تغییر طعم دهان یا دیسژئوزی در برخی افراد نشانه‌ای از مشکلات سلامتی است اما این علامت در بارداری معمولا نگران کننده نیست و از علائم بارداری محسوب می‌شود. چنانچه در جستجوی مطالب پزشکی معتبر در خصوص طعم فلز در دهان هستید، با این مقاله از مجله سلامت هومکا همراه شوید.
فهرست مطالب
مزه دهان در بارداری
در دوران بارداری، تغییر سطح هورمون‌ها باعث بروز تغییراتی در فیزیولوژی بدن به‌خصوص در سه ماهه اول می‌شود. اگرچه حالت تهوع و خستگی از شایع‌ترین علائم بارداری هستند اما تغییر طعم و مزه دهان نیز از علائم احتمالی بارداری به حساب می‌آید. اگر طعم فلز یا طعم سکه‌های قدیمی را در دهان خود احساس می‌کنید شاید با تغییرات هورمونی بارداری در ارتباط باشد. در زمان بارداری، سطح استروژن و پروژسترون به منظور حمایت از رشد جنین افزایش می‌یابد و همین تغییرات هورمونی عامل اصلی پیدایش طعم فلز در دهان است.
علاوه بر تغییر طعم دهان، حساس شدن حس بویایی و ایجاد تغییراتی در پردازش بو موجب می‌شود که بعضی از غذاها در این دوره برای شما چندان خوشایند نباشند و بوی آنها بسیار آزار دهنده شود. همگی این تغییرات چشایی و بویایی از جمله احساس طعم فلز، شوری و مزه فساد غذایی در دهان در سه ماهه اول بیشتر احساس می‌شود.
علت طعم فلز در دهان چیست؟
به طور کلی، تغییر طعم دهان یا دیسژئوزی از علائم بارداری به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی است. اما به غیر از بارداری، دلایل دیگری نیز در تغییر طعم دهان (دیسژئوزی) در مردان و زنان نقش دارند که شامل موارد زیر است:
- مصرف مولتی ویتامین‌ها و مکمل‌ها
- مصرف بعضی از داروها
- ابتلا به سرماخوردگی یا بیماری‌های عفونی
- خشکی دهان
- دیابت
- التهاب لثه
- بیماری‌های کلیوی یا کبدی
- سرطان و شیمی درمانی
- قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و مواد شیمیایی
- ترمیم دندان با مواد فلزی
اگر هیچ یک از موارد بالا در خصوص شما صدق نمی‌کند، دیسژئوزی به احتمال زیاد حالت گذرا دارد و با علت زمینه‌ای خاصی دمرتبط نیست. با این حال، توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنید تا با انجام شدن معاینه بالینی از سلامتی شما اطمینان حاصل گردد. این موضوع زمانی مهم‌تر می‌شود که به غیر از طعم فلز علائم دیگری نیز بروز کرده باشد. تغییر طعم دهان می‌تواند بر طعم بعضی از غذاها نیز تاثیر گذاشته و مزه آنها را تلخ یا ناخوشایند کند. نوشیدن بعضی از آب معدنی‌ها نیز باعث ایجاد طعم فلز در دهان می‌شود. بعضی از خوراکی‌های صنعتی به‌ویژه آنهایی که با شیرین‌کننده‌های مصنوعی تهیه می‌شوند نیز طعم ته مانده‌ای به جا می‌گذارند که بر تغییر مزه دهان تاثیر دارند.
تب بالا و تغییر طعم دهان
در بعضی شرایط به خصوص در عفونت‌های باکتریایی علائمی همچون تب بالا و احساس طعم فلز در دهان بروز می‌کند. تب خفیف یکی از علائم شایع عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است اما اگر تب از ۳۹.۴ درجه سانتیگراد بیشتر شود باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرد. علاوه بر این، اگر تب خفیف بیش از ۵ روز طول بکشد، به پزشک مراجعه کنید. در صورتی‌که مشکل تغییر طعم دهان مزمن شود می‌تواند بر اشتها و تغذیه فرد تأثیر منفی بگذارد و منجر به مشکلات زیر شود:
- سوء تغذیه
- کاهش وزن یا افزایش وزن
- افسردگی
علت طعم خون و فلز در دهان هنگام سرفه چیست؟
هنگامی که طعم خون و فلز در دهان با سرفه همراه می‌شود، به احتمال زیاد عفونت دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی از دلایل اصلی بروز این مشکل است. سرفه‌های مکرر باعث می‌شوند مقادیر کمی خون به داخل دهان و جوانه‌های چشایی وارد شود که منجر به ایجاد طعم فلز در دهان می‌شود. علاوه بر سرماخوردگی، عفونت سینوسی و گلودرد نیز از دلایل طعم فلز دهان هستند.
ورزش سنگین و طعم فلز در دهان
ورزش شدید می‌تواند فشار ریه‌ها را افزایش دهد و باعث تجمع مایع در داخل ریه‌ها شود و وضعیتی به نام ادم ریوی ناشی از ورزش را ایجاد کند. در چنین شرایطی، گلبول‌های قرمز نیز همراه با مایع وارد ریه می‌شوند و می‌توانند موجب احساس طعم فلز در دهان شوند.
علت شیرین شدن غیرعادی طعم دهان چیست؟
به نظر می‌رسد مشکلاتی مانند دیابت و اختلال تیروئید از دلایل اصلی بروز طعم شیرین دهان هستند. اختلالات متابولیکی بر توانایی چشایی بدن تأثیر می‌گذارند و باعث ایجاد طعم شیرین پس زمینه در دهان می‌شوند. با این تغییرات متابولیکی مزه غذاها بسیار شیرین احساس خواهد شد. دلایل دیگر طعم شیرین غیرعادی دهان به‌قرار زیر است:
- مشکلات عصبی و اختلالات تشنجی مانند صرع
- عفونت باکتریایی سینوس و گلو به ویژه باکتری سودوموناس
- بیماری ریفلاکس معده که اسید به گلو و دهان برگشته و باعث ایجاد طعم شیرین می‌شود
دلایل طعم صابون در دهان
ممکن است پس از خوردن مواد غذایی مانند هویج و گشنیز طعم صابون را در دهان احساس کنید. هویج دارای ترکیبی به نام ترپنوئید است که این طعم را ایجاد می‌کند اما طعم صابونی ناشی از گشنیز به ژنتیک شما و نوع پردازش طعم و بو توسط مغز شما بستگی دارد. با این حال، اگر طعم صابون در دهان چندین ساعت یا چند روز طول بکشد، معمولاً نشانه قرار گرفتن بیش از حد در معرض سدیم فلوراید است. سدیم فلوراید در مواد مختلفی از جمله خمیر دندان یافت می‌شود و به جلوگیری از پوسیدگی دندان و بازسازی مینای دندان کمک می‌کند. البته مقدار فلوراید در خمیر دندان پایین است و به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود اما غلظت‌های بالای سدیم فلوراید در حشره کش‌ها، مواد غذایی آلوده به سموم کشاورزی و نیز در تماس بودن با این ماده در بعضی مشاغل می‌تواند خطرناک باشد.
حساسیت غذایی و طعم فلز در دهان
طعم فلز در دهان یکی از علائم برخی از آلرژی‌های غذایی است. اگر پس از خوردن بعضی از غذاها مانند صدف یا آجیل طعم فلز را در دهان احساس می‌کنید، ممکن است آلرژی غذایی داشته باشید. افزون بر این، استفاده از انواع خاصی از ظروف آشپزی نیز می‌تواند بر طعم دهان تأثیر بگذارد و منجر به طعم فلزی شود. ظروفی که از فلزاتی مانند آلومینیوم و چدن ساخته شده‌اند طی حرارت طولانی مقادیری از فلزات بدنه را آزاد می‌کنند.
برطرف کردن طعم دهان
از نظر پزشکی، روش خاصی برای برطرف کردن طعم فلزی در بارداری وجود ندارد. با وجود این، با انجام اقداماتی می‌توانید اثرات دیسژئوزی را به حداقل برسانید، از جمله:
- نوشیدن دمنوش نعناع یا جویدن آدامس نعنایی بدون قند
- خوردن مواد خوراکی سرد مانند یخمک
- خوردن غذاهای تند برای پوشش دادن مزه‌های ناخوشایند دهان
- مصرف مواد غذایی ترش مانند ترشی و سیب کال
- نوشیدن آب مرکبات
همچنین می‌توانید از کارد و چنگال پلاستیکی به جای کارد و چنگال فلزی استفاده کنید. هیدراته بودن و مصرف کافی مایعات نیز در جلوگیری از خشکی دهان و کاهش طعم فلزات اهمیت دارد. رعایت بهداشت دهان و دندان نیز از منظر حفظ سلامت لثه‌ها و دندان‌ها و متعاقب آن جلوگیری از بروز طعم بد، بسیار موثر است. علاوه بر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، می‌توانید به آرامی زبان خود را نیز مسواک بزنید تا هرگونه مزه فلز را از زبان بزداید. همچنین استفاده از دهانشویه ملایم و یا شستشوی دهان با آب نمک در کاهش مزه فلز موثر است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
طعم فلز در دهان اغلب با درمان علت زمینه‌ای از بین می‌رود. پزشک اغلب شما را به یک متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع می‌دهد. پزشک متخصص آزمایشات مختلفی از جمله تست چشایی برای کمک به تعیین علت و میزان اختلال چشایی تجویز می‌کند. در تست چشایی پاسخ فرد به مواد شیمیایی مختلف اندازه گیری می‌شود. متخصص گوش، حلق و بینی همچنین ممکن است برای بررسی سینوس‌ها آزمایش تصویربرداری را تجویز نماید.
