ورم انگشتان در بارداری اتفاق شایعی است که در بسیاری از خانم ها رخ می دهد و علت آن افزایش حجم مایعات و کاهش گردش خون در بدن می باشد. با ورزش منظم و ملایم، نوشیدن آب، استراحت و داشتن یک برنامه غذایی مناسب می توان از این تورم ها تا حدودی جلوگیری کرد. اگر شدت این تورم ها بسیار شدید است بهتر است که به پزشک متخصص خود مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنید.
دوران بارداری برای مادران می تواند سرشار از خاطرات خوش و دلنشین باشد اما برخی اتفاقاتی که در طول این مدت می افتد می تواند اندکی از خوشی کم کند. اتفاقاتی مانند؛ استفاده مکرر از سرویس بهداشتی در طول شب، ایجاد خط هایی قرمز رنگ بر روی پوست شکم و ورم انگشتان دست و پا در اواخر دوران بارداری.
گاهی اوقات این تورم ها از ابتدای بارداری برای مادر رخ می دهد که در ادامه این مطلب به هریک از آن ها می پردازیم.
سه ماهه اول بارداری
افزایش سطح هورمون پروستوژن در زمان بارداری سرعت گوارش خون را کاهش می دهد که موجب نفخ شکم می شود. نفخ باعث ایجاد برجستگی بر روی شکم می شود که در این دوران هیچ ربطی به وجود جنین در داخل شکم مادر نیست، این تورم ها می تواند بر روی صورت و یا انگشتان دست و پا رخ دهد. اگر میزان این تورم ها بر روی بدن از حالت عادی بیشتر بود و علائم دیگری همچون سرگیجه، سردرد، خونریزی را به همراه داشت باید با پزشک مربوطه خود در میان بگذارید.
سه ماهه دوم
سه ماهه دوم از هفته ۱۲ بارداری یا همان اوایل ماه چهارم شروع می شود. در این ماه ها مشاهده کمی تورم بر روی پاها و دستان امری کاملا طبیعی است و اگر در طول روز بر روی پاهایتان ایستاده اید و فعالیت نسبی داشته اید بر روی این تورم ها می تواند اثر گذار باشد. حجم خون و هورمون های موجود در خون در دوران بارداری حدود ۵۰ درصد افزایش پیدا می کند که از دیگر عوامل اثر گذار در تورم انگشتان دست و پا می باشد
سه ماه سوم بارداری
با ورود به هفته ۲۸ بارداری سه ماهه سوم آغاز می شود. در این زمان تورم دست و پا بسیار رخ می دهد چون در این زمان جنین برگ تر شده است و حس سنگینی به مادر منتقل می کند و جریان خون را از پا به سمت قلب انتقال می دهد، همچنین علت دیگر این تورم ها به دلیل ذخیره خون و مایعات است که در ماه های آخر دست و پا به شکل سوسیس های کوچک در می آیند. ورم انگشتان در بارداری و در سایر نقاط بدن به هیچ وجه خطرناک نیست فقط کمی می تواند برای شما آزار دهنده باشد.
عواملی که باعث ورم انگشتان در بارداری می شود
- گرم بودن هوا و بالارفتن دما
- استفاده از رزیم غذایی های نامتعادل و پرخوری
- مصرف نوشیدنی و مواد کافئین دار
- عدم توجه یه نوشیدن آب کافی
- ایستادن و پیاده روی های طولانی مدت
راه های درمانی موثر برای رفع ورم انگشتان دست و پا در بارداری
ورم دست و پا در این دوران می تواند برای بسیاری از خانم ها تلخ و آزار دهنده باشد، خوشبختانه طب سنتی با روش های خانگی در این باره راه های درمانی بسیاری پیدا کرده است. در ادامه به معرفی ۱۳ مورد از این عوامل می پردازیم؛
۱- مصرف محدود سدیم:
اولین قدم برای کاهش میزان تورم انگشتان در بارداری کاهش مصرف سدیم یا همان نمک خوراکی است. نمک آب بدن را در خود نگه می دارد و مانع از خروج آن می شود. همچنین استفاده از غذاهای کنسروی را به حداقل برسانید چون این غذاها بالاترین میزان سدیم را در خود دارند. برای انجام این کار ابتدا نمکدان هارا از روی میز خود بردارید و از سبزی های معطر مانند آویشن، رزماری برای طعم دادن به غذاهای خود استفاده کنید.
۲- بالا بردن مصرف پتاسیم:
یکی از عوامل موثر حفظ تعادل و مایعات در بدن وجود پتاسیم می باشد. کمبود پتاسیم در بافت ها باعث تورم آن ها می شود پس مصرف مولتی ویتامین و غذاهای های دارای پتاسیم کافی را فراموش نکنید. در ادامه به معرفی برخی از مواد سرشار پتاسیم پرداخته ایم:
- مصرف سیب زمینی با پوست
- موز
- سبزی اسفناج
- حبوباتی مثل لوبیا و نخود و عدس
- آبمیوه ای طبیعی همچون انار، پرتغال، هویج
- مصرف لبنیات و ماست
- چغندر
- ماهی سالمون
۳- کاهش مصرف مواد کافئین دار:
مصرف گاه به گاه نوشیدنی های کافئین دار در دوران بارداری مضر نیست اما نوشیدن زیاد از حد این مواد باعث ضرر رساندن به جنین می شود. همچنین قهوه و یا نوشیدنی های کافئین دار باعث ادرار آوری و تکرر در ادرار می شوند که شما را مجبور در مصرف مایعات بسیار می کنند و همین امر موجب ورم انگشتان در بارداری می شود. می توانید قهوه را بدون کافئین همراه با شیر میل کنید و یا از دمنوش های گیاهی مانند نعناع استفاده کنید.
۴- نوشیدن ۱۰ لیوان آب در روز:
زمانی که بدن احساس کمبود آب می کند، آب بیشتری را در خود نگه می دارد و همین امر موجب تورم بیشتر در اجزای بدنتان می شود. اگر روزانه ۱۰ لیوان آب به طور مستمر استفاده کنید می توانید با این کار به کلیه های خود در خارج سازی سموم و مواد زائد بدنتان کمک کنید. اگر فکر می کنید که انجام این کار برایتان سخت است می توانید از لیوان های رنگی و بطری های زیبایی که باب میل شما هستند استفاده کنید. همچنین می توانید با استفاده از لیمو و نعناع آبتان را معطر کنید و از نوشیدن آب نهایت لذت را ببرید.
۵- بالا بردن پاها و استراحت کافی:
اگر روز سخت و پر مشغله ای دارید سعی کنید دقایقی را استراحت کنید و پاهای خود را به سمت بالا ببرید. با انجام این کار به تخلیه مایعاتی که در پاهایتان جمع شده است کمک می کنید.
۶- پوشیدن لباس های راحتی و حدالامکان گشاد:
پوشیدن لباس هایی که در ناحیه مچ دست و پا و کمر کش تنگی درند باعث ورم انگشتان در بارداری می شوند این نوع لباس ها با اختلال در دستگاه گردش خون بدن حس آزار و اذیت را به شما منتقل می کنند. به دلایل گفته شده بهتر است از لباس های راحتی و نخی مخصوص بارداری در تابستان استفاده کنید، در زمستان نیز با استفاده از لباس های نرم و پشمی می توانید این تعادل را به وجود بیاورید.
۷- بدن خود را در حالت خنک نگه دارید:
در ساعاتی که هوا گرم است از خانه خارج نشوید و تمرین ورزشی را نیز انجام ندهید. انجام این کارها در فصل تابستان به کاهش ورم انگشتان در بارداری کمک فراوان می کند. با پوشیدن لباس های نخی و خنک، قرار دادن کمپرس های یخ بر روی دست و پا نیز می توانید دمای بدنتان را معتدل نگه دارید.
۸- ساپورت طبی بپوشید:
اگر روز سخت و پر مشغله ای دارید و باید ساعت ها بر روی پاهایتان بایستید، می توانید از ساپورت های طبی که باعث گردش خون در پاهایتان می شود استفاده کنید. توجه داشته باشید که پوشیدن لباس ها و ساپورت های خیلی تنگ همراه با جوراب می تواند از طرفی دیگر باعث تورم در پاهایتان شود.
۹- انجام پیاده روی در روز:
انجام پیاده روی در روز به مدت۱۰ یا ۱۵ دقیقه به دفع۸ات باعث کاهش ورم انگشتان در بارداری و همچنین تقویت روحیه مادر می شود. از بهترین ورزش ها در این دوره به یوگای بارداری می توان اشاره کرد.
۱۰- استفاده از کفش های راحت:
کفش های فانتزی و پاشنه بلند شاید شما را در پوشیدن تحریک کند اما بهتر است که در این دوران از کفش های طبی و راحتی استفاده کنید تا صدمه ای به ران و کمر خود در این دوران وارد نکنید. کفش های پاشنه بلند با وارد کردن فشار به انگشتان پا باعث تورم در این ناحیه می شود و مادرانی که در دوران بارداری از این کفش ها استفاده کردند بعد از زایمان نیز شاید این تورم ها از بین رود و سایز پایشان یک یا دو شماره افزایش پیدا کند.
۱۱- شنا کردن:
هنوز هیچ نتیجه علمی برای شنا در دوران بارداری و کاهش تورم آن وجود ندارد اما مادران باردار تجربه خود را در این بار ذکر کرده اند. با ایستادن و یا شنا کردن در استخر و مناطقی که آب تا گردن شما وجود دارد حس خنکی و کاهش ورم انگشتان در شما به وجود می آید.
۱۲- انجام ماساژ:
ماساژ بهترین گزینه برای کاهش ورم و استرس در بدن می باشد. اگر فردی را دارید که می تواند شما را به خوبی ماساژ دهد می توانید انجام این کار را به عهده او بگذارید. به آرامی بر روی تخت دراز بکشید و پاهایتان به سمت بالا بیاورید برای انجام این کار از روغن اسطوخودوس نیز می توانید استفاده کنید فقط مواظب باشید که این ماساژ ها در ناحیه شکم و رحم زیاد انجام نشود چون باعث انقباضات ماهیچه ای رحم و در نتیجه زایمان زود رس می شود. اگر برای انجام این کار فردی را ندارید می توانید به مراکز درمانی و ماساژ مراجعه کنید و با خیال راحت ساعاتی را به خود آرامش هدیه دهید.
زمان مراجعه به پزشک
همانطور که در مطلب های بالا گفته شد تورم در بارداری امری کاملا طبیعی است و نیازی به نگرانی ندارد اما اگر این تورم با شدت های بیشتر و با علائمی که در ادامه مطلب ذکر شده همراه باشد می تواند نشانه از بیماری پره اکلامپسی باشد. این بیماری باعث مسمومیت در دوران بارداری و افزایش فشار خون می شود. این علائم عبارت است از:
- تورم ناگهانی دست و پا و یا صورت و اطراف چشم
- نورمی که با افزایش زمان تشدید می شود
- داشتن سرگیجه و تار بودن محیط
- سردرد شدید
- گیج و منگ بودن
- داشتن مشکل در تنفس
وجود تورم در انگشتان دست و پا همراه با درد و قرمزی و گرم شدن بدن نشانه از بیماری ترومبوز وریدی عمقی است، این بیماری لخته خونی است که در پاها شکل می گیرد. اگر این علائم را مشاهده کردید با سرعت با پزشک متخصص خود در میان بگذارید تا به حل و درمان این مشکل بپردازد. احتمال وجود لخته های خونی به دلیل تغییرات هورمونی در زنان باردار به صورت شایع وجود دارد.
اگر نسبت به هر تورمی در بدنتان احساس نگرانی و استرسی دارید می توانید این مسئله را با دکتر خود در میان بگذارید تا به آرامش روحی برسید و خیالتان از بابت های مختلف راحت کنید.
