نوزاد به چه مقدار شیر مادر یا شیر خشک نیاز دارد؟
- مجموعه: بهداشت مادر کودک
مقدار شیر دادن به نوزاد بر اساس سن او تغییر پیدا می کند
تغذیه نوزاد با شیر مادر و شیر خشک/ چه مقدار شیر به نوزاد باید بدهیم؟
نوزادان هنگام شیر خوردن وقتی که خودشان تمایلی به ادامه ی شیر خوردن نداشته باشند و از سینه مادر جدا شوند یعنی سیر شده اند و به علامت پایان شیر دهی است. برخی از نوزادان تنها زمانی که گرسنه شدند شیر می خورند، در حالی که برخی دیگر مدام تمایل به شیر خوردن دارند حتی زمانی که گرسنه نیستند.
تغذیه نوزاد با شیر مادر
بهترین زمان شیردهی به نوزاد در زمان گرسنگی او است
شیر مادر بهترین و سالم ترین غذای نوزاد است. شیر مادر دارای ترکیبات مورد نیاز برای تقویت سیستم ایمنی طبیعی و عوامل محافظت کننده مانند آنتی بادی ها و ترکیبی از پروتئین های ضد باکتریایی است.
میزان شیردهی نوزادان با توجه به افزایش سن آنها متفاوت است. بسیاری از مادران نمی دانند که نوزاد آنها به چه میزان شیر نیاز دارد. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند کمتر از نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند شیر می خورند.
یکی از سوالاتی که برای بسیاری از مادران پیش می آید زمان شیر دادن به نوزاد است. این موضوع دارای اهمیت زیادی است. بهترین زمان مناسب برای شیر دهی به نوزاد زمانی است که او احساس گرسنگی کند.
در ادامه به میزان شیر دهی نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند و نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می کنند به طور جداگانه می پردازیم.
تعداد دفعات شیردهی نوزادان با شیر مادر
تعداد دفعات شیر خوردن در میان نوزادان متفاوت است. برخی از نوزادان فقط زمانی که گرسنه شدند تمایل به شیر خوردن دارند در حالی که برخی علاقه به شیر خوردن به طور مداوم دارند.
نوزاد در 24 ساعت اول زندگی به قدری خواب آلود است که ممکن است شیر زیادی نخورد. اما رفته رفته نوزاد در ماه اولیه زندگی خود ممکن است هر دو سه ساعت یک بار نیاز به خوردن شیر داشته باشد. یعنی در هر شبانه روز 8 الی 12 بار شیر می خورد. ممکن است نگران باشید که شاید نوزاد شما در هر بار شیر خوردن به اندازه کافی تغذیه نشود، اما باید در نظر داشته باشید که معده او بسیار کوچک است و با هر بار شیر خوردن زود پر می شود و به همین علت تعداد دفعات زیادی نیاز به شیر خوردن دارد.
در ماه دوم از زندگی او، ممکن است این تعداد دفعات به 8 یا 9 بار در روز برسد و در ماه سوم 7 یا 8 بار در روز شیر بخورد. اما در ماه چهارم ممکن است تعداد دفعات شیر خوردن نوزاد افزایش یابد اما در هر بار شیر خوردن به میزان کمی شیر می خورد زیرا در این سن ذهن او به اطرافش منحرف می شود. اما از ماه چهارم به بعد دوباره تعداد دفعات شیر خوردن نوزاد کاهش می یابد. به طوری که ممکن است تا 6 ماهگی نوزاد در هر 24 ساعت حدود 5 تا 6 بار شیر می خورد و تا پایان دوره شیر دهی این تعداد دفعات ثابت می ماند.
چه مقدار شیر در هر بار شیردهی به نوزاد باید بدهیم؟
در ماه های اولیه ی زندگی نوزاد 8الی 12 مرتبه در روز شیر می خورد
بیشتر نوزادان در ماه اول زندگی که معادل 8 بار شیر دهی در شبانه روز است، در هر وعده به 74 تا 89 میلی لیتر شیر نیاز دارند که در مجموع 591 تا 710 میلی لیتر در 24 ساعت می باشد. بعد از آن مقدار شیر مادر مورد نیاز برای کودک تا 6 ماهگی حدود 769 تا 828 میلی لیتر در شبانه روز است که این مقدار بین 6 تا 8 بار شیر دهی تقسیم می شود.
اگر کودک زودتر از شش ماهگی شروع به خوردن غذاهای جامد کند، مقدار شیری که میخورد کاهش می یابد. نکته ای که باید به آن توجه شود این است که این میزان شیر دهی یک دستورالعمل کلی است و در صورتی که نوزاد تمایلی به دریافت این مقدار شیر ندارد نباید او را به زور وادار به شیر خوردن به این میزان کنید، و یا اگر کودک شما هنوز هم گرسنه به نظر می رسد باید به او اجازه دهید تا زمان سیر شدن به شیر خوردن ادامه دهد.
نوزادانی که با شیشه شیر یا شیر خشک تغذیه می شوند و تماس مستقیم با پستان مادر ندارند ممکن است بیشتر از میزان لازم شیر بخورند. زیرا سرعت جریان شیر از شیشه زیاد است و متوقف کردن آن برای کودک دشوار است و در نتیجه کودک حتی زمانی که نیاز به خوردن شیر کمی دارد معمولا بیشتر از نیاز شیر می خورد.
برای اینکه به کودک خود کمک کنید تا مقدار مناسب شیر بخورد باید او را به آرامی تغذیه کنید و همزمان به او استراحت های کوتاه بدهید. به طور مثال اگر کودک به سرعت شیر مادر را قورت می دهد باید بعد از هر 10 بار مکیدن به او استراحت دهید تا نفس بگیرد. این کار در ماه های اولیه مهم است زیرا به او یاد می دهد که سرعت شیر خوردن را تنظیم کند.
نوزادان 7 تا 11 ماهه معمولا به طور روزانه نیاز به خوردن سه وعده غذاهای جامد و میان وعده های کوچک دارند و در طول شبانه روز 4 تا 5 بار از شیر مادر تغذیه می کنند.
میزان شیر مادر برای کودک بعد از یک سالگی
نوزادان 7 تا 11 ماهه معمولا 4 تا 5 بار در روز شیر مصرف می کنند
با رسیدن کودک به سن یک سالگی می توانید با مشورت پزشک علاوه بر شیر خود ، شیر گاو نیز به میزان کمی به نوزاد بدهید. اما در نظر داشته باشید که این میزان نباید زیاد باشد زیرا در این صورت اشتهای کودک را برای خوردن دیگر غذاهای سالم کم می شود. خوردن بیش از حد شیر گاو سبب کم خونی و فقر آهن می شود. در این سن کودکان بهتر است بین 473 تا 710 میلی لیتر شیر مادر بخورند.
شما می توانید تا دو سالگی به شیر دهی نوزاد خود ادامه دهید چون با اینکه کودک بسیاری از مواد مغذی خود را از غذاهای جامد دریافت می کند اما شیر مادر هنوز هم می تواند کالری، آنتی بادی ها، ویتامین ها و آنزیم های مناسب را فراهم کند.
تغذیه نوزاد با شیر خشک
مقدار شیر دادن به نوزاد با توجه به وزن آن متغیر است
اگر نوزاد را با شیر خشک تغذیه می کنید ممکن است برای شروع، تشخیص میزان کافی شیر خشک مورد نیاز کودک کمی دشوار باشد. میزان شیر خشک لازم برای نوزاد وابسته به وزن او و چگونگی رشد او می باشد. در صورت دنبال کردن دستورالعمل های مناسب توصیه شده توسط پزشک و مراجعه منظم به پزشک برای انجام مراقبت های نوزاد، کودک شما به احتمال زیاد غذای کافی دریافت می کند و رشد مناسبی خواهد داشت.
میزان تغذیه نوزاد با شیر خشک
نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می کنند معمولا نسبت به نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند دارای وزن بیشتری هستند. اشتهای آنها متفاوت است و نیاز های غذایی روزانه و ماهانه آنها نیز متغیر است.
مقدار شیر خشک مورد نیاز نوزاد در 24 ساعت حدود 950 میلی لیتر است. زمانی که نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد می کند این میزان کاهش می یابد. برای آگاهی از رشد پیوسته و مقدار مناسب شیر خشک نوزاد باید از پزشک خود کمک بگیرید.
اگر کودک شما از هر دو شیر خشک و شیر مادر استفاده می کند می توانید برای اطلاع از شیر خشک به عنوان مکمل غذایی در شیر دهی و توصیه های لازم از پزشک خود کمک بگیرید.
میزان شیر خشک مصرفی براساس سن نوزاد
اگر مقدار شیر دادن به نوزاد بیش از اندازه باشد، نوزاد استفراغ می کند
در صورت تغذیه نوزاد با شیر خشک در هفته اول زندگی نوزاد، به هر تعداد که او می خواهد می توانید به او شیر بدهید. اما بعد از آن این موضوع اهمیت پیدا می کند که به کودک خود بیش از اندازه شیر ندهید تا محدوده ی وزنی او در حالت طبیعی و سالم باقی بماند.
شیردهی با شیر خشک را در هفته اول با 30 تا 60 سی سی در هر وعده شروع کنید و به تدریج آن را به 60 تا 90 سی سی در هر سه تا چهار ساعت برسانید.
با رشد نوزاد و بزرگتر شدن معده ی او، وعده های او کمتر و میزان شیر دهی نیز بیشتر می شود.
همچنین ممکن است کودک شما در طول دوره های جهشی رشد از حد معمول گرسنه تر شود. این دوره ها معمولا بین 10 تا 14 روزگی و در سن سه هفتگی، شش هفتگی، سه ماهگی و شش ماهگی رخ می دهد و در نهایت کودک می تواند تا یک سالگی میزان 4 تا 5 شیشه شیر بخورد و سپس می تواند خوردن شیر گاو به همراه سه وعده غذایی جامد و دو میان وعده در روز را شروع کند.
میزان شیر خشک براساس وزن نوزاد
در 4 تا 6 ماه اول زندگی کودک و زمانی که او هنوز خوردن غذاهای جامد را شروع نکرده است، می توانید براساس یک حساب سرانگشتی به او شیر خشک دهید. شما می توانید به ازای هر کیلوگرم وزن کودک به او در هر 24 ساعت حدود 160 سی سی شیر خشک بدهید.
به طور مثال اگر وزن کودک شما 2/7 کیلوگرم است، می توانید در 24 ساعت به او حدود 420 سی سی شیر خشک بدهید و اگر وزن او 4/5 کیلوگرم است می توانید 700 سی سی به او شیر خشک بدهید.
توجه کنید که این اعداد و مقدار ها تنها یک دستور العمل کلی است که مشخص می کند یک کودک به طور میانگین چه میزان شیر لازم دارد. تغذیه روزانه کودک بسته به نیاز های فردی او متفاوت خواهد بود و ممکن است برخی از روزها کمتر و یا بیشتر شیر بخواهد.
شیر خوردن بیش از حد نوزاد
در صورت خوردن شیر توسط نوزاد بیش از حد لازم ممکن است دچار استفراغ کردن شود. اگر چه بالا آوردن کمی شیر طبیعی است، اما استفراغ کردن طبیعی نیست. باید با شکل استفراغ کردن نوزاد و بالا آوردن او آشنا شوید تا از نگرانی های بی مورد جلوگیری کنید.
یکی دیگر از نشانه های بیش از حد شیر خوردن نوزاد، دل درد بعد از تغذیه می باشد. علامت دل درد کودک، جمع کردن پاها و سفت شدن شکم می باشد. برای آشنایی بیشتر با علائم دل درد کودک باید مطالعات بیشتری داشته باشید و با روش های رفع دل درد آشنا شوید.
همچنین باید به یاد داشته باشید که هر بار کودک گریه می کند علت آن گرسنگی نیست و با هر ناله کودک نباید به او شیر خشک بدهید. اگر به تازگی او را تغذیه کرده اید و گریه کند شاید دلیلش کثیف کردن پوشک باشد، ممکن است سرد یا گرمش شده باشد و یا نیاز به آروغ زدن داشته باشد و یا حتی فقط می خواهد که شما او را در آغوش بگیرید تا به شما نزدیکتر باشد.
گاهی اوقات نیز کودک ممکن است به علت نداشتن حال خوب، کمتر از حد معمول گرسنه شود، در این حالت باید به پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزاد تازه متولد شده می باشد و باید سعی شود تا حد امکان نوزاد را با شیر مادر تغذیه کنید. شیر مادر نسبت به سایر شیرها دارای خواص بسیاری است و سیستم ایمنی بدن نوزاد را بالا برده و از بروز بسیاری از بیماری ها جلوگیری می کند. همچنین شیر مادر دارای تمام مواد مغذی لازم برای رشد کودک می باشد.
گرداوری: بخش کودکان بیتوته
