صرف قهوه در مضیف | یکی از آداب و رسوم خورستان

اگر چه جای جای کشور عزیزمان ایران، مردمان خونگرم و مهمان نواز از قومیت های گوناگون را در دل خود جای داده است، اما در جنوب کشور ایران در استان خوزستان می توان مردمانی را یافت که در مهمان نوازی و خونگرمی زبانزد هستند. این استان زر خیز که شهر و روستاهای متعددی را داراست، قومیت های گوناگونی را در خود جای داده است. شما می توانید در این استان مردمانی از نژاد عرب را مشاهده نمایید که با برادری و مهربانی در کنار نژاد فارس و یا کرد و لر زندگی می کنند. یکی از آداب و رسوم خوزستان، صرف قهوه در مضیف، جایی برای گذران وقت و استراحت در این استان است. هم چنین گشت و گذار در این استان می تواند برای هر فردی جالب توجه باشد. به خصوص اگر این فرد غیر ایرانی باشد و برای شناخت این کشور کهن به داخل مرز های ما قدم گذاشته باشد. چندی پیش یکی از همین گروه های گردشگری از کشور های اروپایی به ایران سفر کردند تا گوشه و کنار این کشور را از نظر بگذرانند. با یکی از این گردشگران که اتفاقاً از گزارشگران گردشگری مجلات اروپایی بود به گپ و گفت نشستیم تا از دید او استان خوزستان و شهر های مختلف این منطقه را مورد بررسی قرار دهیم. این گردشگر که به تازگی مهمان یکی از مضیف های عرب های خوزستان بوده است، حرف های شنیدنی زیادی برای گفتن دارد. با همگردی همراه باشید تا بیشتر با یکی از آداب و رسوم خوزستان آشنا شویم.

مضیف، جایی برای برگزاری یکی از آداب و رسوم خوزستان

سلام. من کریستوف کامین هستم. در مجله گردشگری شرق شناسی فعالیت می کنم و برای دومین بار است که به کشور ایران سفر می کنم. در سفر اولم به ایران قصد داشتم که با تاریخ کشور ایران آشنا شوم، اما در این سفر به دنبال آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم کشور شما هستم. یکی از مقاصدی که در این سفر میزبان و پذیرای من بود روستای سوسنگرد است. این روستا که در استان خوزستان قرار گرفته است مهد برگزاری مراسم های آیینی عرب های ساکن ایران است. یکی از همین مراسم ها، مضیف بردیه است. این مراسم که مختص نژاد عرب زبان کشور ایران است ریشه در تاریخ کهن این منطقه دارد. مراسمی که اگر چه چند سال از نظر و نگاه سایرین دور بوده است، اما مجدداً توانسته است جایگاه خود را بیابد و نام خود را بر سر زبان ها قرار دهد. آیینی که مدتی زیر غبار فراموشی قرار گرفته بود اما هیچ گاه از دل و یاد عرب های خوزستانی پاک نشده بود. این مراسم که یکی از آداب و رسوم خوزستان است صرفاً برای استقبال از میهمانان برگزار می شود و رنگ و بوی خاص خود را دارد برای شما نیز می تواند جالب توجه باشد. شاخصه هایی که در وجود چنین مراسمی است، سبب می شود که هر مهمانی شیفته ی چنین مراسمی شود. حتی برای من که غیر ایرانی بودم و زیاد از ریشه های این مراسم اطلاع نداشتم نیز این مراسم بسیار دلچسب بود و یکی از مواردی که انجام آن طبق آداب و رسوم انجام میشود صرف قهوه در مضیف های این استان است که به گفته اهالی طرفداران زیادی هم دارد.
از برگزار کنندگان مراسم خوزستان شنیدم که طی یک رسم قدیمی که نسل به نسل به آن ها منتقل شده است، موظفند که در این مراسم مضیف هایی در محوطه بیرونی منازل مسکونیشان با بهره گیری از نی های مقاوم بر پا کنند. مضیف هایی که معماری خاص خود را دارند و با جلوه گری بی نظیری نگاه ها را به سوی خود جذب می کنند. این مضیف ها در ندارند و دارای ارتفاع نه چندان بلندی هستند که در جهت قبله قرار گرفته اند. آنطور که میزبانانم بیان کردند، نبود در به دلیل این است که درب چنین مکانی همواره بر روی مهمانان باز است. فسلفه رو به قبله بودن مضیف نیز اعتقاد این مردمان به افزایش رزق و روزی از طرف خداوند است. به علاوه دوستان جدیدم بیان کردند که به دلیل اینکه فضا از صیمیمت بیشتری برخوردار باشد ارتفاع مضیف ها را کوتاه در نظر می گیرند.

میهمانی در مضیف شروع می شود...

وقتی که مهمانی به این مضیف های استان خوزستان پای می گذارد، با انواع غذاهای محلی، خرماهای خوشمزه و شیرینی های دلچسب مورد پذیرایی قرار می گیرد. پس از خوردن یک غذای لذیذ که مختص عرب زبانان می باشد، مراسم صرف قهوه در مضیف ها برگزار می شود. مراسمی که آداب خاص خود را دارد و عمل کردن به این آداب نیز از مهم ترین بخش های این مراسم به شمار می آید . این مراسم با روش خاصی شروع می شود. آن هم به این صورت که ابتدا میزبان به سمت راست مضیف می رود، فنجان قهوه را به دست راست مهمان می دهد و فنجان را با قهوه ای خوش عطر پر می کند. من که به شدت شیفته این رسم و رسوم بی مثال شده بودم و از شدت هیجان نیز صورتم گلگون شده بود در کنار این عرب های مهمان نواز شروع به خوردن قهوه ای بی نظیر کردم. قهوه ای که حتی در مشهور ترین کافه های فرانسه نیز سرو نکرده بودم. فنجان اول را که خوردم، بدون این که تقاضای مجددی برای پر شدن فنجانم داشته باشم، متوجه شدم که میزبانانم با گشاده رویی و بخشندگی، مجدداً مرا به صرف قهوه دوم دعوت کردند. از این دعوت سرمست شده بودم از خوردن این قهوه لذت می بردم که فنجانم برای بار دوم خالی شد. تقریباً میلی برای خوردن فنجان سوم نداشتم، اما در کمال ناباوری دیدم که فنجانم برای بار سوم نیز از قهوه لبریز شد. من که از این رسم گیج شده بودم از میزبانانم پرسیدم که جریان چیست و چرا بدون این که نظر من برای خوردن قهوه های بیشتر را بپرسند، از من برای صرف قهوه بیشتر دعوت به عمل می آورند؟ در آنجا بود که متوجه شدم آداب مضیف نشینی خوزستان را به درستی نیاموخته ام. چرا که طی این آداب و رسوم اگر میزبان، علاقه ای به صرف قهوه بیشتر نداشته باشد، باید فنجان قهوه خالی خود را کمی تکان دهد تا میزبان متوجه این عدم تمایل شود. آن ها اضافه کردند که فنیان، که همان فنجان قهوه خوری باشد، یکی از مهم ترین وسایل مضیف ها به شمار می آید. چرا که می تواند حامل قصد و نیت میهمان نیز باشد. او اضافه کرد که اگر میهمانی به مضیف پای بگذارد و سه مرتبه پشت سر هم بدون این که فنیان را به زمین بگذارد و یا تکان دهد، مشغول صرف قهوه شود، قصد دارد که با این کار به میزبان خود نشان دهد که از او تقاضایی دارد و به دنبال حل مشکلی است که راه حل آن را در دست میزبان می بیند. میزبان نیز سعی می کند که تا آنجا که در توان دارد در جهت حل مشکل میهمانش قدم بردارد تا اگر چه کام میهمان با قهوه تلخ شده است، اما با بخشندگی صاحب مضیف به شیرینی کامی به یادماندنی منجر شود.

خوزستان گردی

پس از پایان این مراسم بسیار هیجان انگیز و کم نظیر قصد کردم که در حوالی مضیف های بر پا شده در روستای سوسنگرد استان خوزستان قدم بزنم تا هم از هوای بی نظیر بهاری این منطقه لذت ببرم و هم مردمان محلی را بیشتر بشناسم. مردمانی که با برپایی چنین مراسم هایی سعی دارند تا در کنار زیبایی های طبیعی بی مثال این منطقه، گردشگران را با آداب و رسوم و مراسم های خود و هم چنین فرهنگی که بدان معتقد و پایبند هستند آشنا سازند. بدون شک تماشای تالاب بین المللی شادگان استان خوزستان، شهر تاریخی و باستانی شوش، تپه پر آوازه چغازنبیل، هفت تپه حیرت آور، آسیاب های آبی شوشتر، کویر بکر و دست نخورده خورستان و یا جنگل پر رمز و راز این استان در کنار شهر های تاریخی خرمشهر و آبادان می تواند هر گردشگری را سر ذوق بیاورد. هر چند زیبایی های این منطقه از استان خوزستان بی حد و حصر است اما اگر این منطقه از چنین فرهنگی غنی و منحصر به فردی برخوردار نبود، شاید زیبایی های یاد شده نیز چندان چشم نواز نبود. به جرأت می توانم مدعی شوم که من از گوشه گوشه این دیار پر ماجرا، خاطرات زیادی را در ذهن ثبت کردم. خاطراتی که با فرهنگ بی مثالی که به من ارزانی شد، از یادم محو نخواهد شد. صرف قهوه در مضیف در کنار مردم خونگرم استان خوزستان و آشنایی با آداب و رسوم خوزستان یکی لذت بخش ترین تجربه های زندگی ام بود. خوشحالم که عضو تور گردشگری استان خوزستان بودم. دوستان عرب زبانی در این استان برای خود یافتم و توانستم از آن ها چیز هایی را بیاموزم که در جایی دیگر به فردی غیر بومی به راحتی یاد داده نمی شود. من در خوزستان و درکنار این مردمان مضیف نشین خونگرم غریبه نبودم. اگر می خواهید راستی سخنان من را لمس کنید و از نزدیک با چنین فضایی آشنا شوید، فرصت را مغتنم بشمارید و برای تعطیلات پیش رو، این استان را به عنوان مقصد گردشگریتان انتخاب کنید.