نمکستان : ذات الریه عفونت ریه ها با طیف وسیعی از دلایل ممکن است. این بیماری می تواند یک بیماری جدی و مرگبار باشد. به طور معمول با یک عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی شروع می شود. ریه ها ملتهب می شوند و کیسه های هوای ریز یا آلوئول ها در داخل ریه ها با مایعات پر می شوند. ذات الریه ممکن است در افراد جوان و سالم بروز کند، اما برای بزرگسالان مس ، شیرخواران، مبتلایان به بیماری های دیگر و افراد دارای اختلال در سیستم ایمنی بسیار خطرناک تر است. نکات کلیدی درمورد بیماری پنومونی یا ذات الریه:
- ذات الریه یک بیماری عفونی است که باعث عفونت ریه ها می شود این عفونت می تواند باعث ایجاد بیماری خفیف تا شدید در افراد در هر سنی شود.
- این بیماری عامل اصلی مرگ ناشی از عفونت در کودکان کمتر از ۵ سال در سراسر جهان است.
- پنومونی و آنفلوانزا در کنار هم به عنوان هشتمین عامل اصلی مرگ و میر قرار دارند.
- افراد در معرض خطر پنومونی شامل بزرگسالان مسن، بسیار جوان و افراد دارای مشکلات اساسی سلامتی هستند.
علائم ذات الریه
اولین علائم ذات الریه معمولاً شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا است. سپس فرد تب، لرز و سرفه همراه با خلط ایجاد می کند. علائم شایع عبارتند از:
- سرفه کردن
- مشاهده خلط یا خلط سبز رنگ در هنگام سرفه
- تب
- تنفس سریع و تنگی نفس
- لرزیدن
- درد قفسه سینه که معمولاً هنگام نفس کشیدن عمیق تر می شود، معروف به درد پلورتیک
- ضربان قلب سریع
- خستگی و ضعف
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- تعریق
- سردرد
- درد عضلانی
- سردرگمی یا هذیان، به ویژه در افراد مسن
- رنگ پوست مایل به زرد یا سیانوز که به علت کاهش اکسیژن خون اتفاق می افتد
علائم بسته به شرایط زمینه ای دیگر و نوع ذات الریه می تواند متفاوت باشد.
درمان ذات الریه
درمان بستگی به نوع و شدت سینه پهلو دارد. انواع باکتریایی پنومونی معمولاً با آنتی بیوتیک درمان می شوند. انواع ویروسی پنومونی معمولاً با استراحت و مایعات زیادی درمان می شوند. داروهای ضد ویروسی را می توان در آنفولانزا استفاده کرد. انواع قارچی پنومونی معمولاً با داروهای ضد قارچ درمان می شود. پزشکان معمولاً داروهای بدون نسخه (OTC) برای کمک به مدیریت علائم ذات الریه را تجویز می کنند. این ها شامل درمان هایی برای کاهش تب، کاهش درد و درد و قطع سرفه است. علاوه بر این، استراحت و نوشیدن مایعات بسیار مهم است. هیدراته ماندن به رقیق شدن خلط و مخاط کمک می کند و سرفه را آسان تر می کند. در صورتی که علائم شدید باشد یا فرد دارای سیستم ایمنی ضعیف شده یا سایر بیماری های جدی باشد ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشد. در بیمارستان، بیماران به طور کلی با آنتی بیوتیک های داخل وریدی و مایعات درمان می شوند. آن ها ممکن است به کپسول اکسیژن نیاز داشته باشند. در بیشتر کودکان، سیستم ایمنی بدن می تواند آن ها را از ذات الریه محافظت کند. اگر کودک دچار ذات الریه شود، معمولاً به دلیل ویروس است.
علائم شامل:
- مشکل شدید در هنگام نفس کشیدن
- از دست دادن اشتها
- سرفه
- تب
- تحریک پذیری
- کاهش شدید آب بدن
کودکان نوپا ممکن است از درد در سینه رنج ببرند و ممکن است بعد از سرفه استفراغ کنند. درمان شامل استراحت مطلق و مصرف منظم مایعات است. پزشک ممکن است برای مشکلات شکمی دارو های بدون نسخه پیشنهاد کند، اما داروهای سرفه کمکی نمی کند. بزرگسالان نباید در اطراف کودکان سیگار بکشند، به خصوص اگر ذات الریه دارند.
علت های ذات الریه
باکتری ها و ویروس ها عامل اصلی بیماری ذات الریه هستند. میکروب های ایجاد کننده پنومونی می توانند در آلوئول ها مستقر شوند و پس از تنفس شخص در آن جا تکثیر کنند. پنومونی می تواند مسری باشد. باکتری ها و ویروس های ایجاد کننده پنومونی معمولاً استنشاق می شوند. آن ها را می توان از طریق سرفه و عطسه، یا از طریق لمس روی اشیاء مشترک پخش کرد. بدن گلبول های سفید را برای حمله به عفونت می فرستد. به همین دلیل کیسه های هوا ملتهب می شوند. باکتری ها و ویروس ها کیسه های ریه را با مایعات و چرک پر می کنند و باعث ذات الریه می شوند.
عوامل خطر
کسانی که بیشتر در معرض خطر قرار دارند شامل افرادی هستند که:
- سن زیر ۵ سال یا بالای ۶۵ سال دارند
- سیگار و الکل را به صورت همزمان و بی رویه مصرف می کنند
- شرایط اساسی مانند فیبروز کیستیک، اختلال انسداد مزمن ریو (COPD) ، آسم یا شرایطی که بر کلیه ها، قلب یا کبد تأثیر می گذارد را تجربه کرده اند
- سیستم ایمنی ضعیف یا مختل شده، به عنوان مثال ایدز یا سرطان دارند
- داروهایی را برای بیماری رفلاکس معده (GERD) مصرف می کنند
- اخیراً از سرماخوردگی یا آنفولانزا بهبود یافته اند
- سوء تغذیه دارند
- اخیراً در بخش مراقبت های ویژه بستری شده اند
- در معرض برخی مواد شیمیایی یا آلاینده ها قرار گرفته اند
برخی از گروه ها نسبت به سایرین مستعد ابتلا به پنومونی هستند مانند کسانی که در نقاط سردسیر دنیا زندگی می کنند.
انواع ذات الریه
بسته به علت آن ها انواع مختلفی از پنومونی وجود دارد.
- پنومونی باکتریایی: شایع ترین علت باکتری Streptococcus pneumoniae (S. pneumoniae) است، اما بسیاری از باکتری های مختلف می توانند باعث ذات الریه شوند
- ذات الریه ویروسی: این می تواند ناشی از ویروس همگام تنفسی (RSV) و آنفولانزا انواع A و B ، معروف به آنفولانزا باشد.
- پنومونی آسپیراسیون: این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که مواد غذایی یا مایعات معده به درون ریه ها راه باز کند. این نوع مسری نیست.
- ذات الریه قارچی: این می تواند ناشی از بیماری مانند تب دره باشد که ناشی از قارچ Coccidioides است.
- ذات الریه بیمارستانی: این ممکن است در بیمارانی که تحت شرایط دیگری تحت درمان قرار دارند رخ دهد، به عنوان مثال، کسانی که از طریق دستگاه تنفس، نفس می کشند.
صرف نظر از علت، علائم مشابه خواهند بود.
تشخیص ذات الریه
پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی سؤال خواهد کرد و معاینه جسمی را انجام خواهد داد. ممکن است در صورت شنیدن صدای خس خس سوزنی، ترک خوردگی یا کاهش صدای نفس در هنگام گوش دادن به قفسه سینه از طریق استتوسکوپ مشکوک به ذات الریه شود. پزشک همچنین ممکن است سطح اکسیژن موجود در خون را با مانیتور بدون درد روی انگشت که به آن پالس اکسیمتر گفته می شود، بررسی کند.
اشعه X قفسه سینه می تواند تشخیص ذات الریه را تأیید کند و نشان دهد که چه مناطقی از ریه ها تحت تأثیر قرار می گیرند.
سی تی اسکن قفسه سینه ممکن است اطلاعات دقیق تری را ارائه دهد.
آزمایش خون تعداد گلبول های سفید را اندازه گیری می کند.
این موارد کمک می کنند که میزان شدت عفونت و علت احتمالی بیماری یعنی باکتری ، ویروس یا قارچ کمک کند.
کشت خون ممکن است مشخص کند که آیا میکروارگانیسم از ریه ها به جریان خون سرایت کرده است یا خیر.
آزمایش خون گاز خون شریانی (ABG) ممکن است مطالعه دقیق تری از میزان اکسیژن و دی اکسید کربن بدن و سایر عوامل را فراهم کند.
تجزیه و تحلیل خلط می تواند تعیین کند که چه ارگانیسم باعث ایجاد پنومونی می شود.
برونکوسکوپی گاهی اوقات برای بررسی های بیشتر استفاده می شود.
طی این بررسی یک لوله نازک، انعطاف پذیر و روشن به نام برونکواسکوپ به داخل ریه ها منتقل می شود. این باعث می شود پزشک بخش های آلوده راه های هوایی و ریه ها را مستقیماً معاینه کند. بیمار تحت بی حسی است.
پیشگیری ذات الریه
برای جلوگیری از بیماری ذات الریه، دو واکسن متفاوت وجود دارد که شایع ترین علت باکتریایی ذات الریه است. این ها طیف گسترده ای از عفونت های پنوموکوکی را پوشانده و بسته به شرایط سلامتی آن ها برای کودکان و بزرگسالان نیز توصیه می شود.
- واکسن مزدوج پنوموکوکی یا Prevnar
- واکسن پلی ساکارید پنوموکوکی یا پنوموواکس
Prevnar (PCV13) به طور معمول به عنوان بخشی از واکسیناسیون معمول کودک توصیه می شود. این واکسن برای کودکان زیر ۲ سال ، بزرگسالان بالای ۶۵ سال و افراد بین ۲ تا ۶۴ سال با شرایط پزشکی خاص توصیه می شود که انجام شود. پنوموواکس (PPSV23) برای کودکان و بزرگسالانی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت پنوموکوکی هستند توصیه می شود. این افراد شامل:
- بزرگسالان در سن ۶۵ سال یا بالاتر
- افراد مبتلا به دیابت
- مبتلایان به بیماری مزمن قلب، ریه یا کلیه
- افرادی که مقدار زیادی الکل مصرف می کنند یا سیگار می کشند
- افرادی که طحال خود را از دست داده اند
- ممکن است به افراد بین ۲ تا ۶۴ سال که دارای شرایط پزشکی دیگری هستند، توصیه شود این واکسن را مصرف کنند
واکسن ممکن است بزرگسالان مسن را کاملاً از ذات الریه محافظت نکند، اما می تواند خطر ابتلا به ذات الریه و سایر عفونت های ناشی از S. pneumoniae از جمله عفونت های خون و مغز را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. در کنار واکسیناسیون، پزشکان موارد زیر را توصیه می کنند:
- شستن منظم دست
- محافظن از دهان و بینی به هنگام سرفه و عطسه
- خودداری از سیگار کشیدن
- رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم حداثل ۳ روز در هفته
- دوری از خلط یا ذرات سرفه افراد مبتلا به ذات الریه
بیشتر افراد طی ۱ تا ۳ هفته از سینه پهلو بهبود می یابند. افراد در معرض علائم شدید باید اطمینان حاصل کنند که واکسیناسیون خود را ادامه دهند.
