سلامت نیوز:پاییز فصل رنگ‌هاست و زیبایی‌های آن در کوچه‌ها و خیابان‌ها و هر جا که چند درخت و فضای سبزی باشد به‌خوبی خود را عیان می‌کند اما ماجرای پاییز و رنگ‌هایش در شهرهای بزرگی چون تهران، مشهد، اصفهان، اهواز، اراک، تبریز و غیره فرق می‌کند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،در این شهرها پاییز همراه با لایه خاکستری‌رنگی است که روی شهر کشیده می‌شود تا حتی ساختمان‌های چند کیلومتر آن‌طرف‌تر هم محو و نادیدنی باشند. معضل آلودگی هوا قصه دردناک سهل‌انگاری تمام دهه‌های گذشته است. از نیم‌قرن قبل که تهران به‌دلیل ورود بی‌رویه خودروها ترافیک‌دار شد و نفس هوایش به شماره افتاد تا امروز نه تنها این درد چاره نشده که شهرهای دیگر هم به درد آلودگی هوا مبتلا شده‌اند اما برای مبارزه با آلودگی هوا قانون کم نداریم.
هر چند سال یکبار مجموعه‌ای از قوانین تصویب شده‌اند و تمام. کسی آن‌ها را اجرا نکرده یا اگر هم خواسته اجرا کند، طوری قانون را به کار بسته که شاید بهتر بود اصلا کاری نمی‌شد. اسقاط خودروهای فرسوده و خروج آن‌ها از چرخه گردش در خیابان‌ها، ارتقای استاندارد خودروهای نوساز وطنی، ارتقای کیفیت سوخت، توسعه حمل‌ونقل عمومی، ارائه تسهیلات و یارانه برای کاهش آلایندگی صنایع و ده‌ها کار دیگر با ده‌ها مسوول دیگر هستند که می‌توان برای هرکدام از آن‌ها مثنوی هفتاد من‌کاغذ نوشت.
قوانین و دستوراتی که اگر در کنار هم و با اراده جمعی مسوولان اجرایی می‌شدند حالا کلانشهرهای کشور نمی‌توانند همانند شهرهای مکزیکوسیتی، لندن، استانبول و غیره که از چنگال آلودگی هوا رهایی یافته‌اند، آسمان آبی را ببینند. باید شهروندان ماسک برصورت بزنند و از تردد غیرضروری در معابر شهر خودداری کنند چراکه آلودگی هوا به شهرهای کشور بازگشته است.
هشدارهای سازمان هواشناسی منوط به کاهش دما و بارش‌های احتمالی در روزهای آینده است. اما در همین اخبار و هشدارها مطالبی هم درباره آلودگی هوای شهرها وجود دارد که براساس آن‌ها ساکنان کلانشهرهای کشور امروز باید منتظر تشدید آلودگی هوا در شهرهای‌شان باشند. کیفیت هوای تهران هم روز گذشته به شرایط ناسالم رسید و شاخص میانگین در ساعت17 عدد111 را نشان داد که بیانگر شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس است. اگرچه براساس پیش‌بینی‌ها از روز چهارشنبه و با ورود سامانه بارشی جدید به کشور آلودگی هوای شهرها تا حدودی کاهش خواهد یافت اما مهم این است که امروز و فردا و تا شروع بارش باران یا وزش باد تا حد امکان از تردد در خیابان‌ها و فعالیت در فضاهای باز بپرهیزید.
آلاینده‌ها کدام‌ها هستند؟
زمانی که بحث آلودگی هوا مطرح می‌شود بلافاصله اذهان متوجه خودروها سبک و سنگین می‌شود. ماشین‌های سواری که سن آن‌ها از فرسودگی هم گذشته اما براساس قانونی که دستکاری شد به‌دلیل موفقیت در اخذ برگه معاینه فنی همچنان در شهرها تردد می‌کنند. رییس پلیس راهور ناجا هم روز گذشته به این مساله اشاره کرده و گفته بود: زیرساخت‌های ترافیکی در تهران و دیگر کلان‌شهرها گنجایش این تعداد افزایش خودرو و وسیله نقلیه را ندارد. شما ببینید سالانه یک‌ونیم میلیون دستگاه خودرو به تعداد خودروهای کشور اضافه می‌شود و متاسفانه از آن طرف هیچ خروجی محسوسی وجود ندارد یا اگر هم هست بسیار کم است.
سردار هادیانفر همچنین تصریح کرد: ما با برنامه وزارت صمت برای افزایش تولید خودرو هیچ مخالفتی نداریم اما باید موضوع اسقاط خودروهای فرسوده نیز در برنامه وزارت صمت و سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار بگیرد و آن را در اولویت قرار دهند تا از آن طریق یک تناسبی میان ورود خودروهای جدید و خروج خودروهای فرسوده برقرار شود.
اتوبوس‌های فرسوده و دودزای شرکت واحد یا برخی سرویس‌های ادارات هم هستند که دود سیاه وحشتناکی از آن‌ها بیرون می‌آید. اگرچه اقداماتی چون نصب فیلتر دوده برای اتوبو‌س‌ها تا حدودی انجام شد اما هزینه بالای تهیه و نصب این فیلترها کار را به جایی رساند که تقریبا رها شد. از سوی دیگر، وزارت نفت تلاش کرده است تا با کیفیت‌ترین گازوئیل تولیدی خود را که گوگرد کمتری دارد به اتوبوس‌های شرکت واحد برساند. به عبارت دیگر، گازوئیلی که اتوبوس‌های بین‌شهری استفاده می‌کنند دوده یا آلودگی بیشتری دارد.
غیر از این‌ها باید سراغ صنایع آلاینده که در حاشیه شهرهای بزرگ نیز وجود دارند، رفت. صنایعی که حالا با توجه به رسیدن فصل سرما و احتمال قطع گاز یا افت فشار آن، در حال ذخیره‌سازی مازوت هستند که آلایندگی به مراتب شدیدتری را ایجاد خواهد کرد. موتورسیکلت‌های کاربراتوری هم یکی از ارکان مهم آلودگی هستند که خیلی به چشم نمی‌آیند.
فقط در تهران حدود سه‌میلیون موتورسیکلت شماره‌گذاری شده‌اند که به‌طور میانگین روزانه 500هزار دستگاه از این موتورسیکلت‌ها در رفت‌وآمد هستند. این را هم در نظر بگیرید که گفته می‌شود هر دستگاه از این موتورهای کاربراتوری 18برابر یک خودروی مدرن و استاندارد آلودگی تولید می‌کنند. تحلیل‌های صورت‌گرفته نیز نشان می‌دهد که سهم موتورسیکلت‌ها در تهران، از نظر گازهای آلاینده، حدود 23درصد و در انتشار ذرات معلق، حدود 10درصد است. این در حالی است که برنامه‌های مصوب درباره تولید موتورهای برقی و ارائه تسهیلات برای خرید مردم تقریبا رها شده است یا آنچه انجام شده متناسب با نیازها نبوده است. در مجموع منابع متحرک (اعم از دیزلی و بنزینی) بیش از 70درصد در آلودگی هوای تهران سهم دارند که این میزان، قابل توجه است.
ساختمان‌ها را از یاد نبرید
اگرچه سهم منابع ثابت آلاینده به اندازه منابع متحرک نیست اما نباید از ساختمان‌های شخصی و دولتی و سامانه‌های گرمایشی آن‌ها غافل شد. معاینه فنی موتورخانه‌ها یکی از نکات مهمی است که در ماده 17 قانون هوای پاک مورد اشاره قرار گرفته است اما خیلی به آن توجه نمی‌شود. معاینه فنی موتورخانه‌ها یا آبگرمکن‌های خانگی ضمن اینکه کاهش هزینه سوخت مصرفی را برای ساکنان آن محل به‌دنبال دارد موجب کاهش آلودگی هوا نیز خواهد شد.
مسوولان چه باید بکنند؟
آلودگی هوا که معضلی تکراری است راههای تکراری و دم‌دستی فراوانی دارد. نخستین مساله این است که مسوولان برای هشدار مداوم درباره این معضل پای کار هستند. اما در مقام اجرا و مسوولیت‌پذیری، این ماجرا بین حدود 15نهاد و ارگان پاسکاری می‌شود. در چنین شرایطی تنها مرجع، قوه قضاییه است که باید دست به کار شده و با استناد به گزارش‌های تهیه‌شده ازسوی سازمان بازرسی در سال95 یا به‌روزرسانی این گزارش‌ها این مساله را برای مردم مشخص کند که چه کسانی در سمت خود ترک فعل کرده‌اند تا پاییز برای مردم نه‌تنها زیبا نباشد، بلکه همراه شود با آسمان خاکستری و نفس‌هایی که در سینه تنگ می‌شوند.
