زایمان طبیعی در آب روشی جدید برای آن دسته از زنانی است که تصمیم می‌گیرند با زایمان طبیعی فرزندشان را به دنیا آورند، اما از درد زایمان طبیعی هراس دارند. مطالعات و بررسی‌های متعدد نشان داده‌اند که زایمان طبیعی نسبت به سزارین عوارض کمتری برای مادر به همراه دارد؛ اما درد ناشی از آن باعث شده است برخی از زنان به سمت روش سزارین بروند. زایمان طبیعی در آب می‌تواند یکی از بهترین راه‌ها برای کنترل درد ناشی از زایمان باشد.
در روش زایمان طبیعی در آب ، مادر باردار در اولین مرحله زایمان و هنگام خروج جنین در آب گرم شناور می‌شود تا خروج جنین در آب صورت گیرد. آب دارای اثر آرام‌بخشی است و می‌تواند اضطراب و استرس مادر را کاهش دهد. خود این موضوع باعث کاهش درد مادر در هنگام زایمان خواهد شد. زمانی که درد مادر در مراحل اولیه زایمان کاهش یابد، انرژی مادر ذخیره می‌شود و عملکرد او در مرحله دوم زایمان بهبود می‌یابد؛ بنابراین خروج جنین بهتر صورت می‌پذیرد.
زایمان طبیعی در آب فقط باعث کاهش درد مادر نمی‌شود، بلکه برای نوزاد نیز بسیار مطلوب خواهد بود؛ چون نوزاد برای ۹ ماه در کیسه مایع آمنیوتیک قرار داشته است و به شناور بودن در آب خو گرفته است.
موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود. زایمان طبیعی در آب مزایای بسیار دیگری نیز برای مادر و کودک به همراه دارد که به صورت علمی اثبات شده‌اند. در ادامه با مزایای زایمان طبیعی در آب آشنا خواهید شد.
مزایای زایمان طبیعی در آب برای مادر و جنین چیست؟
زایمان طبیعی در آب علاوه بر مزایایی که در قسمت قبل گفته شد، می‌تواند به شکل زیر نیز به مادر کمک کند:
- قرار گرفتن در آب گرم تسکین‌دهنده و آرامش است و ترس از زایمان را در مادر کاهش می‌دهد.
- در مراحل بعدی کار، نشان داده شده است که آب انرژی زن را افزایش می‌دهد.
- اثر شناوری باعث کاهش وزن بدن مادر می‌شود و باعث آزادی عمل او برای ایجاد موقعیت‌های جدید می‌شود.
- شناوری انقباضات رحمی را بهبود داده و گردش خون را افزایش می‌دهد که باعث بهبود اکسیژن‌رسانی به عضلات رحم می‌شود. نتیجه آن درد کمتر برای مادر و اکسیژن‌رسانی بیشتر برای نوزاد خواهد بود.
- غوطه‌وری در آب اغلب به کاهش فشار خون بالا ناشی از اضطراب کمک می‌کند.
- به نظر می‌رسد آب به کاهش هورمون‌های مرتبط با استرس کمک می‌کند تا بدن مادر بتواند اندورفین‌هایی تولید کند که به عنوان مهارکننده‌های درد در نظر گرفته شوند.
- از آنجا که آب بیشتر به مادر احساس داشتن حریم شخصی می‌دهد و می‌تواند مانع اضطراب و ترس او شود.
- درد زایمان طبیعی در این روش کمتر است.
- زایمان طبیعی در آب در زمان کمتری انجام می‌شود.
- در این روش آسیب کمتری به کانال زایمانی وارد می‌شود.
- در زایمان طبیعی در آب به انجام برش بین ران‌ها ( اپیزیوتومی ) برای تسهیل زایمان کمتر نیاز می‌شود.
- در این روش آسیب کمتری به نوزاد وارد می‌شود.
- مادر در زایمان طبیعی در آب تمرکز بیشتری دارد و بهتر می‌تواند در فرایند زایمان شرکت کند. این امر علاوه بر بالا بردن انگیزه، حواس مادر را از درد و ناراحتی‌های زایمان پرت می‌کند.
مزایای زایمان طبیعی در آب برای جنین نیز می‌تواند موارد زیر باشد:
- این نوع زایمان محیطی شبیه به کیسه آمنیوتیک برای جنین فراهم می‌کند.
- استرس ناشی از زایمان را کاهش می‌دهد، بنابراین جنین با اطمینان و امنیت بیشتری به دنیا می‌آید.
زایمان طبیعی در آب چگونه انجام می‌شود؟
در روش زایمان طبیعی در آب ، مادر می‌تواند در هر وضعیتی که برای او راحت‌تر است، قرار بگیرد. در اغلب موارد به مادر پیشنهاد می‌شود که در وضعیت چمباتمه زدن، قرار بگیرد؛ اما در وضعیت‌هایی نظیر نیمه نشسته، درازکشیده و غیره نیز می‌تواند قرار بگیرد.
قبل از خروج جنین به مادر توصیه می‌شود که طوری در آب قرار بگیرد که بدنش تا نزدیکی نوک سینه داخل آب قرار گرفته باشد. کمر او نیز در این وضعیت کاملاً داخل آب قرار دارد. گرچه در صورتی که مادر در این وضعیت راحت نباشد، می‌تواند به صورتی که خودش راحت‌تر است تغییر وضعیت بدهد.
هنگام خروج جنین، مادر در وضعیت نیمه نشسته قرار می‌گیرد. در این وضعیت او می‌تواند با کنترل کامل، فرزند خود را به دنیا آورد.
چه کسانی کاندید مناسبی برای زایمان طبیعی در آب هستند؟
زایمان طبیعی در آب می‌تواند توسط هر زنی انتخاب شود؛ اما داشتن شرایط زیر، ایده آل خواهد بود:
- کسانی که سن بارداری‌شان بالای ۳۷ هفته باشد.
- افرادی که انقباضات و درد واقعی زایمان داشته باشند.
- زمانی که نوار قلب جنین سلامت او را نشان دهد.
- در مواقعی که علائم حیاتی مادر و جنین طبیعی باشد.
چه کسانی کاندید مناسبی برای زایمان طبیعی در آب نیستند؟!
اگر مبتلا به تبخال عفونت تناسلی هرپسی هستید؛ هرپس عامل ویروسی عفونت تناسلی است که به راحتی در آب منتقل می‌شود و می‌تواند برای نوزادتان خطر داشته باشد؛ بنابراین باید به طور کامل با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود این خطر را مورد بحث قرار دهید.
اگر کودک شما از سمت نشیمن‌گاه قرار گرفته باشد؛ زیرا زایمان در آب غالباً برای نوزادانی انجام می‌شود که از سمت پاها قرار گرفته باشند.
در صورتی که چندقلو حامله باشید؛ گرچه زایمان طبیعی در آب برای دوقلوها به صورت موفق انجام شده است اما باز هم لازم است با پزشک خود مشورت کنید.
در صورت زایمان زودرس؛ اگر کودکتان قرار باشد دو هفته یا بیشتر قبل از موعد به دنیا بیاید، زایمان
اگر مادر به توکسمیا یا پره اکلامپسی دچار باشد.
معایب زایمان طبیعی در آب برای مادر و کودک چیست؟
مطالعات زیادی درباره معایب و مزایای زایمان طبیعی در آب وجود ندارد. بر اساس پژوهش‌هایی که تاکنون انجام شده است، میزان مرگ و میر در زمان تولد در زایمان طبیعی سنتی و زایمان طبیعی در آب مشابه است. برخی از معایب زایمان طبیعی که در موارد نادری اتفاق می‌افتند عبارت‌اند از:
خطر آمبولیسم در مادر
بر اساس یک مطالعه که توسط متخصصان و زایمان انجام شده است، ممکن است مادر با خطر آمبولیسم مواجه شود. آمبولیسم به این معناست که آب وارد جریان خون مادر می‌شود. اگر چه مجله پزشکی بریتانیا در مقاله‌ای گزارش کرد که زایمان طبیعی در آب تا ۹۵ درصد بدون هیچ‌گونه خطری انجام خواهد شد، اما احتمال خطر آمبولیسم نیز در مواردی وجود دارد.
خطر وارد شدن آب به ریه نوزاد
اگر کودک در کانال زایمان تحت استرس باشد و یا اگر بند ناف او پیچ‌خورده باشد و غیره، کودک ممکن است به علت نفس‌نفس زدن به جای هوا، آب استنشاق کند. این حادثه بسیار نادر است؛ زیرا نوزادان به طور معمول تا زمانی که در معرض هوا قرار نگیرند، دم انجام نمی‌دهند. همچنین نوزادان تا زمانی که خودشان شروع به نفس کشیدن کنند و بند نافشان بریده شود، اکسیژن را از طریق بند ناف دریافت می‌کنند.
هزینه زایمان طبیعی در آب چقدر است؟
خوشبختانه بعد از تصویب و اجرایی شدن طرح تحول نظام سلامت، زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی ایران به صورت رایگان انجام می‌شود و تنها ۱۰ درصد از هزینه‌های بیمارستان از متقاضیان دریافت می‌شود. مراکزی که زایمان طبیعی در آب را انجام می‌دهند اعلام کرده‌اند که هزینه زایمان طبیعی در آب تفاوتی نمی‌کند و متقاضیان همان ۱۰ درصد را پرداخت خواهند کرد.
معرفی مراکز زایمان طبیعی در آب در ایران
در ایران مراکز محدودی وجود دارند که زایمان طبیعی در آب را انجام می‌دهند. اکثر این مراکز یک وان مخصوص زایمان برای متقاضیان طراحی کرده‌اند که با آب گرم پر می‌شود. مادران متقاضی می‌توانند هنگام شروع دردهای زایمان به آن وارد شوند و هنگام زایمان از آن خارج شوند. برخی نیز کل فرایند زایمان را در آب دنبال می‌کنند.
