همه مادرانی که به تازگی مادر شده اند، می خواهند نوزاد تازه متولد شده آن ها بهترین تغذیه را داشته باشد. به همین خاطر به دنبال راه هایی جهت افزایش غلظت شیر مادر هستند. همان طور که می دانید شیر مادر مملو از ویتامین و مواد مغذی است و مناسب ترین غذا برای نوزاد از نظر حجم و خاصیت است. با این وجود بسیاری از مادران مواردی را در شیر خود مشاهده می کنند که باعث بروز نگرانی در آن ها می شود. یکی از این موارد کاهش غلظت شیر مادر و رقیق بودن آن است.
حال این سؤال مطرح می شود که منشأ اصلی این مشکل کجاست؟ آیا آبکی بودن شیر مادر طبیعی است؟ مهم ترین راه های افزایش غلظت شیر مادر کدامند؟ در ادامه مطلب به راه های افزایش غلظت شیر مادر اشاره خواهیم کرد.
علت رقیق بودن شیر مادر چیست؟
بسیاری بر این باور هستند که رقیق بودن شیر مادر نشان دهنده این است که هیچ گونه ویتامین و املاحی در شیر مادر وجود نداشته و شیر رقیق بدون خاصیت است. حال این سؤال پیش می آید که آیا این باورها درست است؟ همان طور که می دانید شیر مادر مناسب ترین وعده غذایی برای نوزاد بوده و با ویتامین های بسیاری همراه است. بنابراین بسیار کم پیش می آید که این شیر فاقد مواد مغذی و انواع ویتامین باشد. به علاوه تشخیص چنین مسئله مهمی بر عهده پزشک متخصص است. به صورت کلی در ابتدای دوران شیردهی شیر مادر حالت رقیق و آبکی دارد. معمولا مادر از همان ابتدای دوشیدن شیر خود، متوجه این موضوع می شود. البته جای نگرانی وجود نداشته و این موضوع با گذشت زمان درست می شود. هم چنین افزایش غلظت شیر مادر با دریافت چربی مورد نیاز امکان پذیر خواهد بود.
شیری که در ابتدای دوران شیردهی از مادر تولید می شود، شیر بالغ نام دارد. اگرچه این شیر حالتی رقیق و آبکی دارد، اما این به معنای مغذی نبودن و کمبود ویتامین موجود در آن نیست. خوب است بدانید که شیر مادر تمام ویتامین های مورد نیاز نوزاد را در خودش دارد. شیر رقیق که به نام آغوز شناخته می شود، چربی کمی داشته و از قند بالایی برخوردار است. این شیر علاوه بر این که انرژی مورد نیاز کودک را فراهم می کند، مایع مناسب را به او رسانده و مغز نوزاد را برای رشد آماده می کند.
بدن مادر در زمان تغذیه کودک، هورمون اکسی توسین آزاد می کند که این هورمون نقش زیادی در رقیق کردن شیر مادر دارد. آبکی بودن شیر مادر در طولانی مدت می تواند به خاطر ناکافی بودن شیر مادر و عدم تغذیه نوزاد از آن باشد. این بدان معنا است که هرچه میزان تغذیه نوزاد از شیر مادر بیشتر باشد، شیر او نیز غلیظ تر خواهد شد.
عوامل تأثیرگذار بر مقدار و کیفیت شیر مادر
نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که بدن یک مادر سالم، روزانه در حدود ۷۵۰ تا ۸۰۰ میلی لیتر شیر تولید می کند که این میزان برای مادران چندقلوها به ۲ لیتر افزایش می یابد. به صورت کلی میزان شیر در روزهای ابتدایی زایمان کمتر بوده و حالتی رقیق دارد. بعد از روز ۳ یا ۴ حجم شیر افزایش یافته و به بیشترین میزان خود می رسد. در ادامه به عواملی اشاره می کنیم که بر میزان شیر و کیفیت آن تأثیر می گذارند.
تغذیه مادر: کاهش غذای مادر و هم چنین کاهش وزن مادر تأثیر مستقیمی بر کاهش حجم شیر دارد. همین مسئله با کاهش وزن نوزاد همراه خواهد بود. بنابراین خوب است که از مواد غذایی افزایش دهنده شیر مادر آگاهی داشته باشید. محرومیت های شدید غذایی می توانند حجم شیر روزانه را تا ۱۵ درصد کاهش دهند.
نیاز شیرخوار: مهم ترین عاملی که می تواند بر تولید شیر مادر تأثیر بگذارد، نیاز نوزاد است. به همین خاطر است که مادران چندقلوها به راحتی می توانند کودکان خود را از شیر خود تغذیه کنند. یادتان باشد که نیاز نوزاد شیرخوار به میزان وزن و سن او بستگی دارد. البته شرایط بدنی کودک هم بر روی توانایی او در خوب شیر خوردن و نیازهای متابولیک او بی تأثیر نخواهد بود. لازم به ذکر است که افزودن غذای کمکی به ویژه غذای جامد می تواند نیاز نوزاد شیرخوار را تحت تأثیر قرار داده و تولید شیر را کاهش دهد. یک راهکار خوب برای افزایش غلظت شیر مادر، شیردهی از پستان خود و کاهش استفاده از شیشه شیر است.
چرب شدن شیر مادر: اگرچه مقدار چربی موجود در رژیم غذایی مادر تأثیر خاصی بر روی میزان شیر ندارد، اما یک نوع چربی غالب در غذای مادر می تواند بر روی چربی شیر نیز تأثیر بگذارد.
آشنایی با راه های افزایش غلظت شیر مادر
در ادامه به ارائه راهکارهایی خواهیم پرداخت که نقش به سزایی در افزایش غلظت شیر مادر بر عهده دارند. توجه به هریک از این راهکارها، می تواند به افزایش غلظت شیر مادر در کوتاه مدت منجر شود.
۱. مصرف خوراکی های پر کالری
یکی از مهم ترین مواردی که به افزایش غلظت شیر مادر کمک می کند، وجود چربی در شیر مادر است. با مصرف بیشتر خوراکی های پر کالری، می توان غلظت شیر مادر را افزایش داد. چرا که یکی از مهم ترین عوامل افزایش دهنده غلظت شیر مادر، کالری موجود در شیر است.فقط یادتان باشد که مصرف خوراکی های چرب باید حساب شده و با دقت انجام شود، در غیر این صورت عوارض جانبی زیادی را به همراه خواهد داشت.
۲. پیروی از رژیم غذایی متنوع و مناسب
پیروی از یک برنامه غذایی سالم، متنوع و مناسب در دوران شیردهی، به مقوی شدن شیر مادر کمک خواهد کرد. در این شرایط کودک از این تنوع به وجود آمده استقبال کرده و روز به روز علاقه بیشتری به خوردن شیر مادر پیدا می کند. به صورت کلی افزایش مصرف شیر مادر به وسیله نوزاد، باعث غلظت شیر مادر می شود.
۳. مصرف خوراکی های شیرافزا
در حال حاضر داروها و ترکیبات گیاهی زیادی وجود دارند که به زیاد شدن شیر مادر و غلظت آن کمک می کنند. این داروها که از آن ها به شیرافزا یاد می شود، ترکیبی از گیاهان دارویی مقوی هستند که به افزایش غلظت شیر مادر کمک می کنند. فقط توجه داشته باشید که حتما این محصولات را از مراکز معتبر خریداری کنید و اصالت کالا را در نظر داشته باشید.
۴. مصرف غذاهای حاوی پروتئین
مصرف غذاهای سرشار از پروتئین می تواند یک شیر پر خاصیت و مقوی را برای نوزادتان به همراه بیاورد. غذاهایی مثل تخم مرغ، حبوبات، گوشت و لبنیات سرشار از پروتئین، باعث افزایش غلظت شیر مادر و مقوی بودن آن می شوند. بنابراین توصیه می شود که مصرف این قبیل غذاها را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید.
۵. ایجاد نظم در برنامه خواب
یکی از عوامل مهمی که به افزایش غلظت شیر مادر و تقویت شیر مادر کمک می کند، داشتن خواب منظم است. از آن جایی که در روزهای ابتدایی تولد نوزاد، نظم خواب مادر به هم ریخته و میزان آن کاهش می یابد، همین موضوع باعث خستگی، ضعف و به دنبال آن کم شدن شیر مادر می شود. بنابراین توصیه می شود که مادران حتما به میزان کافی استراحت داشته باشند. تنها در این صورت است که بدن مادر می تواند بهترین کارایی را در زمینه شیردهی داشته باشد.
