ترازنامه چیست؟

شنیدن نام ترازنامه در کسب و کارها و تجارت یک موضوع رایج است و اهمیت بسیار زیادی برای استفاده کنندگان اطلاعات مالی دارد.

نام دیگر ترازنامه همان صورت وضعیت مالی است که در ادامه بیشتر در مورد آن صحبت خواهیم کرد. ترازنامه به عنوان یکی از صورت های مالی اساسی به شمار می آید و از محبوبیت بالایی در بین فعالان اقتصادی برخوردار است.

اگر با معادله حسابداری آشنا باشید درک ترازنامه برای شما راحت تر می شود. زیرا معادله حسابداری یک معادله مفهومی و بنیادی در حسابداری است و تمام معادلات حسابداری و فرآیندهای مربوط به آن با توجه و در نظر گرفتن این فرمول مهم پیش می رود.

ترازنامه در کل به عنوان یکی از گزارشات مالی به حساب می آید که اصول و قواعد مربوط به خود را دارد. ترازنامه به عنوان یک گزارش و در مقطع زمانی خاصی اطلاعات مالی را به نمایش می گذارد که نتایج و مشاهده این اطلاعات ریشه در گذشته دارد. به عبارتی اعدادی که در ترازنامه مشاهده می شود، نتیجه یا مانده نهایی حاصل از رویدادهای گذشته است که سال به سال این مانده ها به دوره بعد منتقل می شود.

ترازنامه در فرمت معروف خود به شکل T می باشد. توجه داشته باشید که حساب T مربوط به گردش و مانده حساب یک موضوع یا سرفصل خاص است اما ترازنامه صرفا یک حساب را نمایش نمی دهد بلکه تمام حساب ها و سرفصل های استفاده شده را نمایش می دهد.

اهمیت ترازنامه چیست؟

همانطور که گفتیم ترازنامه به عنوان یکی از صورت های مالی اساسی شناخته می شود و از محبوبیت بالایی در میان استفاده کنندگان اطلاعات مالی برخوردار است. اهمیت ترازنامه را می توان در چرایی و محبوبیت آن جست و جو کرد؟ شما اگر تجربه سرمایه گذاری یا خرید یک مجموعه یا به طور مثال شرکت را داشته باشید، از مهمترین گزارشات مالی که باید مطالعه و بررسی کنید، ترازنامه است.

ترازنامه به عنوان یک تصویر یا عکس وضعیت مالی هر مجموعه را نشان می دهد. در طرف راست ترازنامه دارایی ها و در سمت چپ نیز بدهی ها و حقوق صاحبان سهام نمایش داده می شود. بر اساس معادله حسابداری، سمت راست و چپ ترازنامه باید با یکدیگر برابر باشند و به نوعی تراز باشند.

دارایی ها برابر است با حقوق صاحبان سهام به علاوه بدهی ها. همیشه سرمایه یک نفر یا یک شرکت برابر است با دارایی های خالص ایشان. دارایی های خالص یعنی دارایی منهای بدهی ها.

آیا ترازنامه همان صورت وضعیت مالی است؟

در مطالب فوق با ترازنامه آشنا شدید و حالا قرار است در مورد فرمت استاندارد ترازنامه هم بحث کنیم. صورت وضعیت مالی شاید برای عموم معنای خاصی داشته باشد اما از نظر حسابداران و مدیران مالی صورت وضعیت مالی همان ترازنامه است.

عادی است که حسابداران یک فرمت خاص و مشخصی را برای نمایش ترازنامه یا صورت وضعیت مالی داشته باشند و آن را به رسمیت بشناسند. در سال های اخیر ترازنامه فرمت رسمی خود را بر اساس استاندارهای حسابداری تغییر داده است و حتی نام ترازنامه هم در استانداردهای مربوط به تهیه صورت های مالی و گزارشگری تغییر پیدا کرده است.

نام ترازنامه به صورت وضعیت مالی تغییر پیدا کرده است و ظاهر آن هم مانند قدیم به شکل یک تراز T نمی باشد. اگر نمونه صورت های مالی طبق استانداردهای جدید را مشاهده کرده باشید گواه این امر است. این موارد استاندارد است و اگر یک حسابدار بخواهد به صورت استاندارد و رسمی یک ترازنامه یا صورت مالی را تهیه کند باید موارد مربوطه را رعایت نمایند.

این توضیحات به این معنی نیست که ترازنامه قدیم مشکلات متعدد و خاصی دارد یا دیگر قابل استفاده نیست. بلکه جامعه حسابداری و کارشناسان مربوطه تصمیم گرفته اند که ترازنامه را با استانداردهای به روز و جدید و با نام صورت وضعیت مالی نمایش دهند.

اموال منقول و غیر منقول

یکی از موضوعات جذاب و پر تکرار در کسب و کارها مربوط به اموال منقول و غیر منقول است. خب حالا منقول و غیر منقول به چه معناست؟

اگر بخواهیم توضیحی ساده در مورد اموال منقول و اموال غیر منقول را ارائه کنیم این است که وقتی یک دارایی یا مال قابل نقل و انتقال نباشد را اموال غیر منقول می نامیم. البته این را در نظر بگیرید که شاید یک مال در ظاهر قابلیت انتقال و جا به جایی داشته باشد اما هدف از تولید یا استقرار آن ثابت بودن و عدم انتقال آن است، در این حالت هم آن دارایی به عنوان اموال غیر منقول محسوب می شود.

برای مثال زمین و ساختمان یک دارایی غیر منقول است زیرا قابلیت نقل و انتقال ندارد. همچنین توجه داشته باشید که منظور از نقل و انتقال جا به جایی مکانی و جغرافیایی است و نه نقل و انتقال مربوط به مالکیت.

شما طی سند نقل و انتقال مالکیت را واگذار می کنید اما زمین از نظر فیزیکی قابلیت نق و انتقال ندارد و مکانش ثابت است.

دارایی های مانند وسایل نقلیه و حق امتیاز، ماشین آلات با قابلیت جا به جایی و نقل مکان مثال خوبی برای اموال منقول است.

اموال منقول و غیر منقول را دارایی های منقول و غیر منقول هم می نامند و معمولا تحت سرفصل دارایی های جاری یا غیر جاری در ترازنامه ثبت می شود. معمولا این اموال در سرفصل اثاثه، زمین و ساختمان، ماشین آلات و غیره نمایش داده می شوند.

رابطه هزینه و ترازنامه چیست؟

در نگاه اول و در ظاهر شاید رابطه خاصی بین هزینه و ترازنامه مشاهده نشود. اقلام مندرج در ترازنامه به عنوان حساب های دائمی شناخته می شوند و هزینه به عنوان یک حساب سود و زیانی و به عبارتی موقت است.

اما اگر کمی با حساب های سود و زیانی آشنا باشیم و نتایج هزینه و درآمد هر سازمان را بررسی کنیم متوجه ارتباط هزینه و ترازنامه می شویم. یک سازمان در کنار درآمدها، هزینه های مربوط به خود را هم دارد. مهمترین نتیجه این هزینه ها و درآمدها سود و زیان را مشخص می کند.

سود و زیان جاری به دلیل مربوط بودن به یک دوره مالی خاص به عنوان یک حساب موقت شناخته می شود اما سود و زیان انباشته که نتیجه سود و زیان های جاری در دوره های متعدد و متفاوت است یک حساب دائمی است و در ترازنامه یا صورت وضعیت مالی نمایش داده می شود.

اگر بخواهیم یک نگاه تحلیلی به این موضوع داشته باشیم زمانی که هزینه های یک کسب و کار نسبت به فروش ناچیز باشد(سود خالص به نسبت زیاد باشد) باعث می شود سود و زیان انباشته در ترازنامه بیشتر و مثبت تر شود. این موضوع در مرحله اول باعث می شود طرف چپ ترازنامه وزنه سنگین تری داشته باشد.

اما با توجه به رویدادهای مالی و برای تراز شدن ترازنامه و برقراری معادله حسابداری، در دارایی ها یا بدهی ها تغییراتی باید رخ دهد. یعنی با افزایش سود و زیان انباشته یا دارایی ها باید افزایش یابد یا بدهی ها به همان مقدار کاهش یابد که طرفین ترازنامه برابر باشد.

برای تهیه صورت های مالی و تجزیه و تحلیل آنها می توانید با شرکت حسابداری و خدمات مالیاتی مالی­کده تماس حاصل نمایید و موضوعات خود را با کارشناسان این مجموعه مطرح نمایید.