درگیر شدن ایران در جنگ اوکراین به هر شکل و نحوی خلاف منافع و مصالح ملی است

به هر صورت، این جنگ به شکل بدی در جریان است و اتفاقات دیروز کی یف تنها بخشی از فجایعی است که در این جنگ رخ می دهد.

ساعدنیوز: روسیه بار دیگر پایتخت اوکراین را با پهبادهای کامیکازی یا انتحاری هدف قرار داد. با توجه به الحاق تقریباً 20 درصد از خاک اوکراین به فدراسیون روسیه، پوتین چه اهداف استراتژیک دیگری را از طریق چنین عملیاتی دنبال می کند؟

دکتر حسن بهشتی پور: به نظر می رسد، بعد از این که روسیه چهار استان لوهانسک، دونتسک، زاپروژیا و خرسون در شرق اوکراین را با برگزاری یک همه پرسی ای که نتیجه اش به هر حال از پیش معلوم بود و برنامه ریزی شده بود، به خاک خودش ضمیمه کرد، به دو هدف اصلی جنگ دست یافت. هدف اول این بود که از طریق زمین به منطقه استراتژیک کریمه در شمال دریای سیاه دسترسی پیدا کند و به نوعی پیوستگی سرزمینی ایجاد کند. هدف دوم نیز آن بود که این چهار استان را جایگزین کشور اوکراین به عنوان منطقه حائل میان روسیه و ناتو کند.

حداقل در ظاهر امر، پوتین به هر دو هدف اساسی خودش دست یافته است. اما چرا بعد از وصول به این دو هدف، روسیه جنگ را ادامه می دهد؟ شاید عدم پذیرش الحاق 4 استان به روسیه از سوی اوکراین و عدم حضور اوکراینی ها در مذاکرات صلح دلیل این موضوع باشد. یا این که شاید زیاده خواهی روسیه عامل تداوم جنگ باشد به این معنا که مسکو می خواهد امتیازات بیشتری را پیش از حضور در مذاکرات صلح به دست آورد.

به هر صورت، این جنگ به شکل بدی در جریان است و اتفاقات دیروز کی یف تنها بخشی از فجایعی است که در این جنگ رخ می دهد.

واقع امر این است که روسیه به اوکراین تجاوز کرده و برای پایان دادن به جنگ نباید کشور متجاوز را تسلیح کرد!

ساعدنیوز: طبق تصاویر منتشر شده از حمله دیروز مسکو به پایتخت اوکراین، پهبادهای انتحاری برای هدف قرار دادن مناطق مسکونی به کار گرفته شده است. مقامات اوکراینی اعلام کردند که روسیه با استفاده از پهبادهای انتحاری شاهد 136 کی یف را هدف قرار می دهد. البته مسئولان سیاست خارجه کشورمان این موضوع را رد می کنند. ولی به هر صورت متأسفانه نام ایران نیز درگیر این جنگ شده است. به نظر حضرتعالی درگیر شدن ایران در جنگ اوکراین چه عواقبی می تواند در حوزه سیاست خارجه برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد؟

دکتر حسن بهشتی پور: اولاً خود روسیه یک کشور صادرکننده سلاح به دنیا است و ایران هم جزو مشتریان سلاح های روسی است. انواع سلاح ها در این کشور تولید می شود و من واقعاً درک نمی کنم که چرا باید روسیه نیازمند پهباد ایرانی باشد؟ یعنی چه ویژگی ای پهبادهای تولیدی ما می تواند داشته باشد که در پهبادهای روسی وجود ندارد. من واقعاً در مورد صحت و سقم اخبار منتشر شده درباره استفاده از پهبادهای ایرانی در حمله به پایتخت اوکراین اطلاعی ندارم. اما این را می دانم که که درگیر شدن ایران به هر شکلی در این جنگ، تبعات سنگینی برای منافع ملی ما دارد.

منافع ملی جمهوری اسلامی ایران اقتضاء می کند که نسبت به جنگ اوکراین بی طرف بماند، البته نه بی طرف خنثی بلکه بی طرف فعال؛ به این معنا که باید با گفتگو با طرف روسی و طرف اوکراینی تلاش فعالانه برای پایان جنگ صورت بگیرد. موضع رسمی وزارت خارجه نیز از ابتدا همین بوده است. من نمی دانم که این اخبار که به هیچ وجه به نفع ما نیست از کجا آب می خورد. یا این را روسیه در کاسه ما گذاشته است یا این که توافقاتی در پشت پرده در کار است برای انجام چنین همکاری های احتمالی! نمی دانم این سطح از همکاری با روسیه چه امتیاز ویژه ای می تواند برای ما داشته باشد؟!

من جمع بندی ای در این خصوص ندارم ولی می دانم که درگیری ایران در این جنگ به هیچ وجه برای منافع ملی ما مطلوب نیست. واقع امر این است که روسیه به اوکراین تجاوز کرده و برای پایان دادن به جنگ نباید کشور متجاوز را تسلیح کرد! از سوی دیگر، به اندازه کافی سوژه دست غربی ها وجود دارد که فشار بر روی ما بیاورند و نباید به هیچ قیمتی سوژه جدیدی به دست غرب داده شود. تمام شواهد و قراین حاکی از آن است که درگیر شدن در این جنگ به نفع ما نیست.

من معتقدم که ما می توانیم مذاکرات برجام را به نتیجه برسانیم چرا که دو بازیگر اصلی این ماجرا ایران و آمریکا هستند.

ساعدنیوز: مذاکرات احیای برجام متأسفانه در حالت کمای شدید به سر می برد و هیچ امیدی برای آغاز دور جدید این مذاکرات در آینده نزدیک وجود ندارد و مقامات آمریکایی نیز این مطلب را به صراحت اعلام کرده اند. برخی معتقدند که عملاً سرنوشت تنش در شرق اروپا با احیای برجام به هم گره خورده است هرچند روی کاغذ هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد. این تحلیل تا چه اندازه درست است؟ آیا برای شروع دور جدید مذاکرات باید منتظر پایان تنش در شرق اروپا باشیم؟

دکتر حسن بهشتی پور: من به عنوان یک پژوهشگر در این حوزه، موضوع را این طور نمی بینم. من معتقدم که ما می توانیم مذاکرات برجام را به نتیجه برسانیم چرا که دو بازیگر اصلی این ماجرا ایران و آمریکا هستند. اگر اراده این دو بازیگر بر احیای برجام باشد، ادامه بحران در اوکراین هم نمی تواند تأثیری بر این موضوع داشته باشد. متأسفانه برخی تلاش می کنند برای قدرت ها نقش ویژه ای را تعریف کنند. مثلاً نقش روسیه در جریان مذاکرات را پررنگ کنند.

واقع امر این است که تحولات ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک بزرگی که امروز در جهان در جریان است، نمی تواند مانعی بر سر احیای برجام باشد. قراین حاکی از ان است که ایران و آمریکا فعلاً اراده ای بر احیای برجام ندارند. هر یک هم دلایل خاص خودش را دارد.

در مورد تحولات در شرق اروپا هم کسی واقعاً پایان دقیق آن را نمی داند شاید این جنگ الی یوم القیامه ادامه یابد. به نظرم این جنگ تازه شروع شده است.