آکاایران: ادرار مکرر شبانه (نوکتوریا) میتواند کاملاً آزار دهنده باشد و شبها با دستشویی رفتن مکرر شما را بیدار نگه دارد. بدترین قسمت این است که احساس میکنید نیاز فوری به تخلیهی ادرار دارید اما با رسیدن به دستشویی، هیچ اتفاقی نمیافتد.
ادرار مکرر شبانه یا نوکتوریا، بیماری است که با ادرار بیش از حد در طول شب مشخص میشود. در حالت طبیعی، هنگام خواب بدن ادرار کمتری تولید میکند که غلظت بیشتری دارد. این بدان معنی است که فوریت ادرار کمتری وجود دارد که باعث میشود یک خواب خوب بدون وقفه داشته باشید.افرادی که از ادرار مکرر شبانه رنج میبرند، مکرراً مجبور به دفع ادرار میشوند که اغلب ناشی از یک مشکل زمینهای است.این مقاله از مجموعه مقالات آکا, به تشریح علل و روش های جلوگیری از تکرر ادرار در شب میپردازد با ما همراه باشید
بیشتر افراد اکثرا در روز و آن هم ۴ تا ۶ بار ادرار می کنند. در حالت طبیعی، افراد بزرگسال در روز بین ۳ فنجان (معادل ۷۰۰ میلی لیتر) تا ۳ لیتر ادرار دفع می کنند. ادرار اضافی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- افزایش حجم ادرار(پلی اوری)
- حجم طبیعی ادرار همراه با نیاز بیشتر برای دفع آن (تکرر ادرار)
- هر دو مورد فوق
تکرر ادرار ممکن است با احساس اضطرار همراه باشد. اکثر افراد، زمانی متوجه پلی اوری می گردند که مجبور می شوند شبانه چندین بار دفع ادرار داشته باشند (ناکچوری). ناکچوری نیز ممکن است در اثر مصرف زیاد مایعات پیش از خواب و یا حتی مصرف مقادیر طبیعی آن اتفاق بیافتد.
علل ادرار مکرر
برخی از علل افزایش حجم ادرار با علل تکرر ادرار متفاوت اند. با این حال، از آنجایی که بیشتر افرادی که حجم ادرار بالایی دارند، تکرر ادرار نیز دارند، بنابراین معمولا این دو علامت همراه با یکدیگر در نظر گرفته می شوند. شایع ترین علل تکرر ادرار عبارتند از:
- عفونت های مثانه (شایع ترین علت تکرر ادرار در زنان و کودکان)
- بی اختیاری ادراری
- بزرگی غیر سرطانی پروستات (BPH یا بزرگی خوش خیم پروستات-شایع ترین علت تکرر ادرار در افراد بالای ۵۰ سال) (همه چیز در مورد آزمایش پروستات)
- سنگ های مجاری ادراری
تکرر ادارار همچنین ممکن است نشانهای بیماریهای جدیتر مانند دیابت، نشانگان مثانه بیشفعال، عفونتهای مجاری ادراری و مشکلات پروستات باشد.
فاصله میان ادرار کردنهای شما بر حسب اینکه چه میزان مایعات نوشیدهاید، چه نوع مایعاتی نوشیدهاید و نیز چه داروهایی مصرف میکنند، هم تغییر میکند. برای مثال مصرف قرصهای ادرارآور یا مدر که برای درمان فشار خون بالا تجویز میشوند، میتوانند تکرر ادرار ایجاد کنند.
مصرف برخی از مواد غذایی ماند نوشیدنیهای الکلی، قهوه، انگور و ماست نیز میتوانند مثانه را تحریک کنند و باعث افزایش احساس نیاز به ادرار کردن شوند.
برای جلوگیری از تکرر ادرار در شب چکار کنیم؟
چند اقدام ساده میتواند به جلوگیری از شبادراری کمک کند.
یادداشتهای روزانه درباره ادرار کردنتان نگهدارید: میزان مایعی در طول روز مینوشید، غذاهایی را که میخورید، اینکه قرص مدر یا ادرارآور مصرف میکنید و به چه میزان و شمار موارد ادرار کردن و زمانی را که صرف ادارر کردن میکنید، یادداشت کنید.
اگر مجموع زمانهای ادرار کردن بیش از ۱۰ دقیقه در طول ۲۴ ساعت باشد، میتوان آن را بیش از حد عادی شمرد.
داروی ادرارآورتان را بعدازظهرها مصرف کنید: اگر برای فشار خون بالا، تورم پا یا نارسایی احتقانی قلب داروهای ادرارآور یا مدر مصرف میکنید، ممکن است مصرف این داروها در بعدازظهرها سودمند باشد. به این شیوه مصرف، این داروها باعث خواهند شد ادرار بیشتری در بعدازظهر و غروب تولید شود و احتمالا تولید ادرار در طول شب کاهش یابد. البته قبلا این موضوع را به دکترتان اطلاع دهید و تایید او را برای تغییر زمان مصرف دارو بگیرید.
مصرف مایعات را برای دو ساعت پیش از زمان خواب محدود کنید: نوشیدن مایعات در فاصله زمانی بیش از حد نزدیک به زمان خواب ممکن است به نیاز به ادرار کردن در شب بینجامد. همچنین مصرف نوشیدنیهای الکلی و کافئیندار را که باعث تحریک مثانه میشوند، نیز در طول روز محدود کنید.
قطع تنفس حین خواب را وارسی کنید: بدن ما در طول دوره خواب عمیق هورمون ضد ادراری تولید میکنند که امکان باقی ماندن مقدار بیشتری مایعت در بدن را در طول شب میدهند. افراد دچار قطع تنفس یا آپنه حین خواب به مراحل عمیق خواب وارد نمیشوند، بنابراین بدنشان مقدار کافی هورمون ضد ادراری تولید نمیکند. به علاوه، افت میزان اکسیژن خون در حین یک حمله قطع تنفس باعث تحریک کلیهها به دفع مقدار بیشتری آب میشود. بنابراین، درمان قطع تنفس حین خواب باید به کاهش نیاز به ادرار کردن در طول شب بینجامد.
ورزش کنید و برای تورم پایتان جوراب فشار بپوشید: اگر دچار تورم در پاهیتان هستید، احتمالا در طول شب در شمار بیشتری از موارد مجبور خواهید شد تا ادرار کنید. علت این است که مایع تجمعیافته در اندامهای تحتانی (پاها) در طول روز هنگامی که دراز میکشید و پاهایتان در سطح قلب قرار میگیرید، دوباره وارد گردش خون میشود و به کلیه میرود و به صورت ادرار دفع میشود. برای جلوگیری از این امر، ورزش کنید و جوراب فشاری بپوشید تا این مایع پیش از هنگام خواب دفع شود.
در طول روز پاهایتان بالا نگهدارید: در اواخر بعدازظهر یا غروب، اگر پاهایتان برای یکساعت در سطح قلبتان نگهدارید، به افزایش ادرار کردن در طول روز ( و نه در شب) کمک خواهد کرد.
چه تعداد ادرار کردن در شب طبیعی است؟
چهار تا هشت بار ادرار کردن در طول یک شبانهروز طبیعی شمرده میشود، اما اگر بیش ازتعداد به دستشویی میروید یا مجبورید چند بار در طول شب برای ادرار کردن از بستر برخیزید- ممکن است لازم باشد به پزشکتان مراجعه کنید تا معلوم شود آیا یک بیماری زمینهای علت ایجاد آن است یا نه.
اگر علت تکرر ادرارتان افزایش سن باشد، به یاد داشته باشید که بزرگسالان با سن بالاتر از ۶۰ سال باید انتظار داشته باشید که دست کم یک بار در شب برای ادرار کردن از بستر برخیزید. اگر بین ۶۵ تا ۷۰ سال دارید و بیش از دو بار در شب به دستشویی میروید، باید برای ویزیت شدن به نزد دکترتان بروید. همچنین اگر بالاتر از ۷۰ سال دارید و بیش از سه بار در شب ادرار میکنید، نیز باید به دکتر مراجعه کنید.
چه زمان باید به پزشک اورولوژی مراجعه کرد؟
افرادی که دچار ضعف اندام تحتانی هستند باید سریعا به بیمارستان مراجعه نمایند چرا که ممکن است نخاع آنها دچار مشکل شده باشد. افراد دچار تب و کمردرد نیز باید در عرض چند روز به پزشک مراجعه کنند چرا که احتمال عفونت کلیه در آنها بالاست. افرادی که دیگر علائم هشدار را دارند نیز باید در طی یک یا دو روز با پزشک جراح مجاری ادرار و کلیه ملاقات نمایند.
بیمارانی که علایم هشدار در آنها دیده نمی شود باید در اولین فرصت ممکن، معمولا در عرض چند روز تا چند هفته، به پزشک مراجعه نمایند. با این حال معمولا در این موارد می توان مدت زمان بیشتری نیز صبر کرد مخصوصا اگر علایم خفیف بوده و یا در مدت زمان طولانی ظاهر شده باشند.
علائم هشدار
در افراد دچار پرادراری ، وجود علایم خاصی نگران کننده است. این علایم عبارتند از:
- ضعف پاها
- تب و کمردرد
- شروع ناگهانی پر ادراری و یا شروع آن در سال های اولیه زندگی
- تعریق شبانه، سرفه و کاهش وزن به ویژه در فردی که سابقه مصرف زیاد سیگار دارد
- اختلالات روانی