همه چیز درباره آزمایش اسپرموگرام

به طور کلی آزمایش اسپرموگرام که به آن آنالیز اسپرم نیز گفته می شود معمولا اولین آزمایشی است که برای بررسی احتمال ناباروری در مردان انجام می گیرد. در این آزمایش علاوه بر میزان مایع منی تولید شده توسط مرد، کمیت و کیفیت اسپرم نیز در نمونه مایع منی بررسی می شود.

آشنایی با آزمایش اسپرموگرام

همانطور که می دانید آزمایش اسپرموگرام مهم ترین معیار ارزیابی سلامتی باروری در آقایان است. پیش از انجام این آزمایش بهتر است فرد دو تا هفت روز انزال نداشته باشد. همچنین بهتر است این آزمایش را در آزمایشگاه های تخصصی اسپرم که آموزش انجام اسپرموگرام را دیده اند انجام شود.

ایده آل است که فرد در خود آزمایشگاه نمونه را تهیه کند اما اگر انجام این کار برای شخص میسر نبود ظرف نمونه از طرف آزمایشگاه را در اختیار فرد قرار داده است. شخص باید پس از تهیه نمونه، حداکثر تا نیم ساعت با قرار دادن ظرف نزدیک بدن به دلیل هم سانی دمای نمونه با بدن نمونه را به آزمایشگاه برساند.

اعدادی که پس از انجام اسپرموگرام در نتیجه آزمایش ثبت می شود اعدادی است که رفرنس اماری هستند و سازمان بهداشت جهانی WHO آنها را اعلام کرده است.

این اعداد صرفا مبنایی هستند برای مقایسه فرد با افرادی که طی یکسال گذشته همسر آن ها یک بارداری طبیعی داشته است و بالا بودن این اعداد الزاما تضمین کننده باروری در زوجین نیست و کم بودن این اعداد هم دلیلی بر تایید ناباروری نیست

آمادگی های لازم پیش از انجام آزمایش:

اگر پزشک برای شما آزمایش اسپرم تجویز کرده است باید به آزمایشگاهی که امکان انجام این آزمایش را دارد مراجعه نمایید. مایع منی شما در آزمایشگاه جمع آوری می شود و مورد بررسی قرار می گیرد.

پیش از مراجعه به آزمایشگاه و برای داشتن آمادگی کافی لازم است نکته های را رعایت نمایید. پزشک یا آزمایشگاه معمولا شما می خواهد تا به مدت سه تا شش روز پیش از انجام آزمایش از هر گونه فعالیت جنسی منجر به انزال پرهیز نمایید.

انجام این کار کمک می کند تا تعداد اسپرم ها در بالاترین حد خود باشد و همچنین باعث مطمئن تر بودن نتیجه آزمایش می شود. همچنین لازم است یک هفته پیش از انجام آزمایشی انزال داشته باشید. نداشتن فعالیت جنسی برای مدت طولانی می تواند منجر به فعالیت کمتر اسپرم شود.

مسئول آزمایشگاه ممکن است از شما بخواهد که از چند روز پیش از انجام این آزمایش سیگار نکشید و حتما پزشک تان را از مصرف هر نوع دارو یا مکملی مطلع نمایید.

نحوه نمونه گیری اسپرم:

معمولا در آزمایشگاه های مراکز ناباروری اتاق ویژه نمونه گیری در اختیار زوجین قرار می گیرد اما اگر نمونه دادن در این مکان ها دشوار باشد. می توان نمونه را در منزل تهیه نمایید و کمتر از نیم ساعت در دمای بدن ظرف نمونه چسبیده بدن آن را به آزمایشگاه برساند.

ظرف نمونه گیری بایستی از آزمایشگاه گرفته شود و کاملا تمیز باشد. دهانه ظرف نیز باید به اندازه کافی گشاد باشد. نمونه باید حداکثر در طول یک ساعت پس از انزال مورد بررسی قرار گیرد.

توصیه می شود نمونه با دست و با روش تحریک مصنوعی و بدون به کار بردن صابون با مواد لغزیده کننده که می توانند اسپرم کش باشند تهیه شود. به هیچ عنوان از کاندوم برای جمع آوری نمونه نباید استفاده نمایید. البته در برخی مراکز کاندوم های مخصوص بدون مواد آسیب رسان به اسپرم ها وجود دارد که می توان با سهولت بیشتری نمونه داد.

چنانچه نمونه اسپرم با روش نزدیکی تهیه شود احتمال آلودگی نمونه با ترشحات واژن و نتایج کاذب وجود دارد. دقت داشته باشید که تمام نمونه درون یک ظرف ریخته شود و همچنین بهتر است با در دست گرفتن ظرف نمونه گیری دمای آن را به دمای بدن نزدیک نمایید.

تفسیر آزمایش اسپرموگرام

بهتر است بدانید که در این آزمایش اصطلاحات مختلفی بررسی می شود که در ادامه تفسیر آن ها پرداخته ایم.

• حجم مایع انزالی (volume):

حجم مایع نطفه بایستی حداقل ۱.۵ الی ۲ سی سی باشد.

• سیالیت (Liquefaction):

زمانی که مایع انزالی از بدن خارج می شود پس از گذشت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه از حالت لخته به مایع تبدیل خواهد شد که این حالت معمولا در اصطلاح آزمایشگاهی با عنوان Liquefaaction نامگذاری می شود.

• اسیدیته (PH):

توجه داشته باشید که PH مایع نطفه تقریبا بین ۷ تا ۸ می باشد که در محدوده قلیایی قرار خواهد گرفت.

• تعداد اسپرم ها (Concentration):

به طور کلی تعداد اسپرم ها در حالت کلی حداقل ۱۵ میلیون در یک میلی لیتر یا ۴۰ میلیون در کل مایع انزالی خواهد بود. اگر کمتر از این تعداد باشد اصطلاح الیگواسرمی یا همان Oliqospermia به آن اطلاق می شود.

• تحرک اسپرم ها (Motility):

حرکت اسپرم ها نیز در این آزمایش بسیار بوده زیرا اسپرم ها زیر میکروسکوپ هر کدام حرکت مشخصی خواهند داشت. سابق بر این حرکت اسپرم ها به گرید های ۱.۲.۳ و ۴ طبقه بندی می شد که معیار آن بر حسب حرکت سریع تا بی حرکت اسپرم ها خواهد بود.

در درجه بندی جدید حرکت اسپرم که سازمان بهداشت جهانی تایید نموده میزان حرکت روبه جلوی اسپرم ها معیار قرار گرفته شده و دارای اهمیت است. این مقدار باید حداقل ۳۲ درصد باشد و چنانچه کمتر از این مقدار باشد در اصطلاح به آن آستنواپرمی یا همان Axtenozoospermia گفته می شود. دقت داشته باشید در مواردی که اسپرم ها بی حرکت هستند بایستی تست زنده بودن اسپرم انجام گیرد.

• زنده بودن (Vitality) :

در مواردی که بیش از ۸۰ درصد اسپرم ها بی حرکت باشند بایستی سنجیده شود که آیا اسپرم ها با وجود زنده بودن حرکت نمی کنند و یا اساسا زنده نیستند. که با روش رنگ آمیزی مخصوص این تست انجام می شود و پس از انجام تست معمولا انتظار می رود حداقل ۵۸ درصد اسپرم ها زنده باشند.

• شکل اسپرم (Morphology) :

نکته بسیار مهم در ارزیابی آزمایش اسپرموگرام، مورفولوژی یا شکل اسپرم است که حتما بایستی توسط تکنسین ماهر و مجرب ارزیابی گردد. در آخرین اطلاعیه سازمان بهداشت جهانی حداقل ۴۰ درصد نرمال خواهد بود.

• مقدار گلبول سفید (WBC):

همچنین اگر میزان گلبول سفید یا همان WBC بی از یک تا دو میلیون در میلی لیر باشد به آن لوکوسیتواسپرمی گفته می شود که ممکن است در اثر عفونت اسپرم یا در اثر افزایش گلبول های سفید در مایع نطفه باشد.

همچنین در ادامه نیز پیشنهاد می شود با کلیک بر روی لینک های مقابل با آزمایش تحمل کلوگز و آزمایش آمینو سنتز در بارداری آشنا شوید.