سواپ نرخ بهره شبانه (Overnight Indexed Swap/OIS) در فارکس چیست؟
بازار فارکس (Forex) یک بازار جهانی است که در آن ارز کشورهای مختلف خرید و فروش می شود. حال فارکس چیست؟ فارکس یک بازار بسیار نقدشونده است که هر روزه تریلیون ها دلار در آن معامله می شود. در این میان، فعالان بازار فارکس برای مدیریت ریسک خود ابزارها و محصولات مالی مختلفی توسعه داده اند. یکی از این ابزارها سواپ نرخ بهره شبانه (Overnight Indexed Swap/OIS) است. در این مقاله، به بررسی چیستی OIS، نحوه عملکرد آن و اهمیت آن در معاملات فارکس خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
سواپ نرخ بهره شبانه در فارکس چیست؟
سواپ نرخ بهره شبانه (Overnight Indexed Swap/OIS) یک ابزار مشتقه مالی است که به معامله گران اجازه می دهد تا از خود در برابر خطرات ناشی از نوسانات نرخ بهره محافظت کنند. این ابزار مالی یک قرارداد است که به طرفین خود اجازه می دهد تا یک نرخ بهره ثابت را با نرخ بهره شبانه بین بانکی (که معمولاً توسط بانک مرکزی تعیین می شود) سواپ (Swap) یا معاوضه کنند. سواپ نرخ بهره شبانه یکی از انواع سواپ های نرخ بهره است.
نرخ بهره شبانه در واقع همان نرخ بهره ای است که در وام های یک شبه ی بین بانکی استفاده می شود. این نرخ توسط بانک های مرکزی مانند فدرال رزرو تعیین می شود و عاملی کلیدی در تعیین نرخ بهره کوتاه مدت در بازارهای مالی است. بازار OIS یکی از اجزای اساسی بازار پول است که در آن بانک ها و سایر موسسات مالی به صورت کوتاه مدت وام می گیرند و به یکدیگر وام می دهند. قراردادهای OIS معمولاً در بازار فرابورس (OTC) معامله می شوند و بر اساس نیاز طرفین درگیر، قابل تنظیم هستند.
OIS چگونه کار می کند؟
فرض کنید بانکی دارای سبدی از وام هایی با نرخ بهره شناور است و می خواهد خود را در برابر ریسک نوسانات نرخ بهره محافظت کند. این بانک می تواند با یک شخص ثالث وارد قرارداد OIS شود. در این قرارداد، بانک مورد بحث روی یک مبلغ فرضی نرخ بهره ثابتی را پرداخت می کند و در ازای آن سواپ نرخ بهره شبانه را دریافت می کند. به این ترتیب، بهره ای که بانک باید بابت وام هایش بپردازد با درآمد حاصل از قرارداد OIS جبران می شود و در نتیجه، نرخ بهره ثابتی حاصل می شود.
در نظر داشته باشید که نرخ بهره شبانه (Overnight Rate) جزء بسیار مهمی از قرارداد OIS است که برابر میانگین نرخ های بهره بین بانکی است. رایج ترین نرخ بهره شبانه ی مورد استفاده نرخ بهره شبانه ی بانک مرکزی کشورها است، مانند نرخ وجوه فدرال (Federal Fund Rate) در ایالات متحده یا نرخ EONIA بانک مرکزی اروپا در منطقه یورو. در حال حاضر، نرخ بهره بین بانکی تصویب شده در بانک مرکزی ایران 23.49 درصد است.
قرارداد OIS معمولاً به صورت روزانه تسویه می شود و سود خالص این قرارداد توسط یکی از طرفین پرداخت می شود. این بدان معنی است که مبلغ اصلی وام در طول قرارداد ثابت می ماند و فقط سود وام مبادله می شود.
اهمیت OIS در معاملات فارکس
OIS عمدتاً در بازار نرخ بهره برای حفاظت اشخاص در برابر خطرات ناشی از نوسانات نرخ بهره استفاده می شود. با این حال، استفاده از سواپ نرخ بهره شبانه در فارکس پیامدهای قابل توجهی نیز به همراه دارد. از آنجایی که نرخ بهره عاملی حیاتی در تعیین ارزش پول یک کشور است، قراردادهای OIS می توانند بینش ارزشمندی در مورد انتظارات بازار از نرخ های بهره آتی ارائه دهند. به عنوان مثال، اگر نرخ بهره ثابت قرارداد OIS بالاتر از نرخ بهره شبانه باشد، نشان می دهد که بازار انتظار دارد نرخ بهره در آینده افزایش یابد و این می تواند منجر به افزایش ارزش پول شود.
علاوه بر این، قراردادهای OIS همچنین می توانند به عنوان معیاری برای سایر محصولات مالی مانند سایر انواع سواپ نرخ بهره و قراردادهای آتی نرخ بهره استفاده شوند. این امر اهمیت OIS را در بازار فارکس بیشتر نشان می دهد.
مزایای استفاده از OIS در معاملات فارکس
استفاده از قرارداد سواپ نرخ بهره شبانه در فارکس مزایای زیادی دارد که در ادامه به بررسی برخی از آن ها می پردازیم:
1. هج کردن معامله گر در برابر ریسک نرخ بهره
همانطور که قبلاً ذکر شد، قراردادهای OIS می توانند به معامله گران و مؤسسات مالی کمک کند تا خود را در برابر ریسک های ناشی از نوسانات نرخ بهره هج کنند. این امر به ویژه برای کسانی که با نرخ بهره شناور درگیر هستند، سودمند است.
2. انعطاف پذیری
قراردادهای OIS قابل تنظیم هستند و به طرفین خود این امکان را می دهند که قرارداد را با نیازهای خاص خود تنظیم کنند. این موضوع سواپ نرخ بهره شبانه را به ابزاری همه کاره تبدیل می کند که می تواند برای اهداف مختلفی مانند هج کردن در مقابل ریسک، سفته بازی یا آربیتراژ استفاده شود.
3. نقدینگی
دانستن این موضوع که بازار OIS بسیار نقدشونده است، تضمین می کند که معامله گران به راحتی و بدون مشکل نقدینگی وارد موقعیت های معاملاتی و از آن ها خارج شوند.
4. شاخص پیش بینی
همانطور که قبلا ذکر شد، قراردادهای OIS می توانند بینش های ارزشمندی را در مورد انتظارات بازار از نرخ های بهره آتی به ما ارائه دهند. این می تواند به معامله گران کمک کند تا تصمیمات آگاهانه تری بگیرند و تغییرات احتمالی در ارزش ارزها را پیش بینی کنند.
ریسک های مرتبط با OIS در معاملات فارکس
همچنین، استفاده از قراردادهای OIS ریسک هایی را نیز به همراه دارد. چند نمونه از این ریسک ها به شرح زیر است:
1. ریسک طرف قرارداد
قراردادهای OIS در بازار فرابورس معامله می شوند، به این معنی که هیچ اتاق پایاپای مرکزی برای کنترل آن ها وجود ندارد. این امر معامله گران را در معرض ریسک قرار می دهد، زیرا ممکن است طرف مقابل آن ها تعهدات خود را نپذیرد و قرارداد ریسک نکول داشته باشد.
2. ریسک نرخ بهره
در حالی که قراردادهای OIS برای محافظت در برابر ریسک نرخ بهره استفاده می شود، خود آن ها نیز مشمول این ریسک هستند. اگر انتظارات بازار از نرخ های بهره با تغییرات نرخ بهره حقیقی همخوانی نداشته باشد، می تواند برای طرف های درگیر منجر به زیان شود.
کلام آخر
همانطور که پیش تر اشاره کردیم، سواپ نرخ بهره شبانه (OIS) یک ابزار مالی محبوب است که در بازار فارکس استفاده می شود. این قرارداد شامل یک توافق دو طرفه برای مبادله نرخ های بهره ثابت و شناور بر اساس یک شاخص اساسی و برای یک دوره زمانی مشخص است. در OIS، یک طرف قرارداد موافقت می کند که نرخ ثابت را بپردازد در حالی که طرف دیگر نرخ شناور را می پردازد که از نرخ بهره شبانه مشتق می شود. نرخ ثابت از پیش تعیین شده است و در طول مدت قرارداد ثابت می ماند، در حالی که نرخ شناور روزانه بر اساس نرخ بهره غالب شبانه تنظیم می شود.
یکی از دلایل اصلی استفاده از OIS در معاملات فارکس، مدیریت و کاهش ریسک مرتبط با نرخ بهره است. با انعقاد قرارداد OIS، فعالان بازار می توانند وجود نرخ بهره ثابت را تضمین کنند و از تغییرات احتمالی در نرخ یک شبه محافظت کنند. علاوه بر مدیریت ریسک، OIS همچنین می تواند به عنوان معیاری برای تعیین نرخ بهره ی بازار عمل کند. نرخ های قراردادهای OIS اغلب برای محاسبه ارزش منصفانه ی سایر ابزارهای مالی مانند سواپ نرخ بهره و اوراق قرضه با بهره ی شناور استفاده می شوند. اگر برای معامله در فارکس و استفاده از به رو زترین ابزار های معاملاتی، بروکر آی تی بی یک انتخاب هوشمندانه خواهد بود.
