مشکلات مربوط به بارداری ممکن هست برای هر فردی اتفاق بیافته و همین موضوع باعث شده تا پزشکان و متخصصان در این زمینه به فکر ایجاد روش‌های کمک باروری مطمئن و موثر باشند تا تمام زنان و مردان که به گونه‌ای با مشکلات مربوط به باروری مواجه هستند، بتونن طعم شیرین مادر و پدر شدن رو بچشند و فرزندی سالم داشته باشند!
روش آی وی اف (IVF) یکی از این روش‌های کمک باروری هست که میتونیم بگیم جز روش‌های قدیمی در این زمینه بوده و تقریبا از سال 1981 در آمریکا معرفی و مورد استفاده قرار گرفت و این روزها در تمام دنیا جز روش‌های محبوب در این زمینه محسوب میشه.
اگر قصد دارید اطلاعات کافی و مفیدی رو در رابطه با مراحل انجام آی وی اف، هزینه IVF، درصد موفقیت روش IVF و غیره کسب کنید، حتما این مقاله از زیبامون دات کام را مطالعه نمایید.
روش آی وی اف چیست
آی وی اف یا IVF، مخفف عبارت "In vitro fertilisation" به معنی لقاح آزمایشگاهی هست و یکی از تکنیکهایی هست که کمک میکنه تا افرادی که در زمینه بارداری با مشکل مواجه هستند، بتونن از این طریق باردار شده و نوزاد خود رو در آغوش بگیرند!
در طی فرآیند آی وی اف، یک تخمک از تخمدان‌های خانم خارج شده و در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب و بارورمی‌شود. تخمک بارور شده که حالا جنین نام دارد، توسط پزشک متخصص وارد رحم شده و رشد و نمو خودش رو آغاز میکنه.
تمام مراحل آی وی اف هم میتونه با استفاده از تخمک و اسپرم یک زن و شوهر انجام بگیره و هم ممکنه از تخمک یا اسپرم اهداکنندگان برای این منظور استفاده بشه که این موضوع هم شرایط ویژهای داره.
به طور کلی، روش IVF یکی از روش‌های کمک باروری پیچیده و تقریبا گران هست و فقط حدود 5 درصد از زوج‌هایی که مشکل باردرای دارند به سراغ این روش می‌روند. اما با این حال از زمان معرفی روش ای وی اف در ایالات متحده یعنی در سال 1981، تقریبا 200 هزار نوزاد با استفاده از روش IVF و تکنیک‌های مشابه متولد شده‌اند!
کدام مشکلات ناباروری را میتوان با روش آی وی اف درمان کرد؟
اگر پزشک متخصص تشخیص بده که شما و شریک جنسی خود دارای مشکل بارداری هستید و اگر شرایط زیر رو داشته باشید ممکنه مشکل شما با استفاده از آی وی اف درمان بشه:
- اندومتریوز
- کم بودن تعداد اسپرم
- وجود مشکل در لوله‌های رحم و فالوپ
- مشکلات تخمک گذاری
- مشکلات آنتی بادی که میتونه منجر به ایجاد آسیب در تخمک یا اسپرم بشه
- عدم توانایی اسپرم در نفوذ به تخمک و یا زنده ماندن در مخاط دهانه رحم
- ضعیف بودن کیفیت تخمک
- بیماری ژنتیکی در پدر یا مادر
- وجود مشکل باروری غیر قابل توضیح و نامشخص
روش آی وی اف هرگز جز اولین روش‌ها برای درمان ناباروری نیست؛ مگر در شرایطی که لوله فالوپ به طور کامل مسدود باشه. اما اگر سایر روش‌های درمانی مانند استفاده از داروهای باروری، جراحی یا لقاح مصنوعی تاثیری در درمان ناباروری نداشته باشه، ممکنه استفاده از روش IVF تجویز بشه.
حتما بخوانید: استایل های شیک و جذاب بارداری + 25 عکس جدید
داروها و امپول ای وی اف برای چیست؟
اولین مرحله در انجام روش ای وی اف، شامل تزریق هورمون هست؛ بنابراین ممکنه شما در یک ماه به جای تولید یک تخمک، چندین تخمک تولید کنید. بعد از این مرحله آزمایشاتی انجام میشه تا مشخص بشه که آیا شما آماده بازیابی تخمک هستید یا نه!
قبل از عمل بازیابی یا خارج کردن تخمک، به شما تزریق دارویی داده میشه تا تخمک‌های در حال رشد به طور کامل بالغ شوند و روند تخمک گذاری شروع بشه. در این مرحله زمان بندی بسیار مهم هست؛ قبل از اینکه فولیکولها در تخمدان ظاهر بشن باید تخمک بازیابی بشه. به بیان بهتر، اگر تخمک‌ها خیلی زود یا خیلی دیر از بدن خارج شوند، به طور طبیعی رشد نخواهند کرد.
در این مرحله ممکنه پزشک، آزمایش خون یا سونوگرافی براتون تجویز کنه تا مطمئن بشه که تخمک‌ها در مرحله مناسب رشد قبل از بازیابی کردن قرار دارند.
مراحل ای وی اف چیست
- قبل از هرکاری، ابتدا آزمایشی برای ذخیره تخمدان خانم، تعیین کیمت و کیفیت تخمک‌ها، تعیین غلظت هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH)، استروژن و هورمون آنتی مولرین (AMH) در خون شما در چند روز اول چرخه قاعدگی مورد ارزیابی قرار میگیره. علاوه بر این سونوگرافی تخمدان هم برای بررسی‌های دقیق‌تر لازم هست.
- کمی قبل از شروع چرخه ای وی اف، پزشک آنالیزی هم از مایع منی انجام میده تا کیفیت اسپرم‌ها رو هم بررسی کنه.
- شما و شریک جنسیتان باید از نظر بیماری‌های عفونی مانند HIV هم مورد آزمایش و غربالگری قرار بگیرید.
- پزشک برای اینکه بتونه عمق حفره رحم رو پیدا کنه و تکنیکی که احتمال موفقیت این روش رو بالا ببره رو مورد ارزیابی قرار بده، مراحل انتقال جنین رو یک بار به طور آزمایشی بر روی شما تست خواهد کرد.
- قبل از شروع آی وی اف، پزشک پوشش داخلی رحم رو با استفاده از سونوهیستروگرافی معاینه میکنه.
- قبل از انجام IVF، دستورالعمل‌های ویژهای به شما داده میشه تا شب قبل و روز عمل حتما این موارد رو رعایت کنید. در این شرایط معمولا به اکثر خانم‌ها داروی ضد درد و مسکن داده میشه و یا اینکه با انجام بیهوشی کامل، انجام آی وی اف رو شروع می‌کنند.
- در طول فرآیند، پزشک با استفاده از اولتراسوند، موقعیت فولیکولها در تخمدان رو بررسی میکنه و با استفاده از یک سوزن تو خالی، تخمک‌ها رو جدا میکنه. این عمل معمولا کمتر از 30 دقیقه طول میکشه اما ممکنه تا یک ساعت هم زمان ببره.
- بلافاصله بعد از اینکه تخمک شما بازیابی شد، این تخمک در آزمایشگاه با اسپرم همسر شما که در همان روز اهدا میکنه، مخلوط میشه. این تخمک بارور شده در شرایط ویژه نگه داری میشه تا از رشد طبیعی و بهینه اون مطمئن بشن. بعد از اماده شدن جنین، زمان مشخصی رو برای شما تعیین می‌کنند تا جنین رو وارد رحم کنند.
- در این مرحله، پزشک لوله منعطفی به نام سوند رو به واژن، دهانه رحم و رحم وارد میکنه و جنین رو در محل مناسب قرار میده. برای افزایش احتمال بارداری معمولا پزشکان ترجیح میدن تا 3 جنین رو به طور همزمان به رحم انتقال دهند. بعد از اینکار باید حداقل 4 تا 6 ساعت استراحت کنید و 2 هفته بعد از انتقال جنین، آزمایش بارداری از شما گرفته میشود.
درصد موفقیت آی وی اف چقدر هست؟
میزان موفقیت آی وی اف به عوامل مختلفی از جمله دلیل ناباروری، جایی که این عمل انجام شده و سن شما، بستگی داره. معمولا زنان جوان‌تر شانس بیشتری در بادرای موفق بعد از ای وی اف دارند. البته معمولا استفاده از روش ای وی اف برای زنان بالای 42 سال توصیه نمیشه زیرا موفقیت آمیز بودن این روش در سنین بالا بسیار کاهش پیدا میکنه.
طبق آمارهای سازمان پیشگیری و کنترل بیماریها، تا سال 2016، درصد موفقیت روش آی وی اف و تولد نوزاد زنده به شرح زیر بوده است:
- 29 درصد برای زنان زیر 35 سال
- 23 درصد برای زنان بین 35 تا 37 سال
- 15 درصد برای زنان بین 38 تا 39 سال
- 9 درصد برای زنان 40 تا 42 سال
- 3 درصد برای زنان 43 تا 44 سال
- 2 درصد برای زنان بالای 44 سال
این اعداد و ارقام مربوط به خانم‌هایی هست که از تخمک خود و اسپرم شریک جنسی خود برای ایجاد بارداری به روش آی وی اف استفاده کردند.
عواملی مانند کنترل وزن در محدوده سالم، پرهیز از نوشیدن الکل، ترک کردن سیگار و عدم استفاده از کافئین میتونه درصد موفقیت روش IVF رو تا حد زیادی بالا ببره و منجر به تولد نوزاد بشه.
حتما بخوانید: کاهش وزن و تناسب اندام در دوران قبل و بعد از بارداری
خطرات استفاده از روش ای وی اف چیست؟
هر روش پزشکی در کنار مزایا و فوایدی که داره ممکنه خطرات و ریسک‌هایی هم به همراه داشته باشه که در زیر به تعدادی از ریسک‌های استفاده از روش ای وی اف اشاره کردیم:
- چند قلو زایی: همونطور که گفته شد ممکنه در طول فرآیند ای وی اف، چند جنین به رحم منتقل بشه و همین موضوع احتمال چند قلو زایی رو افزایش میده. چند قلو بودن ممکنه خطر زایمان زودرس رو افزایش بده و یا باعث تولد نوزاد با وزن خیلی کم بشه
- زایمان زود رس و کم بودن وزن نوزاد در هنگام تولد: تحقیقات نشون که استفاده از روش ای وی اف ممکنه این مشکلات رو هم برای مادر و جنین به همراه داشته باشه.
- ایجاد سندرم هایپراستیمولیشن تخمدان: از استفاده از داروهای تزریقی برای تحریک تخمدان و القا تخمک گذاری ممکنه خطر ابتلا به سندرم hyperstimulation رو افزایش بده و باعث متورم و دردناک شدن تخمدان‌ها بشه.
- سقط جنین: میزان سقط جنین در خانم‌هایی که به روش آی وی اف باردار می‌شوند هم مشابه به خانم‌هایی هست که به روش طبیعی باردار میشن و احتمال ایجاد این مشکل 15 تا 25 درصد پیش بینی میشه.
- عوارض جانبی در هنگام بازیابی تخمک: استفاده از سوزن‌های تو خالی و مخصوص برای بازیابی و خارج کردن تخمک ممکنه باعث ایجاد خونریزی، عفونت یا آسیب به شکم، مثانه، رگهای خونی یا روده بشه.
- حاملگی خارج از رحم: حدودا 2 تا 5 درصد از خانم‌هایی که از روش آی وی اف استفاده می‌کنند ممکنه حاملگی خارج از رحم داشته باشند. در این شرایط تخمک بارور شده در جایی خارج از رحم (مثلا لوله فالوپ) قرار میگیره و شرایط مناسبی برای رشد نداره و راهی برای ادامه بارداری وجود نخواهد داشت.
- استرس: استفاده از روش ای وی اف فشارهای خیلی زیادی رو از نظر مالی، جسمی و عاطفی ایجاد میکنه و استرس شما رو در رابطه با موفقیت آمیز بودن یا نبودن این روش بالا میبره. استفاده از مشاوره و حمایت خانواده و دوستان میتونه شما رو در فراز و نشیبهایی که در این مسیر خواهید داشت، کمک کنه.
هزینه آی وی اف در سال ۹۹
به طور کلی تعیین هزینه برای انجام ای وی اف به شرایط مراجعه کنندگان، آزمایشات و مراحلی که لازمه انجام بشه تا برای ای وی اف آماده بشن، کلینیک و مرکزی که برای انجام ای وی اف مراجعه کردید و غیره بستگی داره. به طور متوسط هزینه IVF در سال 99 چیزی در حدود 15 میلیون تومان هست که این هزینه به صورت آزاد محاسبه میشود.
