عادت ماهیانه یا قاعدگی چیست؟

عادت ماهیانه یا قاعدگی چیست؟

اگر کمی در خلقت بشر و ساختار او تمرکز کنید، خواهید دید که هزاران عجایب در خلقت آدمی نهفته است که هر یک در کنار شگفتی‌های بسیار، حکمت خاصی دارد و حتی ذره‌ای از ساختار بدن انسان بی هدف آفریده نشده است.

پریود دقیقا یکی از این عجایب است که مخصوص اندام زنانه است.

هر چند خانم‌هایی که با عادت ماهیانه آشنایی دارند و آن را تجربه کرده‌اند، قاعدگی را مشمئزکننده می‌دانند؛ اما اگر بدانید که قاعدگی چیست و سیکل قاعدگی برای خانم‌ها چه اهمیتی دارد، قطعا این ذهنیت در شما شکل نمی‌گیرد یا از ذهنتان دور می‌شود.

پریود پدیده‌ای است که خود به عنوان یک نشانه شناخته می‌شود و با چندین علائم آشکار می‌شود. شناخت چرخه قاعدگی و جزئیات آن برای هر خانم از شروع دوران بلوغ و حتی برای آقایان جهت درک بهتر خانم‌ها در محیط زندگی‌شان لازم است.

پریود چیست؟

قطعا شما با چرخه قاعدگی آشنایی دارید؛ اما ممکن است اطلاعات شما در همین حد باشد که روزهای مشخصی در هر ماه دچار خونریزی از دهانه واژن می‌شوید. در واقع ممکن است قاعدگی را به صورت علمی بررسی نکرده باشید.

مطالعه این مطلب نه تنها می‌تواند شما را به آشنایی کاملی با چرخه عادت ماهیانه برساند، بلکه شما می‌توانید با درک بهتر موضوع، راجع به آن با دختری در خانواده که به تازگی به بلوغ رسیده و با ترسی بزرگ ناشی از دیدن خونریزی مواجه شده است، صحبت کنید.

در تعریف پریود می‌توان گفت یک چرخه یا سیکل کاملا طبیعی است که در چند روز از هر ماه تکرار می‌شود و طی این چند روز در رحم زن تغییراتی حاصل می‌شود که به دنبال آن دیواره رحم فرو ریخته و به شکل خونریزی همراه با بافت دیواره رحم و لخته از قسمت دهانه واژن خارج می‌شود.

قاعدگی یک چرخه مشخص دارد و برای تمام خانم‌هایی که اندام‌های زنانه طبیعی و سالمی دارند، از زمان بلوغ تا میانسالی تکرار می‌شود.

این چرخه در هر فرد نسبت به دیگری متفاوت است؛ اما مهم آن است که تکرار آن در هر فرد مشخص و مرتب باشد. این مسئله به عوامل مختلفی بستگی دارد.

ممکن است خانمی ده روز از ماه را پریود باشد؛ اما خونریزی کمی داشته باشد، یا خانم دیگری پنج روز در ماه خونریزی با مقدار زیاد داشته باشد.‌

خونی که از رحم خارج می‌شود با خونی که در رگ‌های هر فرد جاری است، کاملا متفاوت است و باز هم این مسئله از عجایب خلقت زن است.

خونریزی رحم سبب پاکسازی آن می‌شود؛ به همین خاطر بسیار مهم است که خانم‌ها حتما چرخه قاعدگی منظمی داشته باشند.

اولین قاعدگی نشان می‌دهد که بدن زن تخمگ‌گذاری را آغاز کرده است.

چرخه پیش از قاعدگی

چرخه قاعدگی از زمان شروع خونریزی آغاز می‌شود؛ اما قبل از آن تغییراتی در رحم صورت می‌گیرد که ممکن است از آن بی‌اطلاع باشید.

زمانی که دختر خانم‌ها به بلوغ می‌رسند، تغییرات قابل توجهی را در بدن خود تجربه می‌کنند. مهم‌ترین آن شروع تخمک‌گذاری و ضخیم شدن دیواره رحم برای باروری تخمک‌ها است.

تخمدان‌ها در هر ماه یک تخمک آزاد می‌کنند. زمان آزادسازی تخمک، هورمون استروژن و پروژسترون تولیده شده منجر به رشد تخمک و بالغ شدن آن برای انجام لقاح می‌شوند.

حال اگر لقاحی صورت نگیرد، سطح این هورمون‌ها کاهش پیدا کرده و دیواره رحم ریزش می‌کند‌؛ به همین خاطر است که آغاز چرخه پریود اولین نشانه عدم بارداری شناخته می‌شود.

علائم قاعدگی

خانم‌ها هنگام پریود علائم مشخصی را تجربه می‌کنند، هر چند این علائم در زنان متغیر است؛ اما معمولا هر خانمی چند مورد از علائم قاعدگی را تجربه می‌کند.

از این علائم می‌توان به درد شکم، جوش صورت، درد پستان، نفخ شکم، خستگی، سردرد، مشکلات روده، نوسانات خلقی، کمردرد و اختلال در خواب اشاره کرد که در ادامه به شرح مختصری از هر یک می‌پردازیم.

درد شکم

درد شکم در دوران قاعدگی جزو اصلی‌ترین علائم آن است که ممکن است از روزهای قبل از شروع پریود نیز هویدا شود و تا پایان قاعدگی ادامه داشته باشد.

برخی از خانم‌ها در دوران قاعدگی دردهای جزئی و قابل تحملی را تجربه می‌کنند؛ اما برخی دیگر به دلیل درد شکم قادر به انجام امور روزمره در دوران قاعدگی نخواهند بود.

این درد به دلیل انقباضات رحمی و به دنبال آن ریزش دیواره رحم ایجاد می‌شود. معمولا خانم‌هایی که به تنگی دهانه رحم، فیبروم رحم، بیماری التهابی لگن، آندومتریوز و آدنومیوز مبتلا هستند، درد شکمی شدیدتری خواهند داشت.

جوش صورت

بیشتر خانم‌ها حدود یک هفته قبل از شروع عادت ماهیانه دچار آکنه و جوش‌های دردناک در صورت خود می‌شوند‌.

این جوش‌ها بیشتر در چانه ظاهر می‌شوند و علت ایجاد آن‌ها تغییرات هورمونی در بدن است که کاملا طبیعی است.

این جوش‌ها به دلیل تولید بیش از حد چربی زیر پوست ایجاد می‌شوند و تا پایان چرخه قاعدگی از بین می‌روند.

نفخ شکم و مشکلات روده

تغییر سطح هورمون در رحم باعث حفظ آب و نمک زیاد در بدن می‌شود و نفخ شکمی ایجاد می‌کند؛ به همین خاطر در دوران پریود وزن بدن مقدار کمی افزایش می‌یابد.

با توجه به حساسیت روده‌ نسبت به تغییرات هورمونی ممکن است خانم‌ها در دوران قاعدگی در کنار انقباضات رحمی، انقباضات روده‌ای و علائم دیگری مانند: یبوست، اسهال، حالت تهوع و نفخ را تجربه کنند.

سردرد

حتما می‌دانید که هورمون‌ها پاسخ درد را ایجاد می‌کنند. با این حساب طبیعی است که تغییرات هورمونی و نوسان سطح آن منجر به سردرد و در موارد شدیدتر منجر به میگرن در افراد مستعد شود.

بیشتر خانم‌هایی که به میگرن مبتلا هستند، سردردهای خیلی شدیدی را در دوران پریود تجربه می‌کنند. این سردردها زمینه بی خوابی و در نهایت احساس خستگی بیش از حد را فراهم می‌کنند.

نوسانات خلقی

یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در دوران قاعدگی برای هر خانمی رخ می‌دهد، نوسانات خلقی و مشکلات عاطفی است. گاهی این علائم می‌تواند از مشکلات جسمی نیز شدیدتر و آزاردهنده‌تر باشد.

بیشتر خانم‌ها در زمان قاعدگی دچار استرس بی دلیل، افسردگی و نوسانات خلقی شده و با روحیه تحریک‌پذیری که در این زمان پیدا می‌کنند، کوچک‌ترین مسائل را به چالش و معضل بزرگ تبدیل می‌کنند و در ذهن خود به آن بال و پر می‌دهند، تا جایی که ممکن است بی دلیل ساعت‌ها گریه کنند یا رفتارهای پرخاشگرانه داشته باشند.

کمر درد

انقباضات شکمی در عادت ماهیانه ممکن است سبب بروز انقباضات عضلانی در کمر شود‌.

برخی از خانم‌ها در این دوران در کنار دل‌درد و سردرد، کمردرد را نیز تجربه می‌کنند که شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است.

اختلالات خواب

تمام علائمی که تا اینجا برشمردیم از جمله: سردرد و تغییرات خلقی بر کیفیت خواب اثر منفی می‌گذارد و در واقع خواب باکیفیت را از افراد سلب می‌کند.

علاوه بر آن در دوران پریود دمای بدن مقداری افزایش می‌یابد و همین دمای بالای بدن، خواب را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سندرم پیش از قاعدگی و درمان متداول آن

شدت علائمی که در بندهای قبل برشمردیم، در هر فرد متفاوت است. اگر این علائم خیلی شدید باشد، به آن اختلال پیش از قاعدگی می‌گویند.

در این صورت خانم‌ها می‌توانند برای کنترل و کاهش علائم قاعدگی به پزشک مراجعه کنند. تمام علائمی که برشمردیم، در نتیجه تغییرات سطح هورمون پدیدار می‌شوند.

در این شرایط پزشک زنان برای کنترل میزان ترشح هورمون‌ها قرض‌های ضد بارداری را تجویز می‌کند. این قرص‌ها سطح تولید هورمون‌ها را ثابت نگه می‌دارند و به دنبال آن از حاملگی نیز جلوگیری می‌کنند.

این در حالی است که ممکن است برخی از خانم‌ها قصد بارداری داشته باشند؛ با این حساب نمی‌توانند سندرم پیش از قاعدگی را با قرص‌های ضدبارداری کنترل کنند.

این دسته از خانم‌ها می‌توانند برای کاهش دردهای پریود به برخی از درمان‌های خانگی اکتفا کنند.

به عنوان مثال: خانم‌ها می‌توانند در دوران قاعدگی مصرف نمک را کم کنند، از کیسه آب گرم برای تسکین درد استفاده کنند، از مصرف مواد غذایی نفاخ و پر حجم جلوگیری کنند، با مصرف قندهای طبیعی سطح قند خون را ثابت نکه دارند، ورزش‌های سبک و یوگا انجام دهند، از مکمل‌های دارویی استفاده کنند، استراحت کنند و در نهایت از قرص‌های مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنند.

اختلالات قاعدگی

همانطور که گفتیم پریود باید یک چرخه و روند طبیعی داشته باشد. حال هر عاملی که این چرخه را به هم بزند، به عنوان عامل اختلال قاعدگی شناخته می‌شود. اختلالات قاعدگی با سندرم پیش از قاعدگی کاملا متفاوت است.

این اختلال ممکن است به دلیل عواملی از جمله: فیبروم یا پلیپ رحم، مصرف قرص‌های ضدبارداری، استرس زیاد و مواردی از این قبیل ایجاد شود. در ادامه برخی از اختلالات قاعدگی را بررسی می‌کنیم.

خونریزی غیر طبیعی

یکی از مواردی که چرخه طبیعی پریود را نشان می‌دهد، میزان خونریزی است که باید در دوره‌های مختلف، یکسان باشد. به جز آن تعداد روزهای سیکل قاعدگی نیز باید در دوره‌های مختلف، مشخص و منظم باشد.

حال اگر در هر دوره تعداد روزهای قاعدگی و میزان خونریزی تغییر کند، در واقع با خونریزی غیر طبیعی و بی نظمی در خونریزی مواجه هستیم. در این مواقع خانم‌ها باید با مراجعه به پزشک زنان علت بی نظمی در قاعدگی را پیدا کنند.

آمنوره

این اصطلاح زمانی به کار می‌رود که قاعدگی شخص، کاملا متوقف می‌شود. اگر این توقف بیش از سه ماه طول بکشد، به جز در مواردی که زن باردار، شیرده و یائسه است، باید نسبت به درمان جهت پریود شدن اقدامات لازم صورت گیرد.

دیسمنوره

این اصطلاح برای عادت ماهیانه با دردهای شدید استفاده می‌شود که در بندهای قبل راهکار آن را بررسی کردیم.

الیگومنوره

اگر به دلیل طولانی شدن چرخه قاعدگی، تعداد عادات ماهیانه در سال از حالت طبیعی آن کمتر شود، به آن اختلال الیگومنوره قاعدگی می‌گویند.

درمان اختلالات قاعدگی

برای درمان اختلالات باید ابتدا به تشخیص صحیح نوع آن برسید. برای این منظور باید به پزشک زنان مراجعه کنید و با معاینه بالینی، انجام آزمایشات مختلف، سونوگرافی و راه‌های دیگر نوع اختلال و علت زمینه‌ای آن را تشخیص دهید و پروسه درمان را آغاز کنید.

درمان اختلال پریود با مصرف مکمل‌های هورمونی، داروهای ضد التهابی، داروهای ضد افسردگی، ورزش، داروهای آرام بخش، اصلاح رژیم غذایی، مولتی ویتامین‌ها، داروهای ادرارآور و در موارد شدیدتر با عمل جراحی انجام می‌شود.

ایمپو

ایمپو بزرگترین پلتفرم حوزه سلامت زنان، متشکل از تیم های تخصصی پزشکان متخصص زنان، روانشناسی و سکس تراپی و همچنین کارشناسان و مهندسین حوزه فناوری اطلاعات است که در سال 1398 با هدف سلامت جسمانی و روانی زنان در دوران قاعدگی و بارداری و همچنین بهبود رابطه عاطفی و سلامت مردان تشکیل شد.

نکات بهداشتی در دوران پریود

با توجه به اینکه در دوران قاعدگی، دهانه رحم باز است، باید به بهداشت خود اهمیت بیشتری بدهید.

بهتر است در این دوران از کاپ‌های قاعدگی با پدهای بهداشتی باکیفیت استفاده کنید و به صورت مرتب هر چند ساعت یکبار آن را تعویض کنید.

البته اگر کاپ قاعدگی استفاده می‌کنید، می‌توانید ساعات طولانی‌تری آن را حفظ کنید. حمام کردن در دوران قاعدگی می‌تواند به آرامش شما و کاهش دردهای ناشی از گرفتگی عضلات کمک کند.

این مسئله که حمام کردن در دوران پریود خطرناک است، باور غلطی است که در ذهن بسیاری از خانم‌ها شکل گرفته است.

در مورد رابطه جنسی در این دوران باید بدانید که رعایت مسائل بهداشتی حین مقاربت بسیار مهم است. ضمن اینکه احتمال بارداری در زمان عادت ماهیانه وجود دارد.

زمان شروع و پایان پریود در زنان چه سنی است؟

معمولا چرخه قاعدگی در زنان از زمان بلوغ در سنین یازده دوازده سالگی آغاز می‌شود و در میانگین سنی پنجاه سالگی متوقف شده و زن به اصطلاح یائسه می‌شود.

یائسگی نیز یک فرآیند بیولوژیکی کاملا طبیعی است که شایع‌ترین علائم آن گرگرفتگی بدن و تغییرات خلق و خو است.

جمع‌بندی

در این مطلب راجع به چیستی پریود و هر آنچه مربوط به آن است صحبت کردیم. قاعدگی یک چرخه کاملا طبیعی در بانوان است که در هر ماه اتفاق می‌افتد و سبب پاکسازی رحم می‌شود.

این چرخه زمانی آغاز می‌شود که تخمک آزاد شده توسط تخمدان‌ها بارور نشود.

هرچند اختلال در قاعدگی یا به عبارتی عادت ماهیانه نامنظم یک پروسه غیر طبیعی را نشان می‌دهد؛ اما لزومی ندارد برای هر اختلال کوچک نگران شوید؛ چون برخی از اختلالات طبیعی هستند و تنها زمانی باید برای درمان اقدام کنید که این بی نظمی تا مدت‌ها ادامه داشته باشند.

در این بین بهتر است یک نکته مهم را نیز مطرح کنیم که عادت ماهیانه بخشی از زندگی طبیعی هر بانویی است؛ در نتیجه جای هیچ‌گونه شرم و خجالت باقی نمی‌ماند.

خانواده‌ها باید با یک فرهنگ‌سازی درست، از دختران نوجوانی که به تازگی این فرآیند طبیعی را تجربه می‌کنند، حمایت عاطفی کنند و با آرامش و اعتمادبه‌نفس آن‌ها را از این دوره که برایشان یک بحران محسوب می‌شود، عبور دهند.

منبع : NHS