اگر بخواهیم خویشتن داری در کودکان را به زبان ساده برای شما توضیح دهیم، خویشتن داری فرق میان کودک دو ساله و پنج ساله است که بهتر می تواند احساسات خود را کنترل کند. مقصود از برنامه های آموزشی والدین، کمک به کودکانی می باشد که مهارت خویشتن داری در سن معمول رشد نکرده است.
مهارت خویشتن داری در کودکان
برخی از بچه ها به کمک احتیاج دارند تا یاد بگیرند چگونه احساسات خود را کنترل کنند و از ابراز رفتار های آنی و بدون فکر دوری نمایند. آموزش کنترل احساسات، بخش عظیمی از روند رشد کودک می باشد؛ اعم از اینکه به دست و پنجه نرم کردن با احساسات ناامید کننده باشد که زمانی که بازی ویدیویی یا تماشای تلویزیون را تمام می کنند و انجام تکالیف خود را آغاز می کنند مرتبط باشد یا به کنار آمدن با ناامیدی ناشی از شکست خوردن مرتبط باشد.
اگر شما یک والد می باشید، ممکن است در طی روز، یکی دوبار این کج خلقی ها مشاهده کنید. مشاهده این رفتارها در کودکان دو ساله عادی می باشد؛ ولی در صورتی که کودک شما به مدرسه می رود و هنوز به صورت متداوم این چنین کج خلقی و طغیان می کند، احتمالا نشان دهنده آن می باشد که به تنهایی قادر نیست خویشتن داری کند.
توضیح خویشتن داری
معنای خویشتن داری این است که از توانایی مدیریت احساسات و رفتار خود در تطابق با خواسته های موقعیتی که در آن قرار دارید که توانایی در مقابله با واکنش های شدیدا احساسی در مقابل محرک های ناراحت کننده، آرام کردن خود در زمان ناراحتی، سازگاری با تغییراتی که انتظار آن می رود و کنار آمدن با ناامیدی ها و طغیان کردن می شود. مجموعه ای از مهارت ها می باشد که باعث می شود کودکان قادر باشند در طول رشد و بزرگ شدن، علی رغم پیش بینی ناپذیر بودن جهان و احساسات آدمی، رفتار شان را با هدفی که متناسب است تنظیم کنند.
اختلال در نظم عاطفی به چه صورت می باشد؟
دکتر میتو راوز روانشناس بالینی معتقد است که اختلالات مرتبط با خویشتن داری در بچه های مختلف به شکل های گوناگون بروز پیدا می کند. او می گوید:
«بعضی از بچه‌ها به صورت آنی واکنش نشان می‌دهند اغلب بدون هیچ‌گونه مقدمه چینی، به ناگهان واکنشی قوی و تند از خود نشان می‌دهند. آن‌ها نمی‌توانند واکنش رفتاری آنی‌شان را مهار کنند.»
او گوشزد می کند که در بعضی از بچه ها این واکنش به صورت آنی نمی باشد و موجب پریشانی و استرس آن ها می شود؛ ولی تنها برای مدتی قادر هستند جلوی خودشان را بگیرند و در انتها این اضطراب و پریشانی به طغیان های رفتاری آن ها منجر می شود. او می گوید:
« می توانی ببینی که دارند در مسیر اشتباهی پیش می روند، ولی نمی دانی چگونه جلوی آن ها را بگیری.»
نکته مهم و اساسی در رابطه با هر دو نوع بچه ها، یادگیری کنترل کردن واکنش های قوی و پیدا کردن راهی برای نشان دادن احساسات آن ها می باشد که نسبت به طغیان آن ها، موثر تر می باشد.
علت دست و پنجه نرم کردن برخی از بچه ها با خویشتن داری
به باور راوز مسائل مرتبط با کنترل احساسات، ترکیبی از رفتار های اکتسابی و طبیعی می باشد. همچنین او می گوید برخی از کودکان به سختی قادر هستند خود را آرام کنند و زمانی که والدین آن ها سعی می کنند تا آن ها را استحمام کنند یا لباس تن آن ها بکنند، بسیار ناآرام می شوند. بیشتر امکان دارد که این بچه ها زمانی که بزرگتر شوند، مشکلات مربوط به خویشتن داری های عاطفی را تجربه کنند.
ولی نقش محیط هم در این راستا بی تاثیر نیست. زمانی که والدین تسلیم کج خلقی کودکانشان می شوند یا بیش از اندازه تلاش می کنند تا زمانی که آن ها ناراحت و بداخلاق هستند، آن ها را آرام کنند، بچه ها به سختی می توانند بر شخصیت خود کار کنند. امکان چالش برانگیز بودن کنترل احساسات برای کودکان بیش فعال یا مضطرب وجود دارد، به همین علت ان ها به کمک و یاری بیشتری احتیاج دارند تا قادر باشند مهارت های مرتبط به خویشتن داری احساسات شان را توسعه بدهند.
نحوه یادگیری مهارت های خویشتن داری
بسیلکومدیر اجرایی یک پیش دبستانی که مخصوص کودکانی می باشد که مشکل یادگیری دارند، معتقد است که برون ریزی های هیجانی قطعا واکنش بی فایده در برابر یک محرک می باشد. والد یا آموزگار در چنین وضعیتی باید به کودک یاری برسانند تا آرام بشود و با دقت بیشتری به جای بروز واکنش های آنی و بدون فکر، عکس العمل موثرتری را انتخاب کند.
همچنین او توضیح می دهد:
«رویکرد ما نسبت به مهارت‌های خویشتن‌داری باید شبیه به رویکردی باشد که در قبالِ مهارت‌های دیگر – دانشگاهی یا اجتماعی – داریم: آن مهارت را به تنهایی در نظر بگیریم و تمرینش کنیم. وقتی خویشتن‌داری را مهارتی تلقی کنید که باید آموزش داده شود، نه اینکه آن را صرفاً یک رفتار بد بدانید، لحن و محتوای بازخوردی که به کودکِ خود می‌دهید تغییر خواهد کرد.»
کلید آموزش مهارت خویشتن داری به بچه ها، دوری و پرهیز از موقعیت هایی نیست که کنر آمدن با ان ها برای بچه ها دشوار باشد، بلکه این است که در طول چنین وضعیت هایی، کودکان را راهنمایی و چارچوب حمایت کننده و امنی برای آن ها فراهم کنیم. روانشناسان بالینی چنین کاری به مثابه چارچوب در نظر می گیرند که برای رفتاری که می خواهید کودکان را به آن تشویق کنید می سازید، تا وقتی که خودشان این توانایی را داشته باشند که به تنهایی با چنین چالش ها کنار بیایند.
شرایطی را متصور شوید که می تواند به احساسات منفی زیادی در کودک منجر شود، به طور مثال یک تکلیف ریاضی بسیار دشوار. در صورتی که والدین در این شرایط بیش از اندازه اطراف فرزندش باشد، ریسک فرو رفتن در نقش نظاره گر را به جان می خرد. ایجاد چارچوب در این شرایط ممکن است به بچه ای که مشکل دارد کمک می کند و بعد می توانیم از او توقع داشته باشیم که در ادامه خودش تلاشش را بکند. اگر احساس خستگی کرد، می تواند بلند شود و یک نوشیدنی بخورد، همچنین می تواند از یک تایمر استفاده کند تا زمان های استراحت منظمی داشته باشد. والدین آن ها قادر هستند در این زمان های استراحت به او سر بزنند و به دلیل تلاشی که می کند به او آفرین بگویند. اگر زمانی که از کودکی درخواست می شود تا از بازی ویدویی دست بکشد، بیشتر کج خلقی می کند، ساختن چارچوب می تواند در چنین شرایطی می تواند برای دور کردن او از بازی باشد.
آموزش خودنگری به کودکان
بسیلکو تاکید می کند هنگامی که والدین یا آموزگاران رویکرد آرامی نسبت به رفتاری نامناسب و آنی و بدون فکر دارند و به کودک مهلت می دهند، او یاد می گیرد تا روش های بهتری را برای نشان دادن عکس العمل به آن موقعیت انتخاب کند. بچه ها به بازخوردهایی احتیاج دارند که به دور از قضاوت و احساسات باشد؛ این بازخوردها باید مرتبط با این باشد که چه اتفاق متشابهی رخ داد، به چه دلیل این اتفاق رخ داد و در دفعه بعدی کودک چگونه می تواند آن مشکل را رفع کند.
بسیلکو متذکر می شود که آگاهی از ذهن و مراقبه برای همه، به خصوص برای کودکانی که با چالش ها و مشکلات مرتبط با خویشتن داری دست و پنجه نرم می کنند، مفید می باشد و راوز این نکته را یادآوری می کند که برنامه های بسیار برای آموزش والدین هست که کمک رسان آن ها می باشد تا مربیان بهتری برای فرزندانشان باشند. برای بچه های بزرگتر، مراجعه به روانشناس می تواند یک گزینه مناسب و عالی باشد. با این وجود، در نهایت هیچ چیزی جایگزین والدین نمی شود.
پس از پایان این مطلب، در صورتی که می خواهید اطلاعات کامل تری نسبت به کنترل دعوای کودکان و رفتارهای ناهنجار کودکان بدست آورید پیشنهاد می کنیم از این لینک ها نیز بازدید نمایید.
