علائم شایع دیسک گردن
طبق تحقیقات و تصویر برداریهای X-ray انجام شده توسط دکتر وایت و همکارانش، پنجاه درصد از افراد 50 سال به بالا در سراسر دنیا، تغییرات دژنراتیو قابل توجهی در دیسک های گردنی خود نشان داده اند!
این یعنی از هر خانواده 2 نفره مسن، یک نفر احتمالاً به نوعی از دیسک گردن مبتلا است! بنابراین، داشتن شناخت پیرامون علل و علائم شایع دیسک گردن ، میتواند داشتن آیندهای سالمتر را تا حدودی تضمین کند.
در واقع اینکه بتوانیم جلوی بروز این مشکل را بگیریم و یا حداقل بلافاصله پس از ظهور اولین نشانهها با مراجعه به جراح مغز و اعصاب از پیشرفت و رسیدن به مرحله جراحی دیسک گردن آن جلوگیری کنیم، کمترین وظیفه ما در برابر بدنمان است.
دیسک گردن چیست؟
ستون فقرات بدن انسان، در ناحیه گردن، از 7 استخوان یا مهره تشکیل شده است؛ که این مهرهها نیز، توسط دیسکهای بالش مانندی از یکدیگر جدا میشوند.
در حقیقت دیسکهای ضربه گیر، به سر و گردن اجازه خم شدن میدهند. جا به جا شدن، بیرون زدگی و یا ساییدگی این دیسکها میتواند با احساس درد در ناحیه گردن و شانه همراه باشد.
مشکلاتی که ممکن است باعث بروز علائم شایع دیسک گردن شوند شامل موارد زیر هستند:
• دیسک برآمده: بیرون زدگی دیسک در اثر فشرده شدن دیسکهای اسفنجی در ستون مهرهها ایجاد شده و باعث اختلال در ظرفیت بالشتکی و محافظتی دیسک میشود.
• فتق دیسک: در اثر خروج دیسک از محل طبیعی خود در بین مرهها و ایجاد فشار روی اعصاب نخاعی اتفاق میافتد و باعث احساس درد در ناحیه گردن و اندام فوقانی خواهد شد.
• توجه داشته باشید که معمولاً برآمدگی یا فتق دیسک، بیش از سایر مشکلات ستون فقرات گردنی، باعث بروز علائم شایع دیسک گردن میشوند!
• دیسک دژنراتیو: این مشکل که معمولاً در اثر افزایش سن تشدید میشود با ساییدگی و فرسودگی دیسکهای بین مهرهای اتفاق میافتد و در عملکرد ستون فقرات، اخلال ایجاد میکند.
• نازک شدن دیسک: در اثر افزایش سن، لایه خارجی دیسک، با کاهش مایع دیسک، نازک شده و اصطلاحاً تخریب میشود؛ این مشکل میتواند منجر به کاهش فاصله بین مهرها و در نتیجه احساس درد شود.
تشخیص دیسک گردن به کمک علائم
اعصاب نخاعی، وظیفه مخابره حس لامسه و درد از قسمتهای مختلف بدن مانند دست، پا، گردن و… به مغز را بر عهده دارند.
چنانچه این اعصاب به دلایل مختلف تحت فشار بیش از حد قرار گیرند، ممکن است تغییر شکل داده و باعث بروز احساس درد، مشکلات حرکتی و اختلال عملکردی شوند.
بنابر موقعیت دیسک و نوع آسیب وارده، علائم و نشانههای متفاوتی در بدن ایجاد میشود که ممکن است دقیقاً هم در محل آسیب عصب بروز نداشته باشند.
علائم شایع دیسک گردن که میتواند خود گردن یا ناحیه فوقانی بدن (شامل: شانه، بازو، دست، کتف و قسمت بالایی کمر) را دربر بگیرد، عبارتند از:
• احساس درد یا سفتی در گردن، بازو یا هردو
• احساس درد در ناحیه طراف گوش
• درد در شانه که با حرکت دادن گردن نیز بیشتر خواهد شد
• درد در امتداد مرزهای داخلی کتفها
• التهاب عضلات گردن و شانه
• نوریت یا التهاب اعصاب شبکه بازویی و به دنبال آن اختلال در عملکرد بازوها
• خواب رفتن، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در ناحیه فوقانی
• احساس ضعف و بی حسی در بازو
• کاهش حس در انگشتان دست، بخصوص انگشت شصت
• سردردهای تنشی یا سردرد پس سری
• احساس سرگیجه و کلافگی
• مشکل در راه رفتن و حفظ کنترل بدن
• محدودیت در حرکت دادن گردن به طرفین
• احساس درد در هنگام سرفه، عطسه یا حتی خنده
• و علائم دیگری که به ظاهر مرتبط با دیسک گردن نیستند اما طبق تحقیقات به دلیل رابطه اعصاب بدن با یکدیگر رخ میدهند؛ مانند سوزش معده، پا درد، احساس نیاز مداوم یا بی اختیاری ادرار!
روشهای بالینی تشخیص دیسک گردن
از لحاظ بالینی، تشخیص براساس علائم شایع دیسک گردن با کمک روشهای زیر انجام میگیرد:
معاینات فیزیکی
از جمله این معاینات میتوان تستهای حسی (مثل حس کردن سوزن در نوک انگشتان) ، انواع تست پا (در حالت دراز کش یا نشسته) ، تست قدرت عضلات (سنجش انقباض اعصاب) ، تست کشش استخوان ران (برای بررسی درد در این ناحیه) و رفلکسهای عمقی تاندونها (ضربه با چکش به زانو) را نام برد.
عکس برداری با اشعه ایکس (X-ray) از ستون فقرات گردنی
این نوع تصویربرداری به طور تخصصی برای شناسایی دیسک گردن به کار نمیرود؛ بلکه پیش از اطمینان قطعی از اختلال در دیسکهای گردن، از تصویر برداری با اشعه ایکس برای بررسی محل درد از لحاظ عدم ابتلا به عفونت، تومور یا شکستگیهای استخوانی استفاده میشود.
سی تی اسکن یا توموگرافی
سی تی اسکن که به دو صورت نرمال یا با استفاده از رنگ کنتراست انجام میشود، در واقع مجموعهای از تصاویر اشعه X را از یک ناحیه مشخص تهیه کرده و امکان بررسی ناحیه درد و کلیه نواحی اطراف آن را فراهم میکند.
تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI) گردن
ام آر آی برای اطمینان از بروز دیسک گردن و البته شناسایی اعصاب درگیر، استفاده میکنند. این تصویربرداری که حدود 30 دقیقه طول خواهد کشید، با استفاده از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی، انجام میگیرد.
الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله
تستهای تشخیصی الکتریکی تستهای سرعت هدایت عصبی (NCV) و الکترومیوگرافی (EMG) به منظور تشخیص مشکلات عصبی-عضلانی مورد استفاده قرار میگیرند.
در طی این تستها پاسخ عضلات و فعالیتهای الکتریکی آنها در انتقال سیگنالهای عصبی، با کمک تحریکات اعصاب، بررسی و ضبط میگردد.
نتیجه گیری و جمع بندی
در صورتی که هر یک از علائم شایع دیسک گردن را مشاهده کردید، صرفه نظر از سن خود، با یک پزشک متخصص مشورت کنید و هر گونه توصیه برای انجام تستهای بالینی، فیزیوتراپی، حرکات ورزشی یا استفاده از گردنبندهای طبی را جدی بگیرید!