چه میزان از امتحان کردن چیزهای تازه و جدید استقبال می کنید؟ آیا هنگام برخورد با آن چه برای تان ناآشنا است، دچار ترس و هراس می شوید؟ در این مطلب به بررسی پدیده ای به نام نئوفوبیا می پردازیم که بدون شک بسیاری از ما در زندگی حداقل یک بار با آن روبرو شده ایم. اگر علاقمند هستید که بدانید نئوفوبیا چیست و چه علائمی دارد، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
منظور از نئوفوبیا چیست؟
نئوفوبیا یا نوهراسی به ترس از چیزهای جدید گفته می شود. این نوع فوبیا تا حدودی پیچیده است و بعضی از روانشناسان آن را یک بیماری یا اختلال روانی مجزا نمی دانند. با این وجود در صورتی که این اختلال با نشانه های خاصی همراه باشد، می توان آن را جزو انواع فوبیا به حساب آورد. این نوع فوبیا می تواند شدید یا ضعیف باشد. در حقیقت نئوفوبیا در درجه اول به ترس از مسائل خاصی مانند مکان ها یا غذاهای جدید گفته می شود، اما در مراحل پیشرفته می تواند به زندگی و روابط فرد آسیب برساند.
نشانه های ابتلا به نئوفوبیا
نئوفوبیا با علائم روانی، رفتاری و فیزیکی مختلفی همراه است. برخی از مهم ترین نشانه های روانی نئوفوبیا عبارتند از:
- احساس غیر واقعی بودن
- احساس اضطراب
- ترس از مرگ
نشانه های فیزیکی این اختلال موارد زیر را شامل می شود:
- لرز
- سر گیجه
- حالت تهوع
- تنگی نفس
- افزایش ضربان قلب
اغلب واکنش های جسمی و روانی که افراد در برخورد با چیزهای جدید نشان می دهند، به نشانه های رفتاری این نوع فوبیا دامن می زنند. این نشانه های رفتاری ممکن است به صورت خودداری کردن از تجربه های جدید یا تحمل آن ها همراه با پریشان احوالی شدید بروز کنند. نوهراسی نیاز انسان به مسائل جدید را با ترس از ناآشنا بودن آن ها به چالش می کشد. جالب است بدانید این اختلال در ضعیف ترین حالت خود ترس هم نامیده نمی شود. بسیاری از افراد ریسک پذیرتر از دیگران هستند و ترجیح دادن روال راحت همیشگی زندگی به تجربه چیزهای تازه اساسا اشکالی ندارد.
آشنایی با انواع نئوفوبیا در کودکان و بزرگسالان
نوهراسی یا نئوفوبیا بیشتر در میان کودکان خردسال مشاهده می شود. جهان برای آن ها بسیار جدید است و مقاومت در برابر تغییرات تنها نیازی ذاتی برای رسیدن به ثبات در دنیای همیشه در حال تغییر است. بسیاری از افراد کهن سال به دلایل مشابهی دچار نوهراسی خفیف می شوند. در حقیقت بسیاری از افراد با افزایش سن به سراغ چیزهای آشنایی می روند که به آن ها احساس تسلط می دهد. در این شرایط آن ها می خواهند در همان محیط آشنا و راحت خود باقی بمانند.
۱. سنوفوبیا
سنوفوبیا یا ترس از ایده های جدید شکل دیگری از نئوفوبیا است. در صورت ابتلا به این نوع از فوبیا، پیشرفت فرد متوقف می شود و به راحتی قادر به پذیرش ایده های جدید و تغییرات نخواهد بود. البته قبول نکردن هر ایده ای کاری هوشمندانه است و اتخاذ روش های جدید تفکر در یک موقعیت، احتمال نوآوری، موفقیت و حل مؤثر مشکل را افزایش می دهد.
۲. نئوفوبیای غذایی
این نوع فوبیا بیشتر برای کودکان اتفاق می افتد و به زمانی مربوط می شود که آن ها به امتحان کردن یا خوردن غذاهای جدید تمایلی ندارند. این فوبیا بیشتر در میان کودکان ۲ تا ۵ ساله رایج است و اغلب از آن به بدغذایی یاد می شود. اصلی ترین علل نوهراسی در کودکان عبارتند از:
- والدینی که برای غذا خوردن به کودک فشار می آورند.
- میل طبیعی کودک به خوردن خوراکی های خوشمزه و طعم های شیرین.
- احساسی که کودک به یک غذا دارد.
- تأثیر والدین بر عادات غذایی فرزند.
- اضطراب دوران کودکی.
- عدم تشویق یا ابراز محبت والدین در زمان صرف غذا.
- رژیم غذایی با کیفیت غذایی پایین و تنوع کم.
کودکان در زمان ابتلا به نئوفوبیای غذایی علاقه ای به امتحان کردن غذاهای جدید ندارند. هنگام صرف غذا مضطرب و پریشان احوال می شوند و از رویدادهای اجتماعی و مهمانی های مربوط به غذاهای جدید دوری می کنند. اگر کودکی در کمتر از ۳۰ دقیقه غذا می خورد و یا از خوردن غذاهایی مانند سبزیجات خودداری می کند، احتمالا دچار نوهراسی غذایی شده است. این نوع فوبیا زمانی خطرناک است که می تواند کودک را دچار سوء تغذیه یا کاهش وزن نماید.
مهم ترین علل نئوفوبیا چیست؟
برخی از مهم ترین علل نئوفوبیا شامل موارد زیر است:
۱. مسائل ژنتیکی
نئوفوبیا می تواند نتیجه عوامل مختلفی باشد. نخستین عامل به ژنتیک مربوط می شود. داشتن خویشاوندی که مبتلا به اضطراب است، می تواند احتمال ابتلا به این نوع فوبیا را در افراد افزایش دهد.
۲. سابقه تروما
تجربه های ناراحت کننده یا تروما نیز ممکن است در شکل گیری این نوع فوبیا نقش داشته باشند. این قبیل تجربیات ممکن است زمینه ساز نئوفوبیا شوند و فرد را از امتحان کردن چیزهای تازه بترسانند. دلیلش هم این است که فرد از تکرار مجدد تروما واهمه دارد.
۳. عادت کردن به روال زندگی
به صورت کلی انسان ها بنده عادات خود هستند. آن ها سال های سال برای یک کارفرما کار می کنند، ده سال در یک خانه زندگی می کنند، روزهای تعطیل یک غذای مخصوص می خورند و مدت ها با یک خودرو رانندگی می کنند. در چنین شرایطی تجربه چیزهای تازه و جدید می تواند زندگی برخی افراد را سخت کند.
۴. ترس از موفقیت و شکست
این نوع فوبیا می تواند به ترس های دوگانه از شکست و موفقیت هم مربوط باشد. برای رسیدن به موفقیت یا شکست واقعی باید خطر کرد. هر کدام از این دو نتیجه ممکن است زندگی فرد را تغییر دهد و او را مجبور کند که با شرایط جدید سازگار شود. افراد مبتلا به نوهراسی ممکن است احساس کنند که مزایای احتمالی موفقیت به ایجاد تحولات احتمالی در زندگی شان نمی ارزد.
۵. آشنایی
آشنایی با پدیده های جدید می تواند ترجیحات افراد را تحت تأثیر قرار دهد. هرچه فردی بیشتر در معرض چیزهای جدید قرار بگیرد، بیشتر به آن متمایل می شود. از این مسئله به «اصل آشنایی» یا «اثر مواجهه» نیز یاد می شود. در مواقعی که انسان با استرس دست و پنجه نرم می کند، رها نکردن چیزهای آشنا می تواند راهی برای سازگاری باشد. به عنوان مثال پژوهشگران دریافته اند که تماشای دوباره سریال های تلویزیونی راهی مؤثر برای کاهش اضطراب و خود کنترلی می باشد.
در حقیقت آشنایی همان علتی است که موجب می شود افراد از خوردن برخی غذاهای تکراری و ساده لذت ببرند. زمانی که افراد خسته می شوند و یا استرس دارند، آشنایی راه رسیدن به آرامش آن ها است. البته احتمال دارد که انتخاب همیشگی موارد آشنا به تدریج باعث تردید در پذیرش چیزهای نامأنوس شود. در بسیاری مواقع ترس از چیزهای ناشناخته طبیعی است، اما اگر این ترس بیش از اندازه محدود کننده و ناراحت کننده شود، نشان دهنده جدی بودن مشکل خواهد بود.
تشخیص نوهراسی چگونه است؟
از آن جایی که بسیاری از روانشناسان نئوفوبیا را یک اختلال جدی تلقی نمی کنند، مشکل افراد مبتلا به نوهراسی تشخیص داده نمی شود. البته اگر این علائم وجود داشته باشند، بیماری آن ها جدی گرفته خواهد شد:
- واکنش به صورت ترس آنی در برخورد با چیزهای تازه و جدید.
- احساس ترس غیر منطقی و بیش از حد در واکنش به چیزهای جدید.
- خودداری از امتحان کردن چیزهای جدید یا ناراحتی شدید هنگام مواجهه با آن ها.
برای این که نئوفوبیا به درستی تشخیص داده شود، علائم مذکور باید همیشگی باشند. یعنی ۶ ماه و یا بیشتر از آن ادامه پیدا کنند و نتوان آن ها را به اختلالات روانی دیگری مثل حملات پانیک یا آگورافوبیا مربوط دانست.
روش های درمان نئوفوبیا یا نوهراسی
رفتار درمانی شناختی نخستین راه برای درمان فوبیاهای خاص مانند نئوفوبیا است. تمرکز این روش بر کمک به افراد برای تغییر الگوهای فکری منفی است که منجر به ترس و رفتارهای اجتنابی می شوند. امکان دارد افراد به جای ترس از چیزهای تازه تلاش کنند این افکار، هیجان و یا آینده نگری آن ها قلمداد گردد.
مواجهه درمانی یکی از روش های رفتار درمانی شناختی است که می تواند به درمان نوهراسی کمک کند. در این روش افراد در مواجهه با مواردی که از آن می ترسند، قرار می گیرند. با گذشت زمان، احساس ترس آن ها کاهش می یابد. در حقیقت افراد مبتلا به نوهراسی می توانند با قرار گرفتن در معرض تجربیات تازه و جدید مانند سفارش یک غذای جدید در رستوران مورد علاقه خود، روند درمان را آغاز کنند. در نهایت مسیر درمان آن ها با رفتن به سوی منابع ناآشنای چالش برانگیز مانند سفر به شهری جدید ادامه می یابد.
نگاهی به راه های مقابله با نئوفوبیا
اگر از مواجهه با چیزهای جدید می ترسید، می توانید از برخی اقدامات جهت مقابله با این اختلال کمک بگیرید. این کارها در کنار درمان حرفه ای به شما برای مهار نوهراسی و اضطراب ناشی از آن کمک خواهند کرد:
- راهی برای آرامش خود پیدا کنید. استفاده از روش های آرامش بخش به مقابله بهتر با ترس و اضطراب کمک می کند. تنفس عمیق و آگاهانه یکی از روش هایی است که اثبات شده و در مواقعی که اضطراب گریبان گیرمان می شود، مؤثر است.
- از چیزهای کوچک شروع کنید. قرار گرفتن تدریجی در معرض چیزهای جدید کوچک به شما کمک می کند به تجربیات تازه عادت کنید.
- حواس خود را پرت کنید. هنگامی که با چیزهای ناآشنا روبرو می شوید، به دنبال راه هایی برای حواس پرتی از منبع ترس باشید.
چه روش هایی برای پیشگیری از نئوفوبیا وجود دارد؟
درمان فوبیاهای خاص مانند نئوفوبیا بسیار ساده است. روش هایی مانند مواجهه درمانی، درمان دارویی، رفتار درمانی شناختی و مراقبت های حمایت گرانه می توانند از شدت علائم این اختلال بکاهند و زندگی و عملکرد فرد را بهبود بخشند. برخی عوامل ایجاد کننده این فوبیا قابل پیشگیری نیستند، اما شناسایی آن ها می تواند به فرد برای درمان به موقع و پیشگیری از این اختلال کمک کند. برخی از این عوامل در ادامه ذکر شده است:
- تجربیات فرد
- ژنتیک
- سابقه تروما
امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم ترس از حفره (تریپوفوبیا)، ترس از بارداری (توکوفوبیا)، ترس از نور (فتوفوبیا) و تفاوت فوبیا و ترس را نیز مطالعه فرمایید.
