طبق گزارشات در حدود سه پنجم از خانم ها در محیط کار مورد مزاحمت جنسی قرار می گیرند و 70 درصد از قربانیان در محل کار مورد این مزاحمت ها قرار می گیرند. بین شوخی های معمولی و دوستانه و رفتار نامناسب باید حد و مرز مشخصی وجود داشته باشد. در این مطلب علائم فردی که خطوط قرمز را رد کرده است و مزاحمت جنسی ایجد می کند را به شما می گوییم.
مزاحمت جنسی در محل کار و مقابله با آزارهای جنسی
ایمیل با زبان عشوه گرانه و یا رکیک
طبق دستورالعملهای کمسیون فرصتهای شغلی برابر (EEOC)، آزار جنسی در محل کار میتواند شامل اشارهها و کنایههای ناخوشایند جنسی، درخواست یک فعل جنسی و سایر آزارهای کلامی یا فیزیکی که محتوای جنسی دارند باشد، که البته شامل مکاتبات و نوشتهها نیز میشود. اگر ایمیلی از همکارتان دریافت کردید که به نظرتان محتوایی اینچنینی داشت، پیش از اینکه با مدیرتان در این مورد حرف بزنید، در صورت امکان اول با فرستندهی ایمیل حرف بزنید، چون این احتمال وجود دارد که سوء تفاهمی پیش آمده باشد و برطرف شود.
دعوتهای مکرر
از کسی مدام درخواست ملاقت کردن و یا پیشنهاد اعمال جنسی دادن (با اینکه بارها این درخواست رد شده است)، علامت آشکاری از مزاحمت جنسی در محل کار می باشد. 87 تا 94 درصد از افرادی که مورد سوء استفاده جنسی قرار می گیرندف شکایت رسمی نمی کنند، زیرا از این می ترسند که از سوی دیگران به خصوص مدیر، برچسب دردسرساز بخورند.
درمورد زندگی جنسی سابق سوال کردن
اگر یکی از همکاران مرد سوال های شخصی بپرسد و باعث شود که شما احساس خجالت کنید می توانید آن را هم جزو مزاحمت های جنسی به شمار آورید.حتی سوال ساده ای مانند آخر هفته ات چطور بود؟ اگر همراه با ایما و اشاره های جنسی باشد یا فرد مقابل با حالت بدنی خاصی این جمله را بگیود و به شما حس بدی بدهد، آزار جنسی حساب می شود. هیچکس نمی توند شما را وادار کند به سوال های مداخله آمیز در مورد زندگی خصوصی خود پاسخ دهید یا اطلاعات شخصی را فاش کنید، فرقی هم نمی کند طرف مقابل در محل کار یا سازمان شما چه سمتی داشته باشد.
نشان دادن تصاویر تعرضی یا جنسی
آزار و اذیت جنسی در محل کار همیشه فقط یک قربانی ندارد. یک عکس یا صحنه ای ناخوشایند حتی در فضایی کوچک هم می توند باعث شود در تمام قسمت های محل کار حس ناراحت کننده ای ایجاد شود. چیزی که برای یک نفر ممکن است اهمیت نداشته باشد یا حتی خنده دار باشد شاید برای فرد دیگری تهاجمی و آزاردهنده باشد. اگر چیدمان یا حتی تصویر یا شیء خاصی در دفتر کسی به نظر آزاردهنده باشد، در مطرح کردن این موضوع نباید شک کنید. شغل و نام شما هرگز نباید بابت مطرح کردن چنین مسئله ای تحت تاثیر قرار بگیرد. عدم گزارش آزار جنسی، بر خلاف قانون می باشد.
اظهار نظرهای شهوت آمیز دربارهی ظاهر یک کارمند
برخی از اظهار نظرها در محل کار میتوانند بیشتر جنبهی شوخی. کنایه داشته باشند، اما طبق دستورالعملهای رسمی، آزار جنسی به حساب میآیند. جملاتی مانند: «عجب لباسی پوشیدهای، نمیتوانم چشم از تو بردارم!»، جزو اذیتهای جنسی هستند. چون هر چند که بیپرده نیستند، اما رفتارهاییاند که میتوانند به شما احساس شرم، ناراحتی و یا اضطراب بدهند.
تماس فیزیکی ناخوشایند
از در آغوش کشیدن گرفته تا زدن روی شانهها، هر گونه تماس فیزیکی بین دو کارمند باید کاملا توافقی باشد. تماس فیزیکیای که خارج از روابط حرفهایتان باشد و ناراحتتان کند باید فورا به مافوق یا منابع انسانی سازمان اطلاع داده شود.
قول یا تهدید بابت درخواستهای جنسی
قول ارتقاء سِمت یا افزایش حقوق دادن در برابر درخواستهای جنسی، شایعترین نوع آزار و اذیتهای جنسی در فضای حرفهای است. این رفتار بینهایت خشونت آمیز است و به همین علت باید هر چه زودتر به واحد منابع انسانی اطلاع داده شود.
صحبت کردن در مورد شوهای تلویزیونی یا فیلمهای سینمایی با استفاده از تصاویر ناراحت کننده
وقتی گپ و گفتهای معمول در محل کار تبدیل به هرزه گویی و رفتارهای زننده میشوند وقت آن است که خودتان را از این گفتگوها کنار بکشید. مدام در مورد شوهای معروف تلویزیونی یا فیلمهای سینمایی حرف زدن و یا شرحهای تصویری ارائه دادن که به افراد احساس ناراحت کننده بدهد، طبق دستورالعملهای EEOC، آزار جنسی محسوب میشود. قبل از اینکه با واحد منابع انسانی در این مورد صحبت کنید، از رفتارهای فرد مور نظر فیلمی ضبط کنید که همراه با زمان و تاریخ باشد و بتوانید ادعای خود را ثابت کنید.
بر اساس جنسیت، توهین کردن
شوخیهای وقیحانه، مثلا «او نمیفهمد، چون یک زن است!» شاید جنسی به نظر نرسند، اما اگر اثر خود را میگذارند. حتی یک نظر یا یک بار توهین کردن هم میتواند تاثیر منفی بر احساس یک کارمند و اعتماد بنفس او بگذارد و محل کار را آلوده کند. ضمنا بیشتر شدیدترین انواع آزارهای جنسی در محل کار، اغلب بعد از افزایش تکرار الگوهای رفتاری که ظاهرا جزئی و کم اهمیتاند روی میدهند.
فرستادن پیامها و یادداشتهای اغواگرانه
فرستادن استیکر لبخند طبیعی است، اما ارسال تکستها و پیامهای اغواگرانه به یک همکار یک ممنوعهی بزرگ است. مطمئن نیستید طرف مقابل خطوط قرمز را رد کرده است یا نه؟ معیار را بر تکرار رفتار یا عادت کردن به آن قرار دهید، مخصوصا اگر گوشزد کنید که این رفتارها نارحت کنندهاند و باید متوقف شوند، اما همچنان ادامه پیدا کنند. این موضوع شامل دریافت هدیههای ناخواسته یا دریافت پیشنهادهای بیمورد نیز میشود. در مراجعه به واحد منابع انسانی، این هدایا یا پیامها را به عنوان مدرک ارائه دهید.
خلوت کردن با یک همکار در محل کار
نسبت به همکاری که به دنبال فرصتهایی برای تنها گیر آوردن شماست هوشیار باشید. کارشناسان هشدار میدهند که این رفتار میتواند منجر به صورتهای شدیدتر و تهاجمیتر آزار جنسی در محل کار شود. اگر رفتار همکارتان ناراحتتان میکند، هر چه زودتر از راههای ممکن آن را گزارش دهید. خیلی از افراد شاید مهاجم جنسی نباشند، اما خیلی وقتها چنین رفتارهایی میتوانند قدم شروعی باشند برای قدمهای بعدی.
مدام در مورد موضوعات جنسی صحبت کردن
اگر همکارتان مکررا در مورد سوژههای جنسی، پورنوگرافی و یا سایر موضوعات ناخوشایند در محل کار حرف میزند باید فورا این مسئله را گزارش دهید. اگر فکر میکنید ممکن است ادعای شما را جدی نگیرند، از سایر همکاران پرس و جو کنید آیا تجربهای مشابه شما از سوی فرد مورد نظر دارند. هر چه تعداد معترضین بیشتر باشد، احتمال اینکه این مسئله نادیده گرفته شود کمتر خواهد بود.
چشم چرانی کردن یا خیره شدن به اندام همکار
اگر احساس میکنید کسی به شما خیره میشود و بدنتان را با نگاهش کنکاش میکند بدانید که متاسفانه درگیر مشکلی هستید که شیوع زیادی دارد که نباید در گزارش آن تردید کنید. چشم چرانی کردن از مصادیق سوء استفادههای جنسی است.
در پایان اگر سازمان یا شرکت شما، هنوز سیاستهایی برای آزار و اذیتهای جنسی در نظر نگرفته است، حتما شما پیشنهاد دهنده باشید و از هر طریقی که قوانین به شما اجازه دادهاند این مسئله را پیگیری کنید.
۸ گام برای مقابله با آزار جنسی در محل کار
بالمن برای کسانی که فکر میکنند در محل کارشان قربانی آزار جنسی شدهاند ضروری میداند که ۸ قدم زیر را به منظور غلبه بر آن طی کنند:
1. جزئیات هرگونه آزار جنسی تلافیجویانه را مستند کنید. یکی از انواع آزار و اذیت جنسی «آزار جنسی تلافیجویانه» نامیده میشود و معطوف به حالتی است که مدیر در ازاء تسلیم شدن کارمندش در برابر خواسته جنسی او، به فرد پیشنهاد کار یا ارتقاء یا پاداشی دهد و یا برعکس او را تهدید کند که در صورت عدم تمکین او را دچار تنزل رتبه و یا اخراج میکند. پس اگر هرگونه پیشنهاد یا تهدیدی با این مضامین از سوی مدیر خود دریافت کردید بیدرنگ تاریخ، زمان، مکان و در صورت وجود نام شاهد ماجرا را یادداشت کنید. البته طبیعی است اگر شاهدی نداشته باشید؛ زیرا مزاحمان جنسی غالباً آنقدر باهوش هستند که پیشنهاد خود را در حضور فردی دیگر مطرح نکنند.
2. دریافت هرگونه نظر یا مشاهده رفتارهایی با مضامین آزار جنسی را مستند کنید. نوع دیگر آزار جنسی «محیط کار ناسازگار» خوانده میشود که در مقایسه با آزار جنسی تلافیجویانه مورد رایجتری است. محیط کار ناسازگار معطوف به نظرها و توصیفاتی است که به واسطه جنسیت یک فرد نسبت به او اظهار میشود و محیط کار او را به فضایی ناسازگار و خصمانه تبدیل میکند. این اظهار نظرها انواع مختلف دارند. به عنوان مثال ممکن است به فردی بگویند که به دلیل جنسیتاش در مرتبه پایینتری از افراد دیگر (افرادی از جنس مخالف) قرار دارد و یا نسبت به او اظهارنظرهای جنسی بروز دهند. حتی ممکن است با فرد به دلیلی جنسیتش نوعی از رفتار را داشته باشند که با دیگران ندارند مثلاً به دلیل زن بودن کسی امکانات مضاعفی برای او فراهم کنند. اگر فرد مزاحم نسبت به شما اظهار نظر یا رفتاری متفاوت دارد، در برابر سایر همجنسان شما نیز همین روال را در پیش میگیرد. به دقت اوضاع را تحت نظر داشته باشید و اظهارنظرهای جنسیتزده فرد مزاحم نسبت به خود شما و یا دیگران را یادداشت کنید. فراموش نکنید که یادداشت شما باید شامل تاریخ، زمان و مکان و نام شاهد ماجرا باشد.
3. یادداشتهای خود را در محل امنی نگهداری کنید. از نگهداری اطلاعات مستندشده در کامپیوتر محل کار، کشوی میز و یا سایر مکانهایی که در دسترس مدیرتان قرار دارد اجتناب کنید. توجه داشته باشید که در این حالت اگر شما از کار اخراج شوید مستنداتتان به راحتی از دست میروند. سعی کنید آنها را در کیف پول، کیف دستی یا کامپیوتر شخصی خود در منزل نگهداری کنید که امکان دسترسی به آنها همواره برای شما فراهم باشد.
4. مدارکی را که مؤید آزار جنسی هستند جمعآوری کنید. اگر فرد مزاحم به شما پیام کوتاه یا ایمیلی داده و یا برای شما کارت یا یادداشتی فرستاده است حتماً یک نسخه از آن را برای خود نگه دارید. به هیچ وجه آنرا حذف نکنید و از بین نبرید. از پیغامها و یا چتهایی که بین شما رد و بدل شده اسکرینشات تهیه کنید و سپس از آن پرینت بگیرید. به این ترتیب در صورت خراب شدن و یا تعویض دستگاه کامپیوتر مستندات شما از بین نمیروند. از ایمیلها نیز پرینت بگیرید و همه این مدارک را در جای امنی نگهداری کنید.
5. آزار در محل کار را گزارش دهید. دادگاه عالی کشور آمریکا، میگوید گزارش آزار جنسی یکی از الزامات پیش از دعوی قانونی است. شما باید این فرصت را در اختیار مدیر خود قرار دهید تا رفتارش را اصلاح کند. اگر در شرکت شما خط مشیی در رابطه با آزار جنسی وجود دارد مطمئن شوید که از آن پیروی میکنید و موضوع را به فرد ذیربط که مسئول رسیدگی به این موضوع است گزارش دهید. مدیر شما باید جانشینانی داشته باشد و شما میتوانید در خصوص آزار جنسی، به این فرد جایگزین گزارش دهید.
بهتر است گزارش خود را به صورت کتبی ارائه دهید. اگر گزارشتان را شفاهی دادید حتماً در مرحله بعد آن را مکتوب کنید. گزارش مکتوب شما میتواند به این ترتیب باشد: «این یادداشت به منزله تأییدی بر مکالمات ما در تاریخ ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶ است. من در آن تاریخ با شما مطرح کردم که از سوی سوپروایزر خود مورد آزار جنسی قرار گرفتهام و مصادیق این آزار شامل موارد زیر است: (مواردی را که در ذهن دارید در اینجا بیان کنید). خواهشمندم برای تحقیق پیرامون موضوع و بررسی شرایط اقدام فوری انجام دهید.»
در نظر داشته باشید که مدیر شما لزوماً مجبور نیست فرد مزاحم را اخراج کند یا به شما بگوید که چه اقدامی انجام خواهد داد. او فقط باید ادامه اِعمال آزار و اذیت جنسی از سوی فرد مزاحم را متوقف کند. اگر او به رفتارش ادامه داد یا اقدام تلافیجویانهای انجام داد، فوراً آن را گزارش دهید. اگر مزاحم بودن فرد مزبور محرز شود اما مدیریت موجب توقف اعمال او نشود، در قبال این وضعیت به شدت مسئول خواهد بود.
6. شکایت خود را به اداره امور استخدامی اعلام کنید. اگر شرح مورد آزار قرار گرفتن خود را به مدیرتان گزارش دادید و اقدامی انجام نداد گام بعدی ارائه شکایت خود به اداره امور استخدامی است.
«در متن اصلی مقاله آمده است که در آمریکا از زمانی که شما مورد تبعیض واقع شدید، بسته به وضعیتتان بین ۱۸۰ تا ۳۰۰ روز فرصت دارید که شکایت کنید. اگر اتهام تبعیض را با اداره امور استخدامی امریکا مطرح کنید، در برابر اعمال تلافیجویانه فرد متهم محافظت میشوید. البته این بدین معنی نیست که فرد، اقدام تلافیجویانه انجام نخواهد داد، بلکه در صورت اعمال حرکتی از سوی او شما باید مجدداً موضوع را به اداره امور استخدامی امریکا گزارش و یا حتی شکایت کنید.»
7. یک وکیل خوب پیدا کنید. پیشنهاد بعدی این است که یک وکیل خبره که در این خصوص تجربه کافی داشته باشد انتخاب کنید؛ وکیلی که با مسئله آزار جنسی آشنایی کافی داشته باشد. شما به کسی نیاز دارید که در این راه پشت شما باشد و از شما حمایت کند.
8. بهشان بگویید بروید به جهنم! اگر مدیریت شرکت برای حل مشکل شما کار خاصی انجام نداد و شما همچنان در آن محل احساس عدم امنیت داشتید به دنبال فرصت شغلی دیگری بگردید. به یاد داشته باشید که هیچگاه پیش از آنکه تمام تلاش خود را برای توقف آزار و اذیت به کار نبردهاید به آن فرد متجاوز و زورگو اجازه ندهید که شما را از شرکت بیرون براند اما از سوی دیگر احساس نکنید که در مخصمهای گیر افتادهاید و راه فراری برای شما ممکن نیست. بلکه شما میتوانید در نهایت با ترک کار خود را از آن شرایط نابرابر نجات دهید.
گاهی اوقات فرد مزاحم روی مغز شما کار میکند و باعث میشود که شما احساس کنید هیچ کس به شما علاقه ندارد و کسی شما را نمیخواهد. این خزعبلات را باور نکنید. شما باید خود را از شر این وضعیت رها کنید.
و اما نکته آخر: اگر آزار جنسی را گزارش ندهید باعث میشوید افراد دیگری قربانی این وضعیت نابرابر شوند و حتی شرایطی بدتر از شرایط شما را متحمل شوند. داشتن محل کاری امن و عاری از آزار و اذیت جنسی حق شماست. مدیر شما نیز وظیفه دارد که فضای کاری تحت مدیریتش را از این وضعیت تبعیضآلود پاک کند.