چگونه مرجع تقلید خود را انتخاب کنیم؟

1400/9/6

10:04

چگونه مرجع تقلید خود را انتخاب کنیم؟

: مجموعه: متفرقه دینی

روش انتخاب مرجع تقلید

نحوه ی انتخاب مرجع تقلید

از آنجایی که والدین نمی توانند تمام احکام اسلامی را به فرزند خود آموزش بدهند، تعیین مرجع تقلید مشخص لازم می شود. در عین حال پدر و مادرهای مسلمان با هیچ بهانه ای نباید از تعیین مرجع دینی برای فرزند خود غافل شوند. به همین منظور شما را با انتخاب مرجع تقلید آشنا می کنیم.

مرجع تقلید کسی است که مردم در شناخت احکام دین به وى مراجعه می کنند. چنین کسی باید شرایط مرجعیت -از جمله عاقل و عادل و امامی بودن- را داشته باشد. انتخاب مرجع تقلید زمانی لازم می شود که انجام احکام دینی برای فرد واجب شوند، یعنی به سن تکلیف رسیده باشد.

هر فردی باید خودش مرجع تقلید خود را با تحقیق انتخاب کند. مرجع تقلید را نمی توان از تقلید از دیگران انتخاب کرد. انتخاب مراجع تقلید، ویژگی و خصوصیاتی دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم و با آن ها آشنا می شویم.

چرا تقلید کردن واجب است؟

همانطور که شما اگر بیمار شوید خودتان، دست به عمل جراحی نمی زنید و به یک پزشک متخصص مراجعه می کنید، بله برخی از احکام نیاز به تقلید کردن ندارد مثل اینکه نماز صبح چند رکعت است؟ و … این احکام را همه می دانند ولی در برخی از موارد احکام شرعی پیچیده است و باید به یک متخصص مراجعه کنید، لذا همانطور که در طب از پزشک تقلید می کنیم در احکام شرعی نیز باید از یک مجتهد اعلم تقلید کرد که جهت تفصیل بیشتر به مقاله چرا داشتن مرجع تقلید واجب است مراجعه کنید. حال که دانستیم باید از یک مجتهد تقلید کنیم، نوبت به انتخاب مرجع تقلید می رسد که در ادامه توضیح می دهیم.

یک نکته مهم در انتخاب مرجع تقلید این است که هر کسی باید به دنبال مرجع تقلیدی باشد که از دیگران متخصص تر و داناتر باشد و تعهد بیشتری به دین داشته باشد. نه اینکه لزوماً به دنبال مرجعی باشد که دستوراتش درباره دین راحت تر است. همان گونه که اگر کسی بیماری مهمی داشته باشد، دنبال پزشک متخصص تر می‌رود. پس تخصص و تعهد مرجع باید شرط اصلی در انتخاب مرجع تقلید باشد.

آیا انتخاب مراجع تقلید در قرآن کریم و آموزه های دینی هم توصیه شده است؟

بله. خداوند متعال در سوره مبارکه نحل آیه 43 به این پرسش این طور پاسخ داده که: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ؛ اگر نمی دانید از اهل ذکر سؤال کنید.» باید توجه داشت که خداوند نفرموده که از هر عالمی که خواستید سؤال کنید. بلکه می فرماید از عالمی بپرسید که اهل ذکر و به یاد خدا باشد. کسی هم اهل ذکر است که در هر حالی خدا را در نظر می گیرد و در عین حال تقوا دارد و پرهیزکار است.

به همین دلیل است که انتخاب مرجع تقلید یکی از ضرورت های دوران نوجوانی و سن تکلیف است. تا نوجوان مکلف مرجعی داشته باشد که در موارد گوناگون دینی به او رجوع کرده و جواب ابهاماتش را از او جویا شود.

آیا تقلید، صرفاً یک مسأله عقلی است یا ادلّه شرعی نیز دارد؟

تقليد، ادلّه شرعى دارد و عقل نيز حکم مى کند که شخص ناآگاه به احکام دين بايد به مجتهد جامع الشرايط مراجعه کند.

راهنمای انتخاب مرجع تقلید

چگونگی انتخاب مراجع تقلید:

برای شناخت مجتهد اعلم (دانشمندترین فرد در دانش فقه) سه راه تعیین شده است تا مردم به راحتی بتوانند از یکی از این راه ها مرجع تقلید مورد اطمینان خود را بشناسند و انتخاب کنند:

اول: آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد.

دوم: آن که دو نفر عالمِ عادل که مى توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند مجتهد بودن یا اعلم بودن کسى را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالمِ عادلِ دیگر با گفته آنان مخالفت نکنند.

آیت الله خامنه ای در پاسخ به این سؤال که، بعد از احراز صلاحیت مجتهدى براى مرجعیت تقلید به وسیله شهادت دو فرد عادل، آیا لازم است در این باره از اشخاص دیگر نیز تحقیق کنم؟

پاسخ :

شهادت دو فرد عادل و اهل خبره بر صلاحیت و جامع الشرائط بودن مجتهد براى جواز تقلید از او کافى است و تحقیق از افراد دیگر لازم نیست.

سوم: آن که عده اى از اهل علم که مى توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا مى شود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسى را تصدیق کنند.