ایوان مدائن به زودی بطور کامل فرو می ریزد

ایسنا/ براساس سخنان یک باستان شناس یزدی، ایوان مدائن به زودی بطور کامل فرو می ریزد.

دیپلماسی فرهنگی ناجی کهن پایتخت ایرانی شود

محسن میرجانی ضمن اشاره به اینکه در جریان جنگ دوم خلیج فارس و بمباران های ائتلاف آمریکایی در مناطق پیرامونی این کاخ، یکسری گسست ها و شکست های کالبدی در این محوطه ایجاد شده، گفت: با توجه به عظمت طاق و گستردگی دهانه اجرا شده روی آن، این تاثیرات مخرب روز به روز و هفته به هفته موجب تسریع در نابودی کامل این اثر خواهد شد.

وی انتشار خبری مبنی بر تخریب این بنای تاریخی را نشانه عمق فاجعه در حال روی دادن دانست و گفت: این مسئله نشان می دهد که دیگر چیزی از پوشش طاق گهواره ای این اثر باقی نمانده و زمانی نه چندان دور، باقی مانده پوشش این کاخ نیز فرو خواهد ریخت.

وی با بیان اینکه از چند سال گذشته برخی از باستان شناسان به صورت مجامع علمی و دانشگاهی و در قالب فردی و گروهی آمادگی خود را برای نجات این اثر ایرانی اعلام کرده اند، گفت: متاسفانه این موضوع مورد توجه مقامات وزارتخانه میراث فرهنگی قرار نگرفته و استدلال آنها این است که این اثر در محدوده کشور عراق و جزو میراث فرهنگی این کشور قرار دارد و اگر قرار باشد اتفاق و مجوزی برای این اقدام نجات بخشی صادر شود باید طرف عراقی پا پیش بگذارد.

میرجانی پیرامون اینکه ایوان مدائن به زودی بطور کامل فرو می ریزد، گفت: این موضع وزارت میراث فرهنگی کشورمان قابل چالش و اعتراض است، چرا که قطعاً بواسطه روابط گسترده بین دو کشور و پیوند دیرینه دو ملت ایران و عراق می توان با تعاملی سازنده و ارائه پیشنهاد به وزارت عتیقات عراق زمینه حضور کارشناسان، باستان شناسان و مرمتگران ایرانی را در این محدوده فراهم کرد.

وی افزود: با این اقدام، دست کم با انجام یکسری مطالعات و امکان سنجی های کارشناسی از تخریب کامل و محو این میراث ارزشمند تمدن ایران شهری جلوگیری خواهد شد.

مسئول میراث فرهنگی شهرستان اردکان در تکمیل سخنان خود تصریح کرد: اگر به موضوع مهم ایران فرهنگی فرای مرزهای سیاسی کشورمان معتقد هستیم و ایران شهر را چیزی ورای مرزهای فعلی کشور می دانیم باید در این زمینه حساسیت ویژه ای به خرج دهیم تا این مظاهر فرهنگی اصیل و شاخص تمدن ایران شهر اینگونه یک به یک سر به نابودی و اضمحلال نگذارند.

به گفته وی، شاید هم این اثر تاریخی به قول خاقانی شروانی، شاعر شهیر ایرانی که در بازگشت در سفر حج و در سفرنامه تحفه العراقین اشاره کرده است؛ باید آیینه عبرتی باشد برای همه ندانم کاری ها و بی توجهی های ما.

وی با بیان اینکه دولت ترکیه به واسطه واقع شدن مقبره شاه سلیمان، اول پدر بزرگ عثمان غازی، بنیانگذار سلسله عثمانی این محدوده را تحت قیمومیت خود گرفت، گفت: در حالی ترکیه از آن مانند یک میراث ارزشمند تاریخی و فرهنگی محافظت می کند که ایران با وجود این همه نفوذ و ارتباط با کشور عراق و راههای متعدد برای نجات این اثر ایرانی، تاکنون هیچگونه اقدام قابل توجهی در قبال این میراث ارزشمند تاریخی و فرهنگی کشورمان انجام نداده ایم.

نژادپرستی بعث از عوامل بی توجهی به ایوان مدائن

میرجانی با اشاره به موقعیت قرارگیری ایوان مدائن گفت: این اثر تاریخی ارزشمند امروزه در محدوده کشور عراق و از توابع استان «سلمان پاک» است و علت وجه تسمیه آن به «سلمان فارسی» حضور این صحابه ایرانی پیامبر به سکانداری این منطقه در زمان خلافت خلیفه دوم است.

وی افزود: متاسفانه از زمان استقلال عراق از امپراطوری عثمانی، به این اثر توجه خاصی نشده و هیچگاه به صورت اصولی، مرمت و استحکام بخشی در آن صورت نگرفته است.

این باستان شناس و پژوهشگر اردکانی تاکید کرد: البته شاید یکی از علل آن حاکمیت حزب نژادپرست بعث در کشور عراق و موضع داشتن آن نسبت به این اثر کاملاً ایرانی و شاخص بوده است.

میرجانی با بیان اینکه تیسفون، شهری است که پارتیان آن را در مقابل شهر سلوکیه ایجاد کردند، گفت: این شهر را در طرف چپ رودخانه دجله ابتدا به صورت یک اردوگاه نظامی و در نهایت با توسعه آن به شیوه شهرهای با نقشه دایره ای، مناسب برای محافظت و امنیت در مناطق استپی و دشتی ایجاد کردند.

وی افزود: این شهر در دوره ساسانی نیز همچنان بر اهمیت آن افزوده شد و تا آخرین پادشاه ساسانی، یعنی یزدگرد سوم همچنان این موقعیت ویژه را حفظ کرد.

این مسئول با بیان اینکه اردشیر بابکان بنیان گذار سلسله ساسانی بعد از شکست اردوان پنجم در این شهر تاجگذاری کرد، گفت: این موضوع از آن جهت واجد اهمیت است که محدوده فارس و ایالت استخر، خاستگاه قدرت گیری اردشیر بوده و در همان اوانی که علیه اردوان پنجم دست به شورش زده، یکسری استحکامات از قبیل قلعه ی دختر و گسترش شهر فیروزآباد و ایجاد یک مجموعه کاخ و محل استقرار ایجاد کرده بود.

به گفته وی، شاید مهمترین دلیل برای این اقدام اهمیت شهر تیسفون به عنوان یک موقعیت مهم در مواجهه با امپراطوری روم به عنوان بزرگترین قدرت متخاصم بر علیه پارتیان و ساسانیان بوده است.

نابودی پس از سقوط ساسانیان

میرجانی در مورد ایجاد مجموعه ایوان مدائن نیز تصریح کرد: کاخ باقی مانده از مجموعه هفت شهری که روی همدیگر، در زبان اعراب «مدائن» نام گرفته و پس از سقوط ساسانیان به سرعت رو به اضمحلال و نابودی پیش گرفت، توسط شاپور اول ایجاد می شود.

وی افزود: نمای این بنا از سوی درازا بسط می یابد و دارای چهار طبقه بوده که با طاق نماهای بی روزن که در اطراف آنها، نیم ستون ها قرار گرفته اند، موزون شده است، در مرکز بنا طاق یک ایوان عظیم همچنان پای برجاست.

این باستان شناس در مورد ویژگی های این بنا گفت: بلندی ایوان 37 متر و درازیش 43 متر است و در عقب آن تالار مستطیل شکلی وجود داشته است.

این باستان شناس در پایان نیز یکی از مهمترین تزیینات این کاخ را گچ بری های متنوع و مختلف دانست و گفت: تنها در یک ایوان از این کاخ، تعداد 18 نقش مختلف برشمرده شده و شاید یکی از شاخص ترین نقش مایه های گچ بری شده در کاخ تیسفون، نقشی است که یک جفت بال گسترده که بر بالای آن نیز یک کتیبه کوتاه پهلوی قرار دارد و شاید بتوان این نوشته پهلوی را ایران خواند، البته بعدها این نقش به عنوان سمبل و نشان دانشگاه تهران به عنوان اولین مرکز دانشگاهی و علمی کشور تعیین می شود.

مقوله تبادل فرهنگی در عرصه ی بین الملل در دستیابی به بهبود و ارتقای روابط فیمابین دولت ها و ملت ها اهمیت والایی دارد. در واقع وظیفه ی دیپلماسی فرهنگی نیز معرفی چهره واقعی یک ملّت و ارزش های آن و نیز اخذ همین مقوله از سایر کشورها و ملل مختلف است که از رهگذر ابزارها و روش ها و زیرساخت های فرهنگی، زمینه های صلح و دوستی میان ملت ها و توسعه همکاری های فرهنگی مشترک را تسهیل و فراهم می آورد و حتی به نوعی بسترساز توسعه روابط و مناسبات اقتصادی کشورها می شود.

البته به نظر می رسد روابط دوستانه دو کشور ایران و عراق نه تنها در ابعاد سیاسی بلکه در بخش های فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی نیز گسترده شده و گویا صرفا مرزهایی سیاسی دو عنوان مجزا برای نامهای ایران و عراق تشکیل داده اند لذا «ایوان مدائن» بهترین فرصت است تا با ترمیم بنایی ایرانی در دل این کشور، عمق این دوستی ها برای مردم جهان به تصویر کشیده شده تا همه بدانند که صرفا محدود به حرف و شعار نیست.