به طور کلی گیاه راعی از دسته گیاهان چند ساله می باشد که اغلب به صورت بوته ای رشد می کند و دارای گل های زرد رنگ است. به صراحت می توان گفت که گل راعی سابقه طولانی در طب سنتی دارد و به همین خاطر امروزه کاشت و پرورش آن مورد توجه اغلب پرورش دهندگان گل و گیاه قرار گرفته است.
آشنایی با کاشت گل راعی
بهتر است بدانید که گل راعی در واقع گیاهی علفی، چند ساله و پایا می باشد که ارتفاعش به ۵۰ الی ۸۰ سانتی متر می رسد که البته بسته به شرایط اقلیمی متفاوت هم خواهد بود. ساقه های متعدد و منشعب آن دارای دو خط نسبتا برجسته در تمامی طول ساقه می باشد و شاخه های متقابل و جفتی آن از یک ریزوم کوتاه در سطح خاک منشا می گیرد. معمولا قسمت انتهایی ساقه راعی انشعابات فراوانی دارد و از آنجایی که گیاهی چند ساله محسوب می شود دارای پایه ساقه چوبی خواهد بود. برگ های متقابل آن بیضوی و نسبتا نیزه ای شکل و بدون کرک هستند. دمبرگ ها اغلب کوتاه و بر روی آن ها نقاط کوچک و شفافی به تعداد فراوان دیده می شود که در واقع کیسه های ترشی مملو از اسانس هیپرلیسین هستند. گل های راعی اغلب دو جنسی و به رنگ روشن هستند. قطر گل ها نیز بین ۱ الی ۲ سانتی متر و تعداد گلبرگ ها و کاسبرگ ها مساوی و هر کدام پنج عددی می باشند. گل آذین معمولا به صورت گرزن یک سویه و یا دیهیسم می باشند یعنی مایعی که از گلبرگ ها خارج می شود قرمز بوده و بر روی پوست اثر آبی و بنفش بر جای خواهد گذاشت. جالب است بدانید که این گیاه کم و بیش در تمام نقاط اروپا رشد می کند و جنس هایپریکم آن در حدود ۴۰۰ گونه است که مهم ترین آن عبارت است از پرافوراتوم، هیرسوتوم، تتراپتروم، ماکولاتوم و مونتانوم که از بین گونه آن ها گونه پرفوراتوم در صنایع داروسازی از اهمیت ویژه ای برخودار می باشد. در کشور ایران نیز برای اولین بار در سال ۱۳۷۸ از عصاره این گیاه دارویی به شکل قطره و با نام هایپیران منطبق با استانداردهای جهانی و با کیفیتی برابر با انواع خارجی تهیه و به عنوان داروی رسمی شناخته شد. با توجه به اینکه به صورت اساسی و به دلیل شرایط آب و هوایی گیاهان دارویی ایران دارای مرغوبیت خاصی می باشند به همین خاطر گل راعی ایران دارای بهترین کیفیت بوده و داروی ساخته شده از آن نیز از کیفیت و استاندارد قابل توجهی برخودار هستند.
خواص گیاه راعی:
جالب است بدانید که گیاه راعی دارای اثر ضد التهاب و ضد زخم معده، آرام بخش سیستم عصبی مرکزی، ضد ویروس از جمله هپاتیت و ضد درد می باشد. سرشاخه های گل راعی اغلب نیرودهنده، هضم کننده، صفرابر، مسکن اعصاب، قابض، تقویت کننده دستگاه تنفسی و یکی از بهترین داروهای ضد افسردگی محسوب می شود. از این گیاه قرصی به نام پرفوران تهیه شده که روزی ۳ مرتبه هربار ۱ قرص با یک لیون آب می توانید میل نمایید. همچنین قطره هایپیران نیز از این گیاه تهیه می شود که نوعی آرام بخش و ضد اضطراب است. پماد و کرم هیپریکوم پرفوراتوم نیز ضد التهاب و التیام بخش هستند. روغن راعی معمولا از قرار دادن آن در روغن زیتون به دست می آید و برای التهابات پوستی و سوختگی بسیار موثر است.
دستورالعمل کاشت گیاه راعی:
توجه داشته باشید گیاه راعی معمولا از دو طریق مستقیم و غیر مستقیم کشت می شود که در ادامه سعی داریم به بیان مراحل آن ها به صورت کامل بپردازیم:
در کاشت مستقیم گل راعی بایستی اواسط فصل بهار بذور را بر روی ردیف هایی به عرض ۴۰ سانتی متر کشت کنید و پس از سبز شدن فاصله بوته ها را بر روی ردیف ها توسط تنگ کردن در حدود ۲۰ ال ۳۰ سانتی متر تنظیم نمایید.
اما در روش کشت غیر مسقیم می توانید به صورت مختلف عمل کنید یعنی کشت بذر را در خزانه سرپوشیده در ۲۰ بهمن ماه انجام دهید و در اواخر فروردین نشاء ها را به محل اصلی انتقال دهید و روش دیگر کشت بذر در هوای آزاد است که بایستی در ۲۰ اسفند ماه انجام گیرد و در اواخر مرداد نشاء ها را به محل اصلی انتقال دهید. دقت داشته باشید که میزان بذر لازم جهت کشت یک هکتار زمین حدود ۰.۹ الی ۲.۱ کیلوگرم خواهد بود.
برای برداشت محصول این گیاه نیز بایستی از سال دوم اقدام کنید و آن را در دو مرحله برداشت نمایید. اولین برداشت گل راعی بایستی در خرداد ماه و دومین برداشت در اواخر مرداد انجام گیرد البته که به نظر می رسد در مهر ماه نیز برداشت انجام می شود و با وجود اینکه هیچ کیفیتی ندارد اما برای جلوگیری از سرمازدگی گیاه لازم است.
دقت داشته باشید که قسمت مورد استفاده گیاه راعی دارای سرشاخه هایی گلدار می باشد و به همین خاطر در هنگام برداشت معمولا ۱۰ الی ۱۲ سانتی متر از قسمت فوقانی گیاه قطع شده و پس از جمع آوری به خشک کن انتقال داده می شوند.
شرایط مورد نیاز برای پرورش گل راعی:
همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که شما بایستی آن را فراهم نمایید و به همین منظور در ادامه به بیان برخی از شرایط و اصول لازم برای کاشت و پرورش گل راعی پرداخته ایم:
آبیاری:
از آنجایی که آبیاری گل راعی بایستی به صورت متوسط انجام شود به همین خاطر توصیه می شود بستر گیاهتان را هر ۷ الی ۱۰ روز یک مرتبه آبیاری نمایید. همچنین بهتر است اجازه دهید بستر به صورت کامل خشک شود و سپس آبیاری بعدی را انجام دهید تا با پوسیدگی ریشه های گیاهتان مواجه نشوید.
خاک:
معمولا ترکیب خاک های آهکی و ماسه ای که به خوبی زهکشی شده اند برای بستر گیاه راعی مفید خواهند بود و از آنجایی که این گیاه قادر به رشد در اغلب خاک ها است می توانید از تقویت کننده های خاک مانند پیت ماس و پرلیت نیز در ترکیب خاک استفاده نمایید.
نور و دما:
اگر گیاه راعی در آفتاب کامل و یا نیمه سایه قرار بگیرد رشد خواهد کرد اما به صراحت می توان گفت که در آفتاب کامل بیشترین گلدهی را خواهد داشت. در مورد دمای مورد نیاز گیاه نیز می توان گفت که بازه دمایی ایده آل برای پرورش گل راعی بین ۱ تا ۲۱ درجه سانتی گراد است. این گیاه قادر است خشکی و گرما را به خوبی تحمل کند اما در مقابل تحمل سرما را نخواهد داشت.
