روش های درمان غلیظ شدن ادرار و آشنایی با علت های مختلف تغییر رنگ ادرار

مصرف کم مایعات باعث می شود تا آب کم بدن کمتر شده و در ادرار تغییراتی مانند غلیظ شدن و تغییرات رنگ مشاهده شود. کم آبی شدید بدن باعث خواهد شد تا ادراری بسیار غلیظ و کهربایی رنگ داشته باشید. در این مطلب می خواهیم غلیظ شدن ادرار و درمان آن را مورد بررسی قرار دهیم.

درمان غلیظ شدن ادرار و تغییر رنگ آن

کم آبی و برخی از مسائل و مشکلات دیگر در بدن باعث می شوند تا ادرار شما از لحاظ غلظت و رنگ تغییر نماید، اشخاصی که از نظر دستگاه ادراری و کلیوی سلامت باشند کم آبی بدن برایشان مشکلی نداشته و می توانند روزه بگیرند و به خوبی می توانند بی آبی را تحمل کنند. مکانیسم های دفاعی دستگاه ادرار و کلیه ها وقتی که مایعات مصرف نشود می توانند تا حدی این کمبود را جبران نمایند و فضای داخل بدن و متابولیسم را به شکل نرمال نگهداری کنند، در حالت کلی کلیه های سالم توانایی نگهداری آب و مایعات را در بدن دارند. ادرار افراد در زمان روزه گرفتن به ویژه در ساعات پایانی غلیظ می گردد. این موضوع در این افراد نشان دهنده بیماری نبوده و بلکه سلامت و فعالیت درست کلیه ها را نشان می دهد، زیرا در حالت کم آبی کلیه ها ادرار را غلیظ می کنند تا مایعات داخل بدن حفظ شوند و مواد لازم برای بدن تامین شود.

ادار غلیظ در اکثر موارد نشان دهنده بیماری نیست بلکه در صورت کم آب بودن بدن همان طور که اشاره شد می تواند دلیل سلامت کلیه ها نیز باشد. زرد شدن ادرار و تغییر رنگ و غلظت آن تغییراتی است که مربوط به کلیه ها در زمان کم آبی بدن می شود. اشخاص سالم در زمان روزه گرفتن یا کمتر مایعات مصرف کردن تغییراتی را در بخش های مختلف کلیه ها مشاهده می کنند که نشانه مشکل جدی نیست. مثلا امکان دارد حجم ادرار کمتر شود و به شکل غیر محسوس کمی BUN خون یا مقدار اوره خون و اسید اوریک بیشتر شود که این نوع تغییر طبیعی است و مشکلی برای افراد ایجاد نمی شود. در این مورد توصیه می شود برای درمان غلیظ شدن ادرار و تغییر رنگ آن در طول روز یا شب مایعات زیاد مصرف شود و از مصرف غذاهای سنگین پیشگیری شود. نوشیدن آب و مایعات فراوان می تواند خیلی زود مشکل غلظت ادرار را برطرف نماید.

علل تغییر رنگ در ادرار و غلظت آن

همانطور که می دانیم رنگ و غلظت ادرار در برخی موارد می تواند تغییر کرده و پررنگ یا کم رنگ شود. در اغلب موارد مصرف برخی غذاها یا داروها و کم آبی بدن دلیل اصلی تغییر رنگ ادار و غلظت آن می باشد. همچنین در برخی موارد محدود ممکن است مشکلات جسمی دلیل این موضوع باشد. در ادامه با دسته بندی رنگ های مختلف ادرار به شکل تقریبی آشنا می شویم.

ادرار قرمز یا صورتی رنگ:

ادرار قرمز رنگ شاید در ظاهر نگران کننده باشد، اما بر عکس نشان دهنده مساله جدی و بیماری خاصی نیست. دلایل مختلف قرمز یا صورتی شدن ادرار می تواند یکی از موارد زیر باشد:

• خون: وجود خون در ادرار بنا به عوامل مختلفی می تواند به وجود آید. عواملی مانند عفونت مجرای ادرای، بزرگ شدن پروستات، تومورهای سرطانی و غیر سرطانی، کیست های کلیوی، دویدن زیاد، سنگ کلیه یا سنگ مثانه می توانند دلیل هماچوری یا وجود خون در ادرار باشند.
• مواد غذایی: برخی از مواد غذایی مانند تمشک و ریواس می توانند باعث شوند تا ادرار تغییر رنگ داشته و قرمز یا صورتی شود.

• برخی داروها: بعضی از انواع داروها می توانند باعث شوند تا رنگ ادرار به شکل قرمز درآید، داروی ریفامپین نوعی آنتی بیوتیک است که بیشتر برای درمان سل استفاده می شود و باعث می شود تا ادرار قرمز مایل به نارنجی شود. داروی فنازوپیریدین نیز اینگونه بوده و باعث تغییر رنگ ادرار به قرمز می شود، این دارو باعث از بین رفتن مشکلات مجاری ادراری می شود. داروهای ملین که در آنها گیاه سنا وجود دارد نیز این تغییر رنگ را ایجاد می کنند.

ادرار نارنجی رنگ:

نارنجی رنگ شدن ادرار می تواند به خاطر دلایل زیر ایجاد شود:

• برخی داروها: برخی از داروها وجود دارند که با مصرف آنها ادرار به رنگ نارنجی در خواهد آمد. برخی از این داروها شامل داورهای ضد التهاب سولفاسالازین، فنازوپیریدین، بعضی ملین ها و برخی داروهای شیمی درمانی می شوند.
• مشکلات جسمی: در بعضی از موارد نارنجی شدن ادرار می تواند به خاطر وجود مشکل در کبد یا مجرای صفراوی فرد باشد. در این مورد اگر رنگ مدفوع نیز کمرنگ شده باشد احتمال بیشتری وجود دارد. کم آب شدن بدن می تواند باعث پررنگ و غلیظ شدن ادرار شود و همینطور می تواند ادرار را به رنگ نارنجی در آورد.

ادرار آبی یا سبز رنگ

برخی از دلایل آبی یا سبز شدن ادرار شامل موارد زیر می شود:

• رنگ های خوراکی: بعضی از رنگ های خوراکی می توانند دلیلی بر سبز یا آبی شدن ادرار باشند. همچنین رنگ هایی که در آزمایشات کلیه و مثانه از آنها استفاده می شود نیز باعث آبی شدن ادرار می شوند.
• برخی از داروها: مصرف برخی داروها باعث می شوند تا ادراری سبز یا آبی رنگ داشته باشید. از جمله این داروها می توان به آمی تریپتیلین، ایندومتاسین و داروی پروپوفول اشاره نمود.
• مشکلات جسمی: مشکل هیپرکلسمی خوش خیم خانوادگی، اختلالی است ارثی که در برخی موارد به آن سندروم پوشک آبی نیز گفته می شود، و باعث می شود تا کودکان مبتلا شده به آن ادرار آبی رنگ داشته باشند و پوشکشان آبی شود. همچنین در برخی موارد سبز شدن ادرار می تواند به خاطر عفونت مجرای ادرار در اثر باکتری سودوموناس باشد.

ادرار قهوه ای تیره یا نوشابه ای رنگ

رنگ ادرار در برخی موارد ممکن است قهوه ای تیره یا نوشابه ای رنگ شود، برخی از این دلایل عبارتند از:

• مواد غذایی مصرفی: مصرف برخی مواد غذایی مانند باقلا، ریواس یا آلوئه ورا در مقادیر زیاد می تواند باعث شود تا رنگ ادرار قهوه ای تیره شود.
• بعضی از داروها: مصرف بعضی از داروها باعث می شوند تا ادراری نوشابه ای رنگ داشته باشید، مانند داروهای ضد مالاریای کلروکلین و پریماکلین، آنتی بیوتیک های مترونیدازمل، نیتروفورانتوئین، ملین های دارای گیاه کاسکارا و سنا و همینطور داروی متوکاربامول که یک شل کننده عضلات است.
• مشکلات جسمی: بعضی از مشکلات کبدی و کلیوی و همچنین بعضی از عفونت های مجاری ادراری می توانند باعث شوند تا رنگ ادرار قهوه ای تیره شود.
• ورزش زیاد: آسیب های عضلانی به خاطر ورزش زیاد ممکن است باعث شوند تا ادرار رنگ صورتی نوشابه ای رنگ داشته باشد. همچنین آسیبهای کلیوی نیز باعث این تغییر رنگ در ادرار می شوند.

ادرار ابری یا کدر:

وجود عفونت در مجاری ادراری و همچنین سنگ کلیه باعث ابری یا کدر شدن ادرار خواهند شد.

بررسی غلظت ادرار در کودکان

همانطور که مشخص است علائم بیماری مزمن کلیه در ادرار خود را نشان می دهند، مهمترین نشانه نارسایی کلیه، عدم غلظت ادرار می باشد. با توجه به گفته های دکتر داریوش فهیمی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران والدین باید به ادرار کودک خود توجه داشته و تغییرات آن را بررسی کنند.به عنوان نمونه باید بدانید که در زمان اسهال بودن کودک ادرار او غلیظ می شود و اگر ادرار کودک به غلظت مناسب نرسیده باشد احتمال بروز نارسایی کلیوی در او وجود دارد.

همچنین پرنوشی، پرادراری و شب ادراری نیز از نشانه های بیماری کلیه در کودکان می باشد. بیدار شدن کودک در نیمه شب و آب خوردن او می تواند نشان از مشکلات کلیوی در او باشد که باید مورد بررسی قرار گیرد.  بیماری های کودکان می توانند در زمان جنینی نیز تشخیص داده شوند و در دوره کودکی کنترل و درمان شوند، ولی بعضی از مشکلات درمان قطعی ندارند همانطورر که متوجه شدیم غلیظ شدن ادرار نشان دهنده مشکل نیست بلکه مشخص می کند کودک مشکلات کلیوی ندارد و سلامت است. باید بدانید که همیشه عدم غلظت ادرار و پرنوشی نشان از بیماری ندارد و می تواند اتفاقی و بدون دلیل باشد، در صورت تکرار باید به آن توجه کرد و با پزشک مشورت نمود.

نکته پایانی:

همانطور که از مطالب بالا متوجه شدیم غلیظ شدن ادرار نشان دهنده بیماری نیست و به خاطر کم آبی در بدن ایجاد می شود که نشان از داشتن کلیه های سالم دارد. برای حل و درمان غلظت ادرار ادرار نوشیدن آب و مایعات می تواند نتیجه بخش باشد، اما در صورت افزایش این مشکل باید با پزشک متخصص مشورت شود.