به افرادی که در مقابل آزار دیگران هیچ احساسی از خود بروز نمی دهند و در واقع سنگدل هستند سایکوپت یا روان پلید اطلاق می شود. در حقیقت این افراد دچار اختلال شخصیت سایکوپت بوده و بی احساس، بی عاطفه و از نظر اخلاقی فاسد توصیف می شوند.
ویژگی های اختلال شخصیت سایکوپت
ممکن است در زندگی روزمره افرادی را مشاهده که فاقد احساس بوده و حتی بعد از آزار بقیه عذاب وجدان و پشیمانی نیز ندارند. به این افراد که در مقابل آز دیگران سرد، بی تفاوت و با احساس سنگدلی همراه هستند روان پلید یا سایکوپت گفته می شود. در روانشناسی برای توصیف فرد بی احساس، بی عاطفه و از نظر اخلاقی فاسد اختلال شخصیت سایکوپت را عنوان می کنند.
می توان گفت سایکوپت فردی است که دچار اختلال روانی مزمن بوده و این امر سبب بروز رفتارهای غیر طبیعی یا خشونت آمیز از سمت وی می شود. با این حال این اصطلاح در راهنمای تشخیص و آمار اختلالات روانی وجود نداشته و فقط در موارد قانونی و بالینی مورد استفاده قرار می گیرد.
اختلال شخصیت سایکوپت به عنوان زیر مجموعه مرتبط با اختلال شخصیت ضد اجتماعی دسته بندی می شود. افراد سایکوپت بیش از ۵ درصد جمعیت جهان را شامل می شوند که ممکن است برای اطرافیان خود خطرناک باشند. اما قبل از نگرانی در این باره باید مفهوم و معنای واقعی سایکوپت را دانست چرا که بیش از اندازه در مورد این اختلال روانی اغراق شده و تعریف درستی از آن وجود ندارد.
همانطور که اشاره شد سایکوپت اختلال روان شناختی تلقی نمی شود بلکه در زیر مجموعه یا مورد مرتبط با اختلال شخصیت ضد اجتماعی قرار می گیرد. در ادامه قصد داریم به خصوصیات افراد با اختلال شخصیت سایکوپت بپردازیم. البته برای این که مشخص شود فردی دچار این اختلال است بایستی آزمون هایی توسط متخصصان سلامت روان صورت گیرد. ولی افراد دارای این اختلال معمولا نشانه های زیر را بروز می دهند.
ظاهر مجذوب کننده
فرد سایکوپت دارای مهارت های اجتماعی سطح بالا برای ایجاد ارتباط با دیگران می باشد. این افراد اغلب ظاهر دوست داشتنی داشته و معاشرت با آن ها جذاب به نظر می رسد. افراد در ارتباط با فرد سایکوپت معمولا سپر احساسی خود را کاهش داده و در این زمان شخص سایکوپت رفتارهای مخربش را بروز می دهد.
در این بین نیت و قصد خوب وجود ندارد زیرا آن ها نمی توانند هیجانات و احساسات اطرافیان خود را مدنظر قرار دهند.
شخص سایکوپت می داند که برای تسلط بر افراد و سواستفاده از آن ها باید به اندازه کافی به آن ها نزدیک شود و برای این هدف بایستی به حد کافی جذاب باشد. این ویژگی رایج افراد دارای اختلال سایکوپت بوده که مهارت های اجتماعی بالایی نیز از خود بروز داده اما این ها صرفا جذابیت ظاهری و زیرکانه می باشد.
عزت نفس اغراق شده
فرد سایکوپت دارای عزت نفس اغراق شده ای می باشد. به نوعی خودشیفته بوده و به شایستگی هایش اطمینان دارد و حس می کند قوانین جامعه برای او نبوده و باید مطابق قوانین خودش زندگی کند. این افراد اعتقاد دارند موجودات برتر می باشند. کسی نباید به آن ها چیزی بگوید یا نصیحت نماید زیرا بر این باورند نسبت به دیگران بسیار باهوش تر هستند.
از این رو کاملا بر این بارو بوده که برای رسیدن به هدف خود حق دارند از دیگران استفاده نمایند. به این ترتیب به قدرت رسیدن فرد سایکوپت می تواند خیلی خطرناک باشد. به طور مثال در محیط کار می تواند به افراد زیر دست خود آسیب های احساسی بسیاری وارد سازد.
حس شدید خود مهم پنداشتن، نبود شفقت و رحم از ویژگی های نوع دیگری از اختلالات روانی است که به اسم اختلال خود شیفتگی شناخته می شود. این اختلال اغلب با سایکوپت در ارتباط می باشد. افراد خودشیفته به صورت غیر طبیعی ساعت ها برای چگونگی رسیدن به موفقیت و قدرت به تفکر می پردازند.
دروغگویی زیاد
فرد سایکوپت خیلی دروغ می گوید تا تصویر خوبی از خود نشان دهد. این فرد از دروغ به عنوان ابزاری جهت نمایش قهرمان یا موفق بودنشان استفاده می کنند و گاهی برای آن که خود را مظلوم و قربانی جلوه دهند دروغ می گویند. به این ترتیب دروغگویی بیمارگونه از نشانه های این افراد به شمار می رود.
برخی مواقع فرد سایکوپت می داند که دروغ می گوید ولی در بعضی موارد واقعا به سخنان بی اساسش باور دارد. این سبک از دروغگویی می تواند با اختلال مذکور در ارتباط باشد ولی می تواند یک رفتار مستقل تلقی شود. به این ترتیب هر فرد دروغگویی لزوما سایکوپت محسوب نمی شود.
دروغ های این افراد به اصطلاح شاخدار بوده با این وجود همچنان قابل باور هستند البته در برخی مواقع. در حقیقت دروغگویی ویژگی رایج افراد سایکوپت محسوب می شود تا تصویر بهتری از خود نشان دهند. آن ها این سبک را برای به تصور کشیدن خود در قالب یک فرد قهرمان، موفق، یا مظلوم و قربانی استفاده می کنند.
متقلب و سواستفاده گر
فرد سایکوپت می تواند خود را از قید و بند هنجارهای اخلاقی و دیدگاه ها رها کرده و برای رسیدن به خواسته های مالی، شخصی یا حرفه ای از روش های فریبکارانه و متقلبانه کمک می گیرد و سواستفاده از اطرافیان را برای رسیدن به خواسته و اهدافش به راحتی انجام می دهد.
این فرد با روش های مختلفی تقلب یا سواستفاده می کند. ممکن است دروغ گفته، یا برای جلب اعتماد اسراری را به دروغ فاش نماید. حتی می تواند اطرافیان را به جان هم انداخته یا ممکن است افراد را در شرایط شرمندگی قرار دهید یا از جایگاهشان پایین بکشاند و بر آن ها تسلط یابد.
یک نمونه از این افراد را می توان در شخصیت داستانی هانیبال لکتر یافت. روانپزشکی که اختلال سایکوپت داشته و با جلب اعتماد بیماران از آن ها سواستفاده می کرد.
عدم عذاب وجدان
افراد سایکوپت به هیچ وجه از آسیبی که به دیگران وارد می کنند احساس گناه و عذاب وجدان ندارند. این افراد کارهای خود را منطقی جلوه داده و ناراحتی دیگران را اغراق شده تصور می کنند و حتی آنها را سرزنش می کنند. فرد سایکوپت نمی تواند نسبت به اطرافیان خود حس همدلی داشته باشد.
این شخص خیلی آشکار عدم رحم و شفقت خود را نسبت به درد و رنج دیگران بروز می دهد. حتی وقتی عامل درد و رنج خودش باشد. ممکن است فرد شاد، پر انرژی و جذابی به نظر برسد ولی از درون بی احساس و سرد است. این حالت نبود همدلی در سایکوپت ها به نبود حس تاسف و پشیمانی منجر می گردد.
اگر نتوان با دیگران همدردی یا خود را جای آن ها گذاشت احتمال ندارد احساس گناهی داشت. از این رو این افراد از اقدامات توان بخشی هراس دارند و چطور می توان به فردی کمک کرد که معتقد است مشکلی ندارد.
عدم مسئولیت پذیری
سایکوپت ها درکی از مسئولیت پذیری ندارند. این افراد نه فقط نسبت به دیگران بلکه حتی نسبت به خود هم فاقد احساس مسئولیت هستند. مثلا هنگامی که اشتباهی انجام می دهند آن را نپذیرفته و دیگران را مقصر این مشکل یا اشتباه می دانند. مسئولیت پذیری در فرد سایکوپت بسیار دشوار بوده چه برای کارهایی که انجام داده یا ناتمام رها کرده است.
به این خاطر که وی خود را بسیار ارزشمند دانسته و از درک این که چرا باید وظایفی که بر عهده دارد را انجام دهد، ناتوان می باشد. از این رو نمی تواند آثار کارهای خود را بر اطرافیان درک نماید. این افراد اغلب با دروغ، تقلب، پرخاش و نیرنگ خود را از مهلکه بیرون می کشند.
اثرات این ناتوانی در قبول مسئولیت را می توان به شکلی آشکار در ویژگی های دیگر سایکوپت ها مانند بی بند و باری اخلاقی، سبک زندگی انگلی و اعمال مجرمانه مشاهده کرد.
قانون شکنی و ارتکاب جرم
معمولا جنایتکاران در یک زمینه مشخص مرتکب جرم و جنایت می شوند مثلا یک قاتل فقط قاتل بوده و دزد نیست. اما فرد دچار اختلال شخصیت سایکوپت چند جرم و خلاف را با هم انجام می دهد. مثلا تخلفات مالی، دزدی و قتل در پرونده اش دیده می شود.
این افراد معمولا به طور مداوم به ارتکاب انواع جرم می پردازند. البته تمام مجرمان حرفه ای جزو سایکوپت ها دسته بندی نمی شوند. این افراد معمولا خود را از سایرین باهوش تر دانسته و اغلب به جنایات خود افتخار می کنند. بخصوص هنگامی که بخواهند از پیامدهای قانونی جرم های خود فرار کنند.
ارتکاب جرم برای سایکوپت ها بسیار ساده تر از دیگران بوده زیرا نسبت به قربانیان خود فاقد حس همدلی هستند. این امور مجرمانه طیف گسترده ای داشته و از جرم های ساده تا قتل و کلاهبرداری ها را شامل می شود.
فاقد اهداف بلند مدت
ممکن است برخی افراد سایکوپت دارای شغل و حرفه خوبی باشند اما این به معنی اهداف بلند مدت نیست. بر اساس مطالعه روانشناسان افرادی با خصوصیات سایکوپت معمولا به مشاغل خاصی که تعامل بیشتری با دیگران داشته باشد روی می آورند. همانطور که اشاره شد افراد سایکوپت فریبکاران ماهری هستند.
با این وجود این افراد نمی توانند اهداف بلند مدت داشته باشند. البته فرد سایکوپت زندگی را اغلب بی هدف سپری می کند و در مواردی سرگردان و به شیوه کولی ها زندگی می کند. دائما شغل عوض می کند از رابطه ای به رابطه ای دیگر وارد می شود از مکانی به مکان دیگر می رود.
در پایان در صورت تمایل برای آشنایی با اختلال شخصیت مرزی و اختلال شخصیت نمایشی روی لینک ها کلیک کنید.
