسیژن را به بافت‌ها و جنین منتقل می‌کند. شما به ویتامین‌های ب6 و ب12 نیز نیاز دارید.
این ویتامین‌ها به کودک و مادر کمک می‌کنند تا از پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها برای انرژی و ساختن بافت‌های کودک استفاده کنند.
برخی از غذاهای غنی از آهن: سبزیجات برگ سبز (مانند کلم‌پیچ و شلغم)، لوبیا سفید، سیب‌زمینی، اسفناج، کشمش، عدس و نخود.
افزایش رشد جنین، فیبر
در رژیم غذایی خود در بارداری، به فیبر نیاز دارید. فیبر به پیشگیری از یبوست کمک می‌کند. برای دریافت فیبر هم می‌توانید سبزیجات برگ‌سبز و میوه مصرف کنید.
محدودیت رشد جنین
محدودیت رشد جنین (FGR) که در گذشته محدودیت رشد داخل‌رحمی نامیده می‌شد، به شرایطی گفته میشود که جنین کوچک‌تر از حد مجاز باشد زیرا در رحم با سرعت طبیعی رشد نمی‌کند.
تأخیر در رشد، کودک را در معرض برخی مشکلات سلامتی در دوران بارداری، زایمان و بعد از تولد قرار می‌دهد که عبارتند از:
- وزن کم هنگام تولد
- مشکل در کنترل فشارهای ناشی از زایمان طبیعی
- کاهش سطح اکسیژن
- کاهش قند خون
- مقاومت کم در برابر عفونت
- نمرات پایین آپگار (آزمایشی که بلافاصله پس از تولد برای ارزیابی وضعیت جسمی نوزاد و تعیین نیاز به مراقبت های ویژه پزشکی انجام می شود)
- آسپیراسیون مکونیوم که می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود
- مشکل در حفظ دمای بدن
در شدیدترین موارد، محدودیت رشد جنین می‌تواند به تولد نوزاد مرده منجر شود.
دلایل محدودیت رشد جنین
محدودیت رشد جنین (FGR) دلایل زیادی دارد. یک علت شایع، مشکل جفت است. جفت، بافتی است که به مادر و جنین وصل است، اکسیژن و مواد مغذی را به کودک منتقل می‌کند و اجازه می‌دهد مواد زائد از کودک دفع شود.
این بیماری همچنین می‌تواند در نتیجه برخی مشکلات سلامتی در مادر ایجاد شود:
- دیابت پیشرفته
- فشار خون بالا یا بیماری قلبی
- عفونت‌هایی مانند سرخجه، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز و سفلیس
- بیماری کلیه یا بیماری ریوی
- سوء تغذیه یا کم‌خونی
- کم‌خونی سلول داسی‌شکل
- سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا سوء مصرف مواد مخدر
- از دیگر دلایل احتمالی جنین می‌توان به نقص کروموزومی در نوزاد یا چند حاملگی (دوقلو، سه قلو یا بیشتر) اشاره کرد.
علائم محدودیت رشد جنین
اصلی‌ترین علائم، جنینی است که برای سن حاملگی کوچک است. چنین نوزادی به طور معمول از نود درصد جنین‌ها در سن حاملگی یکسان، کوچک‌تر است.
بسته به علت محدودیت رشد، نوزاد ممکن است در کل کوچک باشد یا این‌طور به نظر برسد که انگار سوءتغذیه دارد. ممکن است پوستی خشک و شل داشته باشد. بند ناف چنین نوزادی به جای ضخیم و براق، نازک و بی‌رنگ است.
افزایش رشد جنین، حذف و کاهش برخی چیزها
برای افزایش رشد جنین، علاوه بر مواردی که گفتیم، لازم است که مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر را حذف کنید.
از خوردن غذاهای شیرین، سرخ‌شده و چرب پرهیز کنید. کافئین را هم به حداقل برسانید.
افزایش رشد جنین، پرسش‌های رایج
این هم سئوال‌های رایج درباره افزایش رشد جنین:
رشد جنین چطور است؟
سوال مخاطب نی‌نی‌بان: 22سالمه و در هفته 36 بارداری دوم هستم. دکترم گفت که رشد بچه کم است و باید سونوی IUGR انجام بدم تا ببینم خونرسانی به جفت و جنین مناسب است یا نه، دو بار انجام دادم و از این نظر مشکلی نداشتم. وزن جنین هم در سونوگرافی 1800 مشخص شد و آب دور جنین هم خوب بود. ولی رشد بچه کم است. میخواستم بدونم چه چیزی باعث افت رشد جنین میشود و الان که در ماه آخر بارداری هستم، چطوری میتونم رشد جنین را بالا ببرم؟
پاسخ از دکتر فریبا الماسی، استاد دانشگاه، متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی:
مادر عزیز باید بگویم که وزن یک کیلو و هشتصد گرم در این هفته از بارداری یعنی هفته 36 بارداری برای جنین کم است. برای همین نیاز به سونوگرافی‌های مکرر است و باید تمام جوانب از نظر مایع دور جنین، سایز جنین، میزان خون رسانی و ... بررسی شود. همچنین باید بگویم که اگر جثه خودتان نرمان است و کوچک نیست این وزن برای جنین کم است. اما به طور معمول حاملگی IUGR بعد از هفته 36 ختم میشود. اما برای افزایش رشد جنین نمی‌توان اقدام خاصی انجام داد. با این حال توصیه من به شما این است که زیر نظر پزشک خود باشید.
لیدی‌میل بخورم؟
سوال مخاطب نی‌نی‌بان: سلام، در هفته 34 بارداری هستم. توی 29 هفته و دو روز، سونو رشد جنین گفت وزنش 1500 گرم هست... میخوام وزنش خوب باشه و ریز نشه... میتونم الان که توی هفته 34-35 هستم بدون تجویز پزشک لیدی‌میل بخورم که وزنش بالا بره. خطری نداره؟
پاسخ دکتر نوشین نظری، متخصص زنان و زایمان:
دوست عزیز وزن جنین شما با توجه به سونوگرافی قبلی کاملا طبیعی است و اگر ویتامین‌های دوره بارداری را مصرف می‌کنید لیدی‌میل ضرورتی ندارد چرا که ممکن است با افزایش ویتامین وارد شده به بدن، باعث آسیب شود.
وزن جنین کم نیست؟
سوال مخاطب نی‌نی‌بان: سلام در هفته 29 و شش روز، سونوگرافی رشد جنین رفتم. وزن جنین رو 1کیلو و پانصد گرم گفتن. میخواستم بدونم آیا وزنش کم نیست؟ چی بخورم که وزنش اضافه بشه؟
پاسخ دکتر نوشین نظری، متخصص زنان و زایمان:
دوست عزیز این وزن برای این سن کاملا طبیعی است و نیاز به اقدام عاجلی ندارد. رعایت تغذیه صحیح و حفظ تحرک مناسب توصیه میشود.
اگر سئوال دیگری درباره رشد جنین دارید، می‌توانید از مشاوران نی نی بان کمک بگیرید.
