همه چیز در مورد معنی رفرنس
در این نوشتار، مطالبی در زمینه معنی رفرنس، چگونگی رفرنس‌نویسی و چند نمونه از رفرنس‌نویسی بیان می‌شود.
معنی رفرنس چیست؟
رفرنس در فرهنگ لغات این‌گونه معنی شده است: «مرجع، منبعی علمی که در دانشگاه به عنوان ملاک ارزشیابی تعیین می‌گردد».
در اصطلاح، رفرنس (Reference) واژه‌ای انگلیسی است که در فارسی به منبع، مرجع و مبدأ ترجمه می‌شود.
این واژه برای کتاب‌ها و متون به کار می‌رود.
کتاب‌های رفرنس یا کتاب‌های مرجع، کتاب‌هایی هستند که برای کسب اطلاعات به آنها مراجعه می‌شود. این کتاب‌ها برای این نوشته نشده‌اند که از اول تا آخر خوانده شوند ولی برای کسب اطلاعات در زمینه‌های مختلف به آنها مراجعه می‌شود؛ مثل دائرة المعارف‌ها، فرهنگ لغات، کتاب‌های رفرنس پزشکی و…
دیگر کاربرد واژه رفرنس در نوشتن متون است.
رفرنس‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های متون اعم از کتاب‌ها، مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و… هستند که به مطالب نوشته شده قبل اشاره می‌کنند.
رفرنس‌نویسی چیست؟
نوشتن منابع مورد استفاده در یک متن را رفرنس‌نویسی می‌گویند.
هر نویسنده‌ای که از متنی دیگر برای نوشته‌های خود استفاده کند، لازم است منبع مورد استفاده خود را ذکر کند، این کار هم از نظر اصول اخلاقی، رعایت امانت و احترام به دیگران مهم است و هم باعث اعتباربخشی به متن می‌شود، چراکه منابع معتبر و قابل اعتماد، اعتبار و اعتماد را به متون بعد از خود هم منتقل خواهند کرد.
بنابراین رفرنس‌نویسی برای هر متنی که برای مطالبش از منابع دیگر استفاده شده، اعم از کتاب، مقاله، پایان‌نامه و… ضروری است، لذا آشنایی با اصول اولیه رفرنس‌نویسی برای کسانی که قصد نوشتن دارند، لازم است.
انواع رفرنس‌نویسی
رفرنس‌نویسی بر دو نوع است:
الف) رفرنس‌نویسی در داخل متن
برای رفرنس‌نویسی داخل متن، اگر نقل قول مستقیم باشد: (نام خانوادگی مؤلف یا مؤلفان، سال چاپ و شماره صفحه) ذکر می‌شود و اگر غیرمستقیم باشد: (نام خانوادگی مؤلف یا مؤلفان و سال چاپ) ذکر می‌شود.
ب) رفرنس‌نویسی در پایان متن (قسمت منابع)
برای رفرنس‌نویسی پایان متن (قسمت منابع)، باید تمام مشخصات ذکر شود. مثلاً اگر منبع یک کتاب باشد به این صورت نوشته می‌شود:
نام خانوادگی مؤلف یا مؤلفان، نام مؤلف یا مؤلفان. (سال چاپ). نام کتاب. محل نشر: نام انتشارات.
در رفرنس‌نویسی پایان متن باید ترتیب حروف الفبا رعایت شود.
نکات
– یکی از نکاتی که در رفرنس‌نویسی باید مورد توجه قرار گیرد این است که اگر مؤلف یک نفر باشد یا دو نفر باشند نامشان ذکر می‌شود، اما اگر از دو نفر بیشتر باشند، نام اولین نفر ذکر شده و بعد از آن کلمه «دیگران» یا «همکاران» ذکر می‌شود.
نمونه‌های زیر به روشن شدن مطلب کمک می‌کند:
مؤلف یک نفر است:
داخل متن: (شریفی، ۱۳۸۴، صفحه ۳۲)
قسمت منابع: شریفی، هادی. (۱۳۸۴). اسم کتاب. محل نشر: نام انتشارات.
مؤلفان دو نفر هستند:
داخل متن: (شریفی، صادقی، ۱۳۸۴، صفحه ۳۲)
قسمت منابع: شریفی، هادی؛ صادقی، حسن. (۱۳۸۴). اسم کتاب. محل نشر: نام انتشارات.
مؤلفان از دو نفر بیشتر هستند:
داخل متن: (شریفی و همکاران، ۱۳۸۴، صفحه ۳۲)
قسمت منابع: شریفی، هادی و همکاران. (۱۳۸۴). اسم کتاب. محل نشر: نام انتشارات.
– نکته دیگر اینکه روش‌های مختلفی برای رفرنس‌نویسی وجود دارد که عبارتند از: روش apa، روش ونکوور، روش شیکاگو، روش هاروارد و…
برای برخی متون مثل برخی پایان‌نامه‌ها و… نوع خاصی از رفرنس‌نویسی درخواست می‌شود که در این صورت لازم است با مطالعه اصول آن، اطلاعات دقیقی در زمینه شیوه نوشتن همان رفرنس کسب شود تا کار با سهولت و سرعت انجام شود.
– و در پایان باید توجه کرد که برای رفرنس‌نویسی قسمت منابع، برخی دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و… قوانین خاصی دارند و مشخصات دیگری از قبیل نام ویراستار و… را هم در این قسمت درج می‌کنند، لذا قبل از رفرنس‌دهی بهتر است این قوانین با دقت مطالعه شود.
برای خواندن مطالب دانستنی کلیک کنید.
