سلامت نیوز: دوباره پاییز با معضل آلودگی هوا آغاز شد. امسال آلودگی هوا زودتر از همه 10سال اخیر، گریبانگیر شهرهای بزرگ کشور شد اما این نکته به مفهوم پاک بودن هوا در سایر زمان ها نیست.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،در تابستان نیز به گواه دادههای ایستگاههای سنجش آلودگی شهر تهران، در اغلب روزها مقدار ازن به اندازهای بوده که برای گروههای حساس هشداردهنده است. دیروز برای چندمین روز پیدرپی پنج کلانشهر تهران، کرج، اهواز، اراک و مشهد هوای آلوده داشتند و پیشبینیها نشان میدهد که امروز نیز پایداری جوی، موجب انباشت آلایندهها در این پنج شهر شود. دیروز باوجود کاهش تردد خودروها در روز تعطیل، کیفیت هوا در بیشتر مناطق در محدوده ناسالم برای گروههای حساس قرار گرفت.
اما امروز با وزش باد موثر انتظار میرود کیفیت هوا در محدوده قابلقبول قرار گیرد، اگرچه با آغاز تردد خودروها احتمال کاهش کیفیت هوا در پارهای از مناطق پرتردد وجود خواهد داشت. براساس پیشبینی کارشناسان هواشناسی و کنترل کیفیت هوا وضعیت آلودگی هوای امسال نسبتبه سالهای گذشته وخیمتر است. چندی پیش وزیر نفت آماری ارائه داد مبنی بر اینکه ممکن است در زمستان پیشرو ۲۰۰میلیون مترمکعب کمبود گاز داشته باشیم.
این در حالی است که مصرف گاز ما کم نشده، صادراتی هم در کار نیست، مفهومش این است که این مقدار سوخت را ما میسوزانیم. مصرف گاز بهویژه در زمستانها افزایش مییابد و دود این استفاده هم در چشم خودمان میرود. افزون بر این، همه میدانیم خودروهایمان استاندارد نیست و بیشتر از استاندارد معمول سوخت مصرف میکنیم که خودش، یکی از منشاهای اساسی آلودگیهاست.
دومین مقصر آلودگیها صنایعی مثل سیمان گرفته تا نیروگاههای برق در کشور هستند.ابتدای هفته جاری طوفان و گردوغبار تهران و مشهد و برخی دیگر از شهرهای کشور را درنوردید و باعث شد تا شاخص آلودگی هوا و مقدار ذرات معلق در هوا به سطح خطرناک برسد؛ اتفاقی که در کنار شیوع کرونا میتواند تبعات خطرناکی را داشته باشد. اما مساله آلودگی هوا تنها برای کشور ما نیست. سازمان جهانی بهداشت با هشدار نسبتبه اینکه آلودگی هوا خطرناکتر از آن چیزی است که پیشازاین تصور میشد، مضرات این معضل جهانی را با استعمال سیگار و تغذیه ناسالم برابر میداند.
بنابر اعلام این سازمان، هر سال حدود هفتمیلیون نفر بهدلیل ابتلا به بیماریهای مرتبط با آلودگی هوا دچار مرگ زودهنگام میشوند. همچنین کشورهایی با میزان درآمد کم و متوسط بیشترین آسیب را متحمل میشوند؛ چراکه برای توسعه اقتصادی به سوختهای فسیلی نیاز دارند. این سازمان از 194کشور عضو خود درخواست کرده است تا قبل از اجلاس تغییر اقلیم سازمان ملل موسوم به COP26 در ماه نوامبر، انتشار گازهای گلخانهای را کاهش داده و در زمینه تغییرات آبوهوایی اقدامی انجام دهند.
بنابر اعلام این سازمان، دهه به دهه شاهد آن هستیم که محدودههای تعیینشده برای میزان مجاز آلایندهها در حال کاهش است. همچنین باید به این موضوع اشاره کرد ذرات و گازهای سمی میتوانند در سطوح بسیار پایینتر از آنچه پیشازاین تصور میشد به سلامت قلب و ریه افراد آسیب برساند. بهاینترتیب بسیاری از کشورهای جهان درصدد انجام اقداماتی برای جلوگیری از آلودگی هوا هستند. اتحادیه اروپا توانسته برای اولینبار مقدار انرژی الکتریسیته تولیدی از سوخت فسیلی را از انرژی تولیدشده از منابع انرژی پاک کمتر کند.
به این مفهوم که ۳۸درصد برق تولیدی اروپا از خورشید و باد تامین میشود و تنها ۳۷درصد الکتریسیته تولیدی اتحادیه اروپا حاصل سوخت فسیلی همچون گاز، زغالسنگ و مازوت است. این درحالی است که ما هیچ برنامهای برای استفاده از انرژی پاک نداریم و نیروگاههایمان بهراحتی مازوت میسوزانند که اگر نسوزانند، برقی برایمان نمیماند. به این مفهوم که شهروندان در یک دوگانه بیبرقی یا آلودگی هوا قرار گرفتهاند.
هرچند راهکارهای کنترل و مدیریت آلودگی هوا مشخص است و حتی بارها طی سالهای اخیر بر اجرای آنها تاکید شده است اما باید دید امسال که ضرورت اجرای این راهکارها بهدلیل شیوع ویروس کرونا دوچندان شده است دستگاههای مختلف ازجمله شهرداری، پلیس، وزارت کشور، سازمان حفاظت محیطزیست، وزارت نیرو و... چه گامهایی در راستای مدیریت آلودگی هوا و حفظ سلامت شهروندان برخواهند داشت.
پاییز تابستانی
براساس گزارش سازمان هواشناسی کشور، پاییز امسال گرمتر و کمبارشتر از همه پاییزهای پنجسال اخیر خواهد بود و این یعنی باید در انتظار موجهای دیگر آلودگی هوا در آسمان کلانشهرهای کشور طی هفتههای پیشرو بود. با سردتر شدن هوا، ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون بیش از همه انباشته میشوند و شرایط برای رسیدن به شاخص ناسالم برای گروههای حساس و ناسالم برای همه بهسرعت فراهم میشود.
«صادق ضیائیان»، مدیرکل پیشبینی و هشدار سازمان هواشناسی دراینباره گفت: «تداوم خشکسالی در ایران موجب شده است با کمترین میزان وزش باد، گردوخاک به آسمان کشور راه یابد و آلایندههایی از نوع کمتر از 2/5میکرون و کمتر از 10میکرون را در هوای کشور افزایش پیدا کند.
طبیعت فصلی پاییز به اینگونه است که هر چه به روزهای سرد نزدیک شویم، دو اتفاق در جو رخ میدهد؛ نخست آنکه با خنک شدن هوا، از ارتفاع لایه محلی کاسته میشود. دیگر آنکه تعداد روزهایی که وارونگی دما اتفاق میافتد افزایش مییابد و هرچه به روزهای آخر پاییز نزدیک شویم، وارونگی دما افزایش مییابد. نتیجه آنکه غلظت آلایندهها در جو شهرها بیشتر میشود.»مدیرکل پیشبینی و هشدار سازمان هواشناسی افزود: «پاییز امسال چند ویژگی دارد. مهرماه و آبانماه امسال کمبارش است و انتظار میرود تا نیمههای آذرماه نیز کمبارشی ادامه داشته باشد.
نقشههای پیشبینی هواشناسی نشان میدهند که تنها از اواخر پاییز است که احتمال دارد شرایط بارش بهتر شود. تاثیر این موضوع در افزایش آلودگی هوا به این شکل است که وقتی نفوذ سامانههای جوی را نداشته باشیم، پایداری هوا بیشتر از سالهای نرمال (معمول) اتفاق میافتد. در سالهای نرمال، تعداد نفوذ سامانههای جوی بیشتر است و با نفوذ این سامانهها، وزش باد و بارشها، تهویه هوا بهاندازه کافی صورت میگیرد و اجازه انباشت آلایندهها را در جو نمیدهد اما در سالهایی که مانند سال گذشته بارش کمتر از حد نرمال است، تعداد روزهای آلوده بیشتر میشود. چون تعداد بارشها کمتر بود و سامانههای جوی نیز کمتر به ایران نفوذ کردند؛ بنابراین در پاییز امسال نیز انتظار میرود تعداد روزهای آلوده در کشور افزایش پیدا کند.
دلیل آن هم استقرار پرارتفاع در تراز میانگین جو بیشتر از سالهای معمول است که منجر به پایداری بیشتر آبوهوا میشود.» ضیائیان تصریح کرد: «در این شرایط بهتر است دستگاههای متولی در مقابله با آلودگی هوا مثل سازمان حفاظت محیطزیست، وزارت نفت و شهرداریها تمهیدات خاصی را برای جلوگیری از آلودگی هوا داشته باشند و به فکر سوختهای جایگزین بهجای مازوت و آلاینده باشند. چون در فصول سرد سال مصرف انرژی بیشتر و نیاز به سوختهای فسیلی بیشتر میشود؛ بنابراین کشور مجبور به استفاده از سوختهای آلاینده میشود.»