علت سرگیجه

سرگیجه به حالتی اطلاق می شود که اجسام پیرامون فرد در حال حرکت هستند و این احساس ناخوشایند ممکن است به دفعات مکرر همراه با فرد باشد. علت سرگیجه ممکن است از علل و عوامل داخلی نیز سرچشمه بگیرد. و یا از عواملی ساده نیز نشات گرفته باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی این عوامل بپردازیم.

علل و عوامل سرگیجه

انواع سرگیجه

سرگیجه عمدتا به دو دسته متفاوت تقسیم بندی می شود که هر کدام از این دسته ها خود دارای شاخه های متفاوتی است که می توان هر کدام از این دسته بندی ها را مورد بررسی قرار داد: سرگیجه محیطی و سرگیجه مرکزی.

سرگیجه محیطی

این نوع از سرگیجه به زمانی اطلاق می شود که دستگاه تعادل گوش خارجی یا اعصاب دچار آسیب و یا اختلال شده باشند و با سرگیجه این آسیب نمایان شود. از جمله عامل این نوع سرگیجه می توان به تهوع، سرگیجه های طولانی مدت و به دفعات، احساس ترس از حرکت که عموما چشم ها بسته است.

اختلال گوش داخلی

البته باید گفت که برخی بیماری ها از علل شایع بروز سرگیجه های محیطی است که از آن جمله می توان به بیماری مینیر (Meniere) اشاره کرد. در توضیحات این بیماری باید گفت که نوعی اختلال گوش داخلی است که بر شنوایی و تعادل فردی تاثیر بسزایی می گذارد و اختلال ایجاد می کند. این نکته را باد به یاد داشته باشیم که بیماری مینیر درمانی ندارد  و صرفا راهکارهایی جهت مدیریت وجود دارد. بنابراین سرگیجه هایی که برایتان اتقاف می افتد را جدی بگیرید و برای مداوا به پزشک متخصص مراجعه کنید.

سرگیجه مرکزی

آسیب به ساقه مغز، مخچه و راه های مخچه ای باعث این اختلال می شود. در این نوع بیماری های بسیاری از جمله تومور مغزی، میگرن، سکته مغزی، بیماری ام اس و بسیاری بیماری های دیگر دخیل هستند. و اما با علایم شایعی خود را نشان می دهند: تهوع خفیف، شدت پایین تر سرگیجه ها.

تفکیک سرگیجه ها

حال باید در این مجال این مساله را مهم بدانیم که چگونه می توان سرگیجه ها را از یکدیگر تفکیک کرد و درصدد شناسایی آنها برآمد؟ و یا به طور کل سرگیجه به چه وضعیتی اطلاق می شود؟

حس کاذب چرخش

مهم ترین و اصلی ترین ویژگی که باعث سرگیجه می شود این است که افراد تصور می کنند اجسام اطرف آنها در حال حرکت هستند بلکه این سر آنهاست که چرخش دارد.

ضعف یا سبکی سر

این حالت در کنار حالت اول و یا همراه با آن است بنابراین هر گونه احساس ضعف یا سبکی سر را نمی توان به سرگیجه اطلاق کرد.

از دست دادن تعادل

سرگیجه گاهی ممکن است با از دست رفتن تعادل و زمین خوردن همراه باشد که وضعیتی خطرناک را به بار خواهد آورد.

دوران سر

این نوع سرگیجه زمانی است که شما بدون هیچ حرکتی احساس سرگیجه و چرخیدن سر را دارید.

آزمایش

آزمایش هایی جهت تشخیص نوع سرگیجه وجود دارد که می توان هر چه سریعتر در جهت درمان نوع خطرناک سرگیجه برآمد:

آزمایش رانش سر

آزمایش رانش سر که بیمار به بینی فرد آزمایش گیرنده نگاه می کند و آزمایش گیرنده سرش را به سرعت به اطراف می چرخاند و به حرکت درست چشم بیمار نگاه میکند.

آزمایش دیکس

آزمایش دیکس که تغییر حالت نشسته به خوابیده توسط بیمار در حالی که سر خود را به طرفین خم می کند پزشک در صدد بررسی زاویه حرکت چشم ها بر می آید.

آزمایش رومبرگ

آزمایش رومبرگ که بیمار باید با چشم های بسته و پاهای روی هم بایستد. سپس چشم ها را باز کند و تا حالت ممکن میزان تعادل خود را حفظ کند.

تصویربرداری

تصویربرداری که شامل سی تی اسکن و ام آر آی می شود.

سرگیجه های غیر خطرناک

برخی از علل سرگیجه های ناگهانی که خطرناک نیستند را می توانیم به شرح زیر تقسیم بندی کنیم: کم خونی، افت فشار، افت قند خون، میگرن، اضطراب، مصرف الکل و مواد مخدر، گرما زدگی، مصرف برخی داروها که از جمله تاثیرات مصرف آنها سرگیجه باشد، ضعیف شدن چشم ها، مصرف غذاهای چرب، تغییر حالات ناگهانی بدن، بارداری، عادت ماهیانه در بانوان، کم آبی، دریازدگی، فقر آهن و عصبانیت.

سرگیجه در بانوان

سرگیجه های بی خطر و گهگاه، عمدتا در میان زنان بیشتر از مردان اتفاق می افتد. بارداری خصوصا در ماه های اولیه باعث بروز سرگیجه و حالت تهوع می شود، اما اگر این اتفاق به صورت مکرر می افتد و فواصل زمانی آن کوتاه تر از حالت نرمال است احتمال اینکه با نوسان فشار خون رو به رو هستید زیاد است و باید با پزشک مربوطه مشورت کنید.

حالت تهوع و کم خونی

البته در دوران بارداری که بانوان حالت تهوع فراوانی دارند با تخلیه معده و باقی نماندن مواد غذایی مغذی در بدن حالت سرگیجه همراه با تهوع همیشه همراه است و برای رفع این مشکل باید اول در صدد رفع حالت تهوع بر آمد تا مشکل سرگیجه رفع شود. و همچنین کم خونی های پس از زایمان و یا کم خونی هایی که عمدتا زنان در دوران قاعدگی با از دست دادن مقادیر زیادی خون به آن همیشه دچار هستند نیز از علل شایع سرگیجه در زنان است که عمدتا همراه با سیاهی رفتن چشم ها نیز همراه است.

راه های کنترل سرگیجه

زمانی که دلیل سرگیجه مشخص شد می توان در صدد کاستن بروز آن برآمد. از آن جمله می توان به نوشیدن آب کافی در طول روز، مشورت با پزشک، تامین قند خون بدن، استراحت های کافی در طول شبانه روز، پرهیز از تکان های ناگهانی و به یکباره به این منظور که حالات خود را با طمانینه تغییر دهیم. پرهیز از مطالعه درون خودرو در حال حرکت که تکان های شدید و بی وقفه دارد و پرهیز از خوردن غذاهای بسیار چرب. با این راه کارها تا حدودی می توان از بروز بی موقع سرگیجه در طول زندگی روزمره جلوگیری کرد.

درمان سرگیجه در طب سنتی

اطبا سنتی در مطالعات خود به این نتیجه رسیده اند که سرگیجه حالتی است که با سرد شدن بدن در مغز رخ می دهد و برای این امر راهکارهایی نیز پیشنهاد داده اند؛

روش درمان سنتی

از آن جمله می توان به: بوییدن گل محمدی در خواب، ماساژ روغن کنجد بر سر، استفاده نکردن از غذاهای سرد تا مدت ۴۰ شبانه روز، تناول غذاهای گرم که از مخلوط مغزیجاتی مانند گردو و بادام درست شده باشد مانند خورش فسنجان، حجامت کتف همراه با بادکش که می تواند در فاصله زمانی ۱۴ روزه انجام شود تا بدن را از سردی به سمت گرمی سوق دهد و مشکلات این چنینی را رفع نماید.

مصرف چای زنجبیل

با دم کردن ریشه گیاه زنجبیل به جای چای سیاه می توانید از میزان سرگیجه ها بکاهید و این دمنوش را همراه با عسل میل نمایید. این دمنوش به مقدار ۲ بار در روز قابل استفاده است و تا حد زیادی حالت تهوع را نیز کاهش می دهد.

استنشاق روغن های گیاهی

استفاده از روغن های گرم گیاهی مانند اسطوخودوس و نعناع به عنوان بخور در فضای منزل می تواند در این امر موثر باشد و در اصطلاح طب سنتی مغز شما را از سردی رو به گرمی ببرد.