علت اولیه ناباروری در مردان، اختلال در تولید اسپرم می باشد. آزواسپرمی (عدم وجود اسپرم در مایع منی) عمدتاً در اثر اختلال بیضه ها و یا به ندرت در اثر انسداد در راه های خارج شونده از بیضه ها است. در الیکواسپرمی، اسپرم در مایع منی وجود دارد ولی از تعداد کافی جهت باروری سازی تخمک برخوردار نیست.
یک علت احتمالی ناباروری مردان، واریکوسل است.در واریکوسل وریدهای متسع اطراف بیضه ها مانع خنک سازی آنها می شوند. افزایش دمایت بیضه ها در تولید اسپرم اختلال وارد می سازد، مشکلات دیگری در بیضه ها نیز ممکن است باعث ناباروری شوند.
آزمایش خون اغلب می تواند آشکار سازد که آیا اختلالات هورمونی علت زمینه ای مشکل بیضه ای هستند. بیماری هایی منتقله جنسی (STDs) یا سایر عفونت ها می توانند در مسیرهای انتقال اسپرم انسداد ایجاد کنند و یا موجب اسیب یا حتی کشته شدن اسپرم ها شوند و در نتجه موجب ناباروری گردند. اوریون و بعضی عفونت های دیگر گاهی اوقات موجب التهاب یک یا هر دو بیضه (ارکیت) می شوند. این التهاب می تواند به طور همیشگی موجب اختلال در اسپرم سازی یا ممانعت از ان، در بیضه مبتلا شود.
علل مربوط به زن و مرد
فاکتورهای مربوط به سیستم ایمنی می توانند موجب ناباروری شوند. تعداد اندکی از زنان آنتی بادی هایی که تولید می نمایند که قبل از رسیدن اسپرم به تخمک آن را از بین می برند. به همین شکل، در بعضی مردان، آنتی بادی هایی به منظور مقابله با یک عفونت ساخته می شوند ولی به شکل ناخواسته به اسپرم حمله می نمایند. پاک نمودن عفونت ممکن است این مشکل را برطرف نماید.
در مردان و همین طور زنان بیماری های متعددی که سیستم ادراری تناسلی را در گیر می سازد می توانند موجب ناباروری شوند. این بیماری ها در برگیرنده بیماری های منتقله جنسی (STDs) هستند. بیماری التهابی لگن از بیماری های منتقله جنسی نظیر گنوره، کلامیدیا، واژینیت (التهاب مهبل) و با شیوع کمتر از سل و عفونت بی هوازی استروپتوکوکی ناشی می شود. در زنان مبتلا به بیماری التهابی لگن، درمان گسترده با آنتی بیوتیک ها می تواند برقراری مجدد باروری شود. حتی با درمان، بیماری التهابی لگن می تواند موجب انسداد لوله ای و ناباروری شود.
