هورمون رشد انسانی (HGH) یک هورمون طبیعی است که توسط غده هیپوفیز شما ترشح می‌شود و باعث رشد در کودکان می‌شود، به حفظ ساختار بدن در بزرگسالان کمک می‌کند و در متابولیسم نقش دارد.
هورمون رشد انسانی (HGH) چیست ؟
هورمون رشد انسانی، که به اختصار HGH و نیز به نام سوماتوتروپین شناخته می‌شود، یک هورمون طبیعی است که توسط غده هیپوفیز شما ساخته و آزاد می‌شود. این هورمون در بسیاری از فعالیت‌های بدن، به ویژه در فرآیند رشد کودکان، نقش دارد.
پس از اتمام فاز رشد و بسته شدن صفحات رشد استخوان‌ها، هورمون رشد انسانی دیگر نمی‌تواند قد را افزایش دهد، ولی بدن همچنان به این هورمون نیاز دارد. در بزرگسالان، هورمون رشد انسانی به حفظ ساختار بدن و متابولیسم کمک می‌کند و همچنین به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند.
هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که به هماهنگی عملکردهای مختلف بدن کمک می‌کنند. آنها پیام‌هایی را از طریق خون به اندام‌ها، ماهیچه‌ها و بافت‌های دیگر ارسال می‌کنند. غده هیپوفیز، که یک غده کوچک در پایین مغز قرار دارد، HGH را تولید می‌کند.
هیپوتالاموس، که یک بخش از مغز است، فعالیت‌های مختلفی مانند فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن را کنترل می‌کند. از طریق یک ساقه، هیپوتالاموس با غده هیپوفیز ارتباط برقرار می‌کند و به آن دستور می‌دهد که هورمون‌های خاصی را ترشح کند.
هورمون رشد مصنوعی
در برخی موارد، پزشکان از HGH مصنوعی برای درمان بیماری‌های مختلف، مانند کمبود هورمون رشد، استفاده می‌کنند. استفاده از HGH مصنوعی بدون نسخه پزشک ممنوع است. از طریق این لینک می توانید اطلاعات بیشتری کسب کنید.
چه عواملی هورمون رشد انسانی (hGH) را تحریک می‌کند؟
غده هیپوفیز شما در طول روز و در فواصل مختلف، HGH را آزاد می‌کند. دو هورمون اصلی که توسط هیپوتالاموس ترشح می‌شوند، ترشح این هورمون را کنترل می‌کنند: هورمون آزاد کننده هورمون رشد (GHRH) و سوماتواستاتین.
همچنین، چندین هورمون دیگر نیز در تنظیم HGH نقش دارند، از جمله فاکتور رشد شبه انسولین (IGF-1).
IGF-1، که توسط کبد آزاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین نتایج فعالیت HGH است و در مهار ترشح HGH نقش دارد.
HGH و IGF-1 با یکدیگر تعامل دارند، که در آن HGH ترشح IGF-1 را تحریک می‌کند و IGF-1 به نوبه خود ترشح HGH را مهار می‌کند. در افراد سالم، ترشح HGH توسط سطوح بالای قند خون مهار و توسط عواملی مانند خواب، استرس و ورزش تحریک می‌شود.
نقش هورمون رشد انسانی (hGH) چیست؟
هورمون رشد انسانی دو وظیفه اصلی دارد: تحریک رشد و تأثیر بر چگونگی تبدیل غذا به انرژی در بدن.
HGH و فرآیند رشد:
هورمون رشد انسانی در تمام بافت‌ها و اندام‌های بدن باعث رشد می‌شود. این هورمون به خصوص به دلیل تأثیراتش بر روی غضروف و استخوان در دوران نوجوانی معروف است. سلول‌های غضروف و استخوان به سیگنال‌های hGH پاسخ می‌دهند و باعث تکثیر و رشد می‌شوند.
پس از اتمام دوران رشد و بسته شدن صفحات رشد استخوان، hGH دیگر نمی‌تواند قد را افزایش دهد. اما، این هورمون در حفظ ساختار بدن در طول عمر انسان نقش دارد.
HGH و فرآیند متابولیسم:
متابولیسم به واکنش‌های شیمیایی در بدن اشاره دارد که غذا را به انرژی تبدیل می‌کند. هر سلول در بدن برای کارکرد صحیح به این انرژی نیاز دارد و متابولیسم از فرآیندهای متعددی تشکیل شده است.
HGH بر متابولیسم تأثیر می‌گذارد از طریق افزایش تولید فاکتور رشد شبه انسولین (IGF-1) و تأثیر آن بر سلول‌های بدن. IGF-1، که به شکلی به انسولین شباهت دارد، نقش مدیریتی در اثرات HGH در بدن دارد. انسولین، که توسط لوزالمعده تولید می‌شود، به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند، و IGF-1 نیز اثرات مشابهی دارد.
بدن به طور دقیق سطح گلوکز خون را تنظیم می‌کند. گلوکز، منبع اصلی انرژی برای بدن است و از کربوهیدرات‌ها به دست می‌آید. انسولین و گلوکاگون دو هورمون اصلی هستند که به تنظیم سطح گلوکز خون کمک می‌کنند، در حالی که HGH می‌تواند با اثرات انسولین مقابله کند و سطح گلوکز خون را افزایش دهد.
آیا hGH می‌تواند قد شما را افزایش دهد؟
هورمون رشد انسانی در کودکان باعث افزایش رشد می‌شود. ولی پس از بسته شدن صفحات رشد، HGH نمی‌تواند قد را افزایش دهد. در عوض، این هورمون در حفظ ساختار بدن و تأثیرات متابولیکی دیگر نقش دارد. پس از بسته شدن صفحات رشد تنها روش برای افزایش قد، عمل جراحی افزایش قد است که خوشبختانه این روش در ایران و در مرکز افزایش قد دکتر نادر مطلبی زاده قابل استفاده است. می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر از وب سایت مرکز افزایش قد ایران بازدید کنید.
سطوح طبیعی هورمون رشد انسانی (hGH) چقدر است؟
غده هیپوفیز HGH را در نبض‌های مختلف آزاد می‌کند. این نبض‌ها بسته به زمان روز، سن و جنس متفاوت است. برای تشخیص دقیق، آزمایش‌های تحریک یا سرکوب HGH مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در حالت کلی، محدوده‌های طبیعی برای سطوح HGH عبارتند از:
- برای بزرگسالان مرد: 0.4 تا 10 ng/mL یا 18 تا 44 pmol/L.
- برای بزرگسالان زن: 1 تا 14 ng/mL یا 44 تا 616 pmol/L.
- برای کودکان: 10 تا 50 ng/mL یا 440 تا 2200 pmol/L.
محدوده‌های طبیعی ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد. برای تفسیر نتایج، به محدوده‌های آزمایشگاهی خود مراجعه کنید و در صورت نیاز با پزشک خود مشورت کنید.
وقتی سطح HGH پایین باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
سطوح پایین HGH به نام کمبود هورمون رشد شناخته می‌شود، که معمولاً ناشی از مشکلات یا آسیب به غده هیپوفیز است. کمبود این هورمون در کودکان و بزرگسالان تأثیرات متفاوتی دارد.
کمبود hGH در بزرگسالان:
وقتی بزرگسالان کمبود HGH دارند، ممکن است با مشکلاتی مانند کاهش احساس خوشبختی، افزایش چربی بدن، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، و ضعف در قلب، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها مواجه شوند. این کمبود ممکن است ناشی از آدنوم هیپوفیز (یک تومور غیرسرطانی) یا آسیب به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس باشد.
کمبود hGH در کودکان:
کمبود HGH در کودکان باعث کاهش رشد می‌شود. نشانه‌ای مهم از این کمبود، رشد کمتر از 3 سانتی‌متر در هر سال پس از سومین سالگرد است. کودکان با کمبود HGH ممکن است چهره‌ای جوان‌تر، اختلال در رشد مو و تاخیر در بلوغ داشته باشند. این کمبود ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد یا در سن‌های بالاتر به دلیل آسیب به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس ایجاد شود.
وقتی سطح HGH بالا باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
وضعیتی که در آن سطوح HGH بالاتر از حد طبیعی باشد، آکرومگالی نام دارد. این وضعیت در بزرگسالان و کودکان تأثیرات متفاوتی دارد.
آکرومگالی در بزرگسالان:
بزرگسالان مبتلا به آکرومگالی ممکن است دست‌ها و پاهای بزرگتر و ویژگی‌های تغییر یافته‌ای در چهره داشته باشند. آنها همچنین ممکن است استخوان‌های ضخیم‌تر و افزایش خطر بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و دیابت نوع 2 داشته باشند. علت اصلی آکرومگالی، آدنوم هیپوفیز است.
آکرومگالی در کودکان:
کودکان با سطوح بالای HGH ممکن است قد بسیار بلندی داشته باشند. این حالت گاهی به نام غول‌پیکری شناخته می‌شود. کودکان مبتلا به آکرومگالی ممکن است تا 210 سانتی‌متر یا بیشتر رشد کنند. آنها همچنین ممکن است سردرد، ضعف عمومی و تاخیر در بلوغ داشته باشند. آدنوم هیپوفیز معمولاً علت این وضعیت در کودکان است.
چه آزمایشی سطوح HGH را معین می‌کند؟
پزشک یا متخصص بهداشتی شما ممکن است یک سری آزمایش خون برای بررسی سطوح HGH شما زمانی که نشانه‌های مرتبط با HGH دارید، انجام دهد.
غده هیپوفیز شما طی روز و شب HGH را به صورت نوسانی در خون آزاد می‌کند، با بیشترین میزان آن در طول شب. به همین دلیل، تفسیر یک آزمایش خون منفرد برای اندازه‌گیری HGH پیچیده است و معمولاً از نظر پزشکی معتبر نمی‌باشد.
پزشکان معمولاً از تست‌های تحریک و سرکوب هورمون رشد برای تشخیص وضعیت‌های ناشی از کمبود یا افزایش هورمون رشد استفاده می‌کنند.
همچنین، آنها ممکن است آزمایش خونی برای اندازه‌گیری میزان فاکتور رشد شبه انسولین (IGF-1) در خون شما انجام دهند.
hGH چگونه به عنوان دارو مصرف می‌شود؟
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) شکل مصنوعی HGH را برای درمان برخی شرایط تایید کرده است. این شکل مصنوعی از HGH فقط با نسخه پزشکی قابل تهیه است و به وسیله تزریق استفاده می‌شود.
در کودکان، پزشکان HGH را برای درمان موارد زیر تجویز می‌کنند:
- کمبود هورمون رشد
- وضعیت‌هایی که باعث کوتاهی قد می‌شوند، مانند بیماری مزمن کلیوی، سندرم ترنر و سندرم پرادر ویلی.
در بزرگسالان، HGH برای درمان موارد زیر تجویز می‌شود:
- کمبود هورمون رشد
- کاهش بافت عضلانی ناشی از HIV
- سندرم روده کوتاه
مصرف HGH مصنوعی باید فقط زیر نظر پزشک انجام شود.
عوارض جانبی HGH مصنوعی چیست؟
مصرف HGH مصنوعی ممکن است به عوارض جانبی مانند سندرم تونل کارپال، افزایش مقاومت به انسولین، تورم در بازوها و پاها، درد مفاصل، بزرگ شدن بافت پستان و افزایش خطر برخی سرطان‌ها منجر شود. هنوز اطلاعات کافی در مورد اثرات طولانی مدت مصرف HGH وجود ندارد.
چه زمانی باید در مورد سطوح HGH خود به پزشک مراجعه کنم؟
اگر شما یا فرزندتان نشانه‌های مرتبط با کمبود یا افزایش HGH دارید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
اگر شما تحت درمان برای تنظیم سطوح HGH هستید، مهم است که به طور منظم با پزشک خود مشورت کنید تا از موثر بودن درمان اطمینان حاصل کنید.
پرسش های متداول
هورمون رشد انسانی (HGH) چیست؟
هورمون رشد انسانی، که با نام‌های HGH یا سوماتوتروپین نیز شناخته می‌شود، یک هورمون طبیعی است که توسط غده هیپوفیز تولید و در بدن آزاد می‌شود. این هورمون در بسیاری از فرآیندهای بدن، به ویژه در رشد کودکان، نقش دارد.
آیا HGH می‌تواند قد شما را افزایش دهد؟
هورمون رشد انسانی می‌تواند رشد عمودی در کودکان را تقویت کند. ولی وقتی صفحات رشد بسته شوند، HGH نمی‌تواند قد شما را افزایش دهد. پس از رسیدن به قد نهایی، HGH در حفظ ساختار بدن و تأثیرات متابولیکی مهم دیگری بر بدن فعالیت دارد.
