قطره AD یا مولتی‌ ویتامین، کدام بهتر است؟

معمولا یکی از سوالات رایج تازه مادران این است که به شیرخوارشان قطره AD بدهند یا مولتی‌ویتامین و اینکه نوع ایرانی آن بهتر است یا خارجی و مصرف کدامشان برای رشد شیرخوار مفید است.
دکتر آتوسا فولادگر، متخصص اطفال در این‌باره گفت: «از پانزدهمین روز تولد باید روزانه به شیرخواران 20 قطره ویتامین AD یا 25 قطره مولتی‌ویتامین داده شود و تنها تفاوت بین این، به دلیل ترکیبات موجود در آنهاست؛ قطره AD فقط حاوی ویتامین A و D بوده درحالی که در مولتی‌ویتامین سایر ویتامین‌ها هم وجود دارد ولی با این حال، میزان ویتامین D در هر دو یکسان است.»


وی در ادامه تاکید کرد که ارجحیتی در مصرف نوع خارجی مولتی‌ویتامین و ویتامین AD نسبت به نوع ایرانی وجود ندارد. البته مصرف نوع خارجی آن به شرطی که مقادیر مولتی‌ویتامین آن 1500 واحد در سی‌سی یا میلی‌لیتر و ویتامین AD، 400 واحد باشد، اشکالی ندارد در غیر این صورت (اگر مقادیر گفته شده به این میزان نباشد) نه نوع خارجی و نه نوع ایرانی آن مفید نخواهد بود.»
وی گفت:‌ «بهترین نحوه دادن قطره به کودک این است که تعداد 25 یا 20 قطره در یک قاشق مرباخوری چکانده شود و به آرامی با قاشق به او داده شود. درصورتی که شیرخوار تمایلی به خوردن آن نشان نمی‌دهد بهتر است با آبمیوه مخلوط و خورانده شود.»
این متخصص اطفال همچنین یادآور شد: «اگرچه تفاوتی بین قطره AD و مولتی‌ویتامین از نظر ویتامین D وجود دارد، اما در صورتی که کودکی دچار آلرژی باشد، نباید به او مولتی‌ویتامین داده شود چون ماده رنگی موجود آن که تارترازین است باعث تشدید حساسیت و عوارض آن خواهد شد. بنابراین باید به کودکانی که دچار آلرژی مادرزادی و گونه‌های قرمز هستند یا سابقه حساسیت شدید در خانواده آنها وجود دارد، قطره AD داده شود.»
فولادگر تاکید کرد که والدین باید بدانند مصرف قطره آهن و ویتامین AD در کودکان صرفا به خاطر وزن‌گیری نیست، بلکه همه شیرخواران دچار کمبود آهن و ویتامین D هستند بنابراین باید با دادن قطره آهن، AD یا مولتی‌ویتامین نیاز بدن به این ویتامین‌ها تامین شود. بی‌توجهی به این مساله و عدم دریافت ویتامین D به میزان کافی و هر روز می‌تواند زمینه را برای ابتلا به نرمی استخوان فراهم کند. علاوه بر این، کمبود ویتامین D و همچنین ابتلا به برخی بیماری‌ها می‌تواند باعث ابتلای کودک به پای پرانتزی شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
همه مادران دغدغه تامین نیاز‌های جسمی نوزاد خود را دارند و می‌خواهند نوزاد از تمام مواد مغذی مورد نیاز بهره‌مند شود.
قطره‌ مولتی ویتامین برای نوزادان نوعی تضمین است که نوزاد به طور روزانه کلیه مواد مغذی را دریافت می‌کند، اما نیازی نیست که همه نوزادان مولتی ویتامین مصرف کنند.
به طور معمول، شیر مادر یا شیر خشک، تمام نیاز‌های نوزاد را تا سن ۴ تا ۶ ماهگی تامین می‌کند. به غیر از ویتامین D، که برای نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند و یا نوزادانی که کمتر از ۹۰۰ میلی لیتر شیر خشک در روز می‌خورند، تجویز می‌شود.
پس از ۴ تا ۶ ماهگی، هنگامی که نوزاد شروع به خوردن غذای جامد می‌کند، ممکن است پزشک، داروی مکمل برای نوزاد تجویز کند.

آهن، روی، ویتامین ب۱۲ و ویتامین دی، از مکمل هایی هستند که باید به نوزاد خورانده شوند. 

تجویز قطره مولتی ویتامین برای نوزادان
نوزادانی که از تنوع غذایی کاملی برخوردارند، نیازی به مصرف مولتی ویتامین ندارند.
اما نوزادان نارس و نوزادانی که در هنگام تولد وزن کمی دارند و معمولا شیر کمتری نسبت به دیگر نوزادان می‌خورند، نیاز به مولتی ویتامین دارند. پیش از مصرف مولتی ویتامین، حتما با پزشک کودک مشورت کنید.
سابقه سلامتی شما نیز در این امر دخیل است. برای مثال، اگر شما جراحی انجام داده باشید یا دارو‌های خاصی مصرف می‌کنید که باعث عدم جذب مواد غذایی به بدنتان می‌شود، مواد مغذی کمتری در شیرتان وجود دارد.
اگر گیاهخوار هستید، باید بدانید که مادران گیاهخوار، از کمبود ویتامین ب ۱۲، آهن، روی، کلسیم و DHA (اسید چرب امگا ۳) رنج می‌برند و نیاز به مصرف مکمل‌ها دارند.
اگر رژیم غذایی مناسبی در دوران شیردهی نداشته باشید، برای تولید شیر، ذخیره مواد معدنی بدنتان مصرف می‌شود و به بدنتان آسیب جدی می‌رسد.

قطره مولتی ویتامین برای نوزادان
هنگامی که به نوزادتان غذای جامد می‌دهید، بسیاری از ویتامین‌ها و املاح معدنی، به بدن وی می‌رسد. به خصوص اگر نوزاد از غذا‌های غنی شده با ویتامین A، روی و فولات تغذیه کند.
انجمن پزشکان امریکا اعلام کرده است که قطره مولتی ویتامین برای نوزادانی مفید است که از تنوع غذایی برخوردار نیستند و برای دیگر نوزادان فایده‌ای ندارد.
هم چنین درنظر داشته باشید که سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) نظارتی بر مولتی ویتامین‌ها ندارد و کمیت و کیفیت این محصول، بین برند‌های مختلف، متفاوت است.

نوزاد به کدام مواد مغذی نیاز دارد؟
در اینجا به برخی از مکمل‌ها که پزشکان برای نوزادان پیشنهاد می‌دهند، اشاره می‌کنیم.

آهن
شیر مادر و شیر خشک، هر دو حاوی آهن هستند. اما زمانی که نوزاد شروع به مصرف غذای جامد می‌کند، نیاز او به آهن از ۰.۲۷ میلی گرم در روز (تا شش ماهگی)، به ۱۱ میلی گرم در روز (از ۷ تا ۱۲ ماهگی) می‌رسد.
در این زمان، مهم است که غذای کودک سرشار از آهن باشد. بهترین منابع غذایی آهن پوره گوشت، سرلاک‌های غنی شده از آهن و پوره حبوبات خصوصا عدس و لوبیا هستند.
اگر غذای کودک شما حاوی آهن کافی نباشد، پزشک به شما مکمل آهن را پیشنهاد می‌دهد. هم چنین نوزادان نارس، چون ذخیره آهن کمی در هنگام تولد دارند، نیازمند مکمل آهن هستند.

روی
نوزادانی که پس از ۴۰ هفته بارداری متولد شده‌اند، نیازی به مکمل روی ندارند. همچنین تا ۶ ماهگی، روی مورد نیاز نوزاد از شیر مادر یا شیر خشک غنی شده، تامین می‌شود.
با آغاز غذای جامد برای نوزاد، می‌توان از منابع طبیعی روی، مانند گوشت قرمز و ماست، برای او استفاده کرد. از نشانه‌های کمبود روی در بدن، کاهش اشتها، ضعف سیستم ایمنی، کم تحرکی و تاخیر در رشد است.
نوزادان نارس و نوزادانی که با وزن کم به دنیا آمده‌اند، در معرض خطر کمبود روی هستند.

ویتامین D
بیشتر متخصصین اطفال عقیده دارند که تمام کودکان تا جای ممکن از نور مستقیم خورشید دور نگه داشته شوند و در بیرون از خانه از کرم ضد آفتاب استفاده کنند تا از خطرات طولانی مدت ناشی از قرارگیری در معرض نور خورشید که ممکن است در سرطان پوست نقش داشته باشند جلوگیری شود.
کرم ضد آفتاب از تولید ویتامین دی توسط پوست جلوگیری می‌کنید. به همین دلیل جهت دریافت قطره‌های مکمل ویتامین دی با متخصص اطفال صحبت کنید.
در حال حاضر توصیه می‌شود که تمام نوزادان و کودکان باید پس از تولد بطور روزانه یک مقدار حداقل دوز ویتامین دی دریافت کنند.
در صورتی که کودک منحصراً یا تا حدی از شیر مادر تغذیه می‌کند: دوز توصیه شده‌ی مکمل ویتامین دی را بطور روزانه و از چند روز اول پس از تولد دریافت می‌کند.
استفاده از مکمل باید تا زمانی که کودک روزانه حداقل یک لیتر شیر کامل دریافت کند، ادامه یابد. شیر کامل نباید تا قبل از ۱۲ ماهگی استفاده شود.
در صورتی که نوزاد از شیر خشک مصرف می‌کند: تمام شیر خشک‌ها دارای حداقل مقدار توصیه شده‌ی ویتامین دی هستند؛ بنابراین اگر کودک حداقل ۴ فنجان شیر خشک بنوشد، نیازی به استفاده از مکمل ویتامین دی نخواهد بود.
شیر کامل نباید تا قبل از ۱۲ ماهگی استفاده شود.

ویتامین ب ۱۲
ویتامین ب۱۲ برای رشد سیستم عصبی و جلوگیری از کم خونی (آنمی) بسیار ضروری است. این ویتامین، به طور طبیعی در ماهی، گوشت، تخم مرغ، شیر و لبنیات موجود است.
اگر در زمان شیردهی، از هیچ یک از منابع پروتئین حیوانی استفاده نمی‌کنید، باید از یک مکمل مناسب، حاوی مقدار کافی ویتامین ب ۱۲ استفاده کنید تا نوزادتان دچار کمبود ویتامین نشود.

DHA
DHA، یک اسید چرب امگا-۳ است که نقش مهمی در رشد مغز و چشم نوزادان دارد. مقدار اندکی از این اسید چرب امگا-۳ در شیر مادر موجود است (معمولا شیر خشک‌ها غنی از DHA هستند). مکمل DHA، برای کودکان تجویز نمی‌شود. مادرانی که در رژیم غذایی خود DHA مصرف نمی‌کنند (مانند گیاهخواران) باید این مکمل را استفاده کنند.
مادران گیاهخوار و فرزندانشان نسبت به دیگران، سطح پایین تری از DHA در خونشان دارند.

اگر بابت تامین مواد مغذی مورد نیاز نوزادتان نگران هستید
مطالعات نشان داده است مادرانی که از کمبود یک ماده مغذی رنج می‌برند، بهتر است به جای دادن قطره مولتی ویتامین برای نوزادان، با بهبود تغذیه خود و تامین آن ماده مغذی، ویتامین‌های مورد نیاز نوزادشان را نیز تامین کنند.
هر چه مادر تغذیه کامل‌تر و سالم‌تری داشته باشد، نوزاد از مواد مغذی بیشتری بهره‌مند می‌شود.

چگونه باید مولتی ویتامین مناسب انتخاب کرد؟
اولین موردی که باید در تهیه مولتی ویتامین در نظر داشت ترکیب تغذیه‌ای آن است. بهترین مولتی ویتامین‌ها شامل تمام ۱۳ ویتامین ضروری و ۱۴ ماده معدنی ضروری هستند که بدن به آنها نیاز دارد.
ویتامین A، C و D، کلسیم و آهن بخصوص برای کودک در حال رشد مهم می‌باشند.
از مولتی ویتامین‌هایی که شامل رنگ‌ها یا طعم‌دهنده‌ها و شیرین کننده‌های مصنوعی هستند برحذر باشید. از ویتامین‌های به شکل پاستیل که اغلب از شربت ذرت شیرین تهیه شده‌اند پرهیز کنید.
قند نه تنها غیر ضروری بوده و برای دندان‌های کودک مضر است، بلکه یک پیام گیج کننده را به کودک می‌فرستد که ویتامین‌ها آبنبات هستند. به دنبال مولتی ویتامین‌هایی باشید که به جای مواد مصنوعی از غذاهای کامل تهیه شده‌اند.