بهترین و بدترین سن بارداری؛ عوارض باردار شدن در سن پایین و یا سنین بالا

یکی از مهمترین دوران ها در زندگی خانم ها، دوران بارداری است که به دلیل وجود عوامل خطرزایی که ممکن است در آن اتفاق افتد، سن مادر از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ بنابراین اگر آرزوی مادر شدن دارید، بهتر است در سن مناسب و اولین زمان ممکن، برای آن اقدام نمایید. هر دختری با تعداد زیادی تخمک متولد می شود. تخمدان ها تا زمان بلوغ بدون فعالیت و خاموش هستند.

با شروع بلوغ، تخمک گذاری شروع می شود و خونریزی های ماهانه اتفاق می افتند. معمولا در سال های اولیه بلوغ، تخم گذاری نامنظم است؛ اما بعد از گذشت دو سال، کم کم ثابت می شود و خونریزی ماهانه، منظم می گردد. در این مقاله قصد داریم تا به بهترین و بدترین سن بارداری بپردازیم و آن را به طور کامل توضیح دهیم. با ما همراه باشید. 

سن مناسب برای بارداری

باروری خانم ها از سن بیست سالگی به بعد افزایش می یابد و در سن بیست و پنج سالگی، به اوج خود می رسد. در واقع بهترین سن برای بارداری خانم ها، بین 25 تا 35 سالگی است. از سی سالگی به بعد، احتمال بارداری در خانم ها کاهش می یابد و از سن 35 به بالا، این میزان با شیب بالاتری کاهش می یابد؛ به طوری که بعد از 40 سالگی، مخصوصا در سن 42 سالگی، باروری چه به صورت طبیعی و چه با استفاده از روش های کمک باروری، به میزان قابل توجهی کم می شود.

با این وجود، حاملگی در بالای سن 40 سالگی مخصوصا 44 سالگی، نادر می باشد؛ اما غیر ممکن نیست. در خانم هایی که بالای 35 سال سن دارند، علاوه بر کم شدن میزان باروری، میزان اختلالات کروموزومی تخمک که باعث ناهنجاری های جنینی و سقط جنین می شوند نیز بیشتر می شود؛ بنابراین اگر بارداری در سن های بالا اتفاق افتد، احتمال سقط جنین و به دنبال آن تولد فرزند سالم کاهش می یابد. در ادامه بهترین سن بارداری را در دهه های مختلف زندگی، بررسی می کنیم. 

دهه سوم زندگی

تصمیم گیری برای باردار شدن، باید بر اساس عوامل مختلفی مانند آمادگی برای پذیرش مسئولیت و سن باشد. این که سی یا چهل ساله باشید، به معنای این نیست که نمی توانید کودکی سالم داشته باشید. از بیست سالگی به بعد یا همان دهه سوم زندگی، خانم ها معمولا بارورتر هستند و شانس بیشتری برای بارداری دارند. این در حالی است که تعداد تخمک های با کیفیت در بالاترین سطح خود و خطرات بارداری در پایین ترین سطح، قرار دارند.

دهه چهارم زندگی

قدرت باروری در سن 32 سالگی به بعد، به تدریج کم خواهد شد و از 35 سالگی به بالا این کاهش باروری سرعت می گیرد. زنان در هنگام تولد، با حدود یک میلیون تخمک متولد می شوند که با گذشت زمان، تعداد آن ها کم می گردد. تخمین زده می شود که در سن 37 سالگی، حدود 25 هزار تخمک از این تعداد، باقی خواهد ماند. در این سنین، احتمال سقط جنین و ناهنجاری های ژنتیکی بیشتر می شود. از این رو ممکن است که متخصص زایمان، آزمایشات اضافی و غربالگری را برای سلامت فرد و کودک تجویز کند. 

دهه پنجم زندگی

به شکل طبیعی، بعد از سن 40 سالگی، احتمال بارداری به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند. در سن 40 سالگی، احتمال بارداری بعد از سه ماه تلاش، حدود هفت درصد است. همچنین با گذشت زمان، کمیت و کیفیت تخمک ها نیز کاهش می یابد. علاوه بر این، در تخمک های مسن، مشکلات کروموزومی بیشتر دیده می شوند که این امر احتمال تولد فرزند با نقص مادرزادی را بالا می برد.

در واقع بیشتر خانم های 40 ساله، می توانند باردار شوند و صاحب فرزندی سالم گردند اما احتمال تولد زودرس، عمل سزارین، مرده زایی، وزن کم هنگام تولد و نقایص مادرزادی در آن ها بیشتر است. مشکلات پزشکی نیز مانند دیابت و فشار خون بالا در خانم های باردار بالای 35 سال، بیشتر دیده می شوند. این عوارض می توانند منجر به پره اکلامپسی و دیابت بارداری شوند. 

گزینه های باروری

اگر سن خانم 35 سال به بالا است و بیشتر از شش ماه است که قصد باردار شدن دارد و این اتفاق نمی افتد، ممکن است دچار مشکلات باروری باشد. متخصص زنان، زایمان و نازایی، می تواند به فرد در تشخیص علت عدم بارداری موفق، کمک کند و برای یک بارداری موفقیت آمیز، راه حل های مناسب را ارائه دهد. فناوری کمک باروری یا ART، به باردار شدن کمک می نماید اما نمی تواند کاهش میزان باروری مربوط به سن را، به صورت کامل، جبران کند.

پزشکان به وسیله روش هایی چون لقاح آزمایشگاهی یا با دارو های محرک تولید تخمک، مشکلات باروری خانم ها را درمان می کنند؛ اما احتمال موفقیت در بارداری با این روش ها نیز با افزایش سن، کاهش می یابد. گزینه دیگری که وجود دارد، استفاده از تخمک سالم اهدا کننده است. به این صورت که تخمک، با اسپرم همسرتان بارور شده و بعد به رحم شما منتقل می گردد. 

مطلب مشابه: بهترین زمان بارداری | بالا بردن شانس باروری | داشتن بارداری سالم

فریز تخمک

اگر در حال حاضر آمادگی لازم برای فرزند دار شدن را ندارید و قصد به تعویق انداختن آن را دارید، می توانید تخمک های خود را طی سال های اوج تولید مثل، فریز کنید. برای این کار، به منظور تحریک تولید تخمک، هورمون هایی توسط خانم مصرف می شوند و بعد تخمک ها بازیابی و منجمد می گردند. تخمک ها در حالت فریز، چندین سال قابل نگهداری هستند.

زمانی که قصد استفاده از آن ها را داشته باشید، تخمک ها ذوب می شوند و بعد با اسپرم لقاح داده خواهند شد و در نهایت، رویان های حاصل، در رحم فرد کاشته می شوند. فریز تخمک ها نمی تواند بارداری را تضمین کند. حاملگی در اواخر دهه 30، حتی با تخمک های جوان تر نیز دشوار است. در واقع، با این روش می توان مطمئن شد که تخمک های سالم هر زمان که به آن ها نیاز داشتید، در دسترس هستند. 

باروری مردان

قدرت باروری در مردان نیز با افزایش سن، کاهش پیدا می کند اما این روند نسبت به خانم ها کندتر است و معمولا بعد از 40 سالگی اتفاق می افتد. بعد از سن 40 سالگی، قدرت و تعداد اسپرم ها و همچنین میزان مایع منی، به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. علاوه بر این، احتمال وجود ناهنجاری های ژنتیکی در اسپرم های مردان مسن نیز بیشتر از مردان جوان است. هر چه سن مرد ها بیشتر باشد، مدت زمان طولانی تر طول می کشد تا بتوانند همسران خود را باردار کنند.

افزایش سن بارداری

امروزه به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش فعالیت های اجتماعی زنان، افزایش سن ازدواج، افزایش سن بارداری و… بارداری به تعویق افتاده است. متاسفانه، امروزه بدون اطلاع رسانی زوجین در مورد قدرت باروری و بدون صورت گرفتن اقدامات لازم در جهت بارداری، سال های طلایی برای باروری خانم ها به سرعت سپری خواهند شد. مکررا مشاهده شده است که زن و شوهری که در سن 25 تا 30 سالگی ازدواج کرده اند، با هدف این که در ابتدا زندگی زناشویی خود را تثبیت سپس اقدام به فرزند آوری کنند، این اقدام را تا سن 40 سالگی به تعویق می اندازند.

متاسفانه این زوج ها بعد از مراجعه به پزشک متوجه کاهش شانس باروری خود می شوند و شوکه خواهند شد؛ اما هیچ راهی برای جبران فرصت های از دست رفته وجود ندارد و باید به مشاوره بارداری مراجعه کنند.

مطلب مشابه: علائم و نشانه های بارداری؛ تمام نشانه های باردار بودن خانم ها

فواید تعویق فرزندآوری 

عدم تعجیل در بارداری، علاوه بر اینکه به زوجین فرصت می دهد تا بتوانند در روابط و حرفه خود نهایت دقت را داشته باشند، فواید دیگری نیز برای آن ها و فرزندان خواهد داشت. طبق مطالعاتی که در سال 2016 صورت گرفته، مشخص شده است که مادران مسن، صبورتر هستند و شدت تنبیه کودکان در بین آن ها کمتر است. علاوه بر این، فرزندان آن ها در زمان مدرسه مشکلات عاطفی، اجتماعی و رفتاری کمتری از خود نشان می دهند.

همچنین تحقیقات نشان می دهد کودکانی که از مادر های بزرگتر متولد می شوند، سالم تر هستند و نسبت به کودکانی که از مادرهای جوان تر متولد شده اند، از تحصیلات بهتری برخوردار می شوند. تعویق بارداری در افزایش طول عمر نیز موثر است؛ به طوری که احتمال زندگی تا سن 90 سالگی در خاتم هایی که بچه دار شدن خود را به تعویق می اندازند، به مراتب بیشتر است. 

اهمیت سن بارداری

سن خانم ها در بین همه عواملی که بر باروری تاثیر می گذارند، مهمترین فاکتور محسوب می شود. در واقع، سن تنها موردی است که می تواند تمام عوامل دیگر را تحت الشعاع قرار دهد. به عنوان مثال، دو خانم را با شرایط متفاوت در نظر بگیرید. در خانمی که سن او بیشتر است، میزان باروری به شدت پایین است و راهی برای برگرداندن کیفیت تخمک به حالت قبلی، وجود ندارد. در مواردی که زن و شوهر هیچ گونه مشکلات بارداری نداشته باشند، در ماه، شانس بارداری موفق تنها 30 درصد است.

این در حالی است که در خانم های بالای 40 سال، شانس بارداری طبیعی کمتر از هفت درصد، در 42 ساله ها 5 درصد و در 44ساله ها فقط دو درصد است؛ به همین دلیل، بهتر است زوجین در اولین فرصت ممکن بعد از ازدواج، اقدام به بارداری نمایند و حداقل فرزند اول خود را به دنیا بیاورند؛ زیرا قبل از وقوع بارداری، نمی توان به راحتی سالم بودن زوجین را ثابت کرد. چه بسا در موارد بسیاری، تمام عوامل بررسی شده سالم بوده و باز بارداری رخ نمی دهد. مسلما هر چه زودتر این عوامل تشخیص داده شوند، درمان نیز راحت تر انجام خواهد شد. در صورتی که سن فرد بالا باشد، به جز عوامل اصلی، سن نیز به آن ها اضافه می شود و کیفیت تخمک را پایین می آورد.

البته این موضوع به معنای این نیست که خانم ها نمی توانند در سنین بالا باردار شوند. خوشبختانه با پیشرفت علم، عوارض بارداری در سنین بالا کمتر و سلامت عمومی مادر ها بیشتر شده است؛ به همین دلیل؛ خانم هایی که سن بالایی دارند، می توانند بارداری موفقی داشته باشند و صاحب فرزندانی سالم شوند. در واقع هدف این است که خانم ها بر بارداری در سن پایین بیشتر تاکید داشته باشند و دوران طلایی باروری خود را فراموش نکنند. 

مطلب مشابه: اهمیت انجام تست ها و مشاوره با پزشک در مراقبت های پیش از بارداری

عوارض بارداری در سن بالا

با توجه به توضیحات داده شده، دانستن بهترین سن برای اقدام به بارداری و معایب به تعویق انداختن آن بسیار مهم و قابل بحث است. باروری در سن 40 سالگی حدود 50 درصد کاهش پیدا می کند. به طور مثال، اگر در سن 25سالگی، شش ماه انتظار تا رخ دادن بارداری لازم است، در سن 40 سالگی باید پانزده ماه منتظر ماند. در کل می توان گفت که احتمال بارداری در سن 35 سالگی حدود 53 درصد، در سن 40 سالگی حدود 35 درصد و بعد از 45 سالگی فقط 5 درصد است. همچنین احتمال سقط جنین در خانم هایی که در سن چهل سالگی باردار می شوند، بیشتر خواهد بود.

در این سال ها، سقط جنین، در سه ماه اول بارداری اتفاق می افتد و ناهنجاری های کروموزومی به افزایش این احتمال نیز کمک می کنند. با افزایش سن مادر، احتمال اختلالات کروموزومی نیز مانند سندروم داون وجود دارد. سن بالای پدران نیز بر ایجاد بیماری های ژنتیکی مختلف مانند NIFTY در کودکان تاثیرگذار است. برای پیشگیری از ابن ناهنجاری ها، تست NIFTY یا آمنیوسنتز توصیه می شود که معمولا پرهزینه و پرخطر است. در بارداری، با افزایش سن مادر احتمال ابتلا به فشار خون و دیابت بارداری نیز بیشتر می شود؛ در نتیجه سلامت مادر و جنین به خطر خواهد افتاد.

علاوه بر این، با افزایش سن مادران، احتمال کبد چرب بارداری، مول و مسمومیت بارداری نیز بیشتر می شود. از دیگر معایب به تاخیر انداختن بارداری، می توان به احتمال مرگ و میر جنین نیز اشاره کرد یا ممکن است که سلامت جنین به دلیل مشکلاتی چون خونریزی مکرر، زایمان زودرس، خونریزی جفت، چند قلوزایی و دیگر عوارض نارس بودن جنین، به خطر افتد. اگر تا چهل ساختگی هنوز باردار نشده اید، بهتر است بدانید که توانایی باروری شما نسبت به سال های گذشته به شدت کاهش می یابد و در سنین بالا خطرات زیادی ممکن است برای شما اتفاق افتد و شما قطعا به مراقبت های پزشکی نیاز خواهید داشت.

بعد از 45 سالگی برای باردار شدن می بایست از روش های دیگر جز روش های طبیعی استفاده شود؛ چرا که بارداری در این سن تقریبا غیرممکن است. با افزایش سن مادر، احتمال اینکه جنین به اختلالات ژنتیکی مبتلا شود نیز افزایش می یابد. از دیگر عوارض بارداری در سنین بالا، فشار خون بالا می‌باشد. فشار خون بالای خانم ها در این دوران، تهدیدی جدی برای سلامت جنین محسوب می گردد؛ یعنی ممکن است که در اثر فشار خون بالا، رشد جنین در رحم با اختلال مواجه شود که این امر باعث زایمان زودرس می شود. احتمال خونریزی در بارداری به ویژه در سه ماه اول، به علت جدا شدن جفت یا جفت سر راهی نیز از جمله اتفاق هایی است که ممکن است در بارداری های سنین بالا رخ دهد.

بهترین و بدترین سن بارداری از نظر روانی

انتخاب بهترین و بدترین سن بارداری از لحاظ روانی، کاری مشکل است؛ چرا که نمی‌توان یک سن مشخص را برای این کار تعیین کرد که همه زوجین در آن سن به آمادگی کامل از نظر روان شناختی رسیده باشند. هر فردی در زندگی خود در سنی متفاوت از افراد دیگر، به این آمادگی می رسد.

به طور مثال یک نفر ممکن است در اوایل جوانی یعنی در سن بیست سالگی، احساس آمادگی برای بچه دار شدن را داشته باشد، در صورتی که افراد دیگر ممکن است این آمادگی را در سنین بالاتر تجربه کنند. فرزند آوری برای پدر ها و مادر ها، چالش های فراوانی به همراه دارد.

یکی از مهمترین چالش ها، جنبه روانی آن است. زوجین برای بچه دار شدن بیش از هر موضوع دیگر باید صبر، همدلی، انعطاف پذیری، حوصله و برنامه ریزی داشته باشند. طبق تحقیقات صورت گرفته، سن 25 سالگی، بهترین سن برای بچه دار شدن است؛ زیرا بیشترین تکامل و بلوغ روانی در اکثر افراد در این سن دیده می شود. 

مطلب مشابه: مراقبت های حین بارداری؛ مواردی که باید به آنها توجه کنید

بهترین و بدترین سن برای بارداری از نظر طب سنتی

بهترین و بدترین سن برای بارداری از نظر طب سنتی نیز بررسی شده است. متخصصان طب سنتی مانند دیگر پزشکان، عقیده دارند که سن های پایین و کمتر از 18 سال برای بارداری مناسب نیستند و حاملگی را در این سنین منع می کنند. از نظر متخصصان طب سنتی سن 20 تا 32 سالگی بهترین سن برای باردار شدن است؛ زیرا مادران در این سنین با چالش های کمتری روبرو هستند و می توانند فرزندان سالم تری به دنیا آورند.

در واقع، از این خانم ها بچه هایی سالم با وزن معمولی و نرمال متولد می شوند. علاوه بر این، در طب سنتی، بارداری در سنین بالا نیز اصلا توصیه نمی شود و اکیدا منع می گردد؛ زیرا در سنین بالا، بارداری از هر عامل دیگری خطرناک تر است. 

آمادگی برای بارداری

اگر آمادگی های لازم را برای باردار شدن به دست آورده‌اید، با به کارگیری یک سری نکات مثبت می‌توانید بارداری موفقیت آمیزی تری داشته باشید. یکی از این نکات رسیدن به وزن سالم است. شاخص توده بدن ایده آل معمولاً بین 19 تا 24 می‌باشد. کمبود وزن یا اضافه وزن، می تواند بر توانایی تخمک گذاری زنان تاثیر بگذارد. همچنین خانم هایی که سیگار می‌کشند، بهتر است سیگار کشیدن را ترک کنند؛ زیرا این عمل به تخمک ها آسیب می‌رساند و در صورت باردار شدن، می‌تواند احتمال سقط جنین را نیز افزایش دهد. همچنین باید مراقب رژیم غذایی خود باشید. رژیم غذایی پرچرب سبب افزایش وزن می‌شود و چرخه باروری را با اختلال مواجه می‌سازد.

علاوه بر این، نوشیدن الکل و خوردن کافئین را محدود کنید. طبق تحقیقات صورت گرفته، مشخص شده است که مصرف بیش از اندازه کافئین، رابطه مستقیمی با سقط جنین دارد. مصرف مکرر الکل نیز می‌تواند مدت زمان حاملگی را طولانی تر سازد و برای رشد جنین بسیار خطرناک است.همچنین بهتر است شرایطی مانند دیابت و فشار خون بالا که سبب حاملگی خطرناک می‌شوند را قبل از بارداری درمان کنید. بنابراین از بدن خود به خوبی مراقبت کنید؛ یعنی الکل ننوشید، سیگار نکشید، ورزش کنید و یک رژیم غذایی سالم را دنبال نمایید. برای اطمینان از سلامت کافی برای بارداری نیز می توانید به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید. 

سخن پایانی

گاهی حاملگی می تواند چالش برانگیز باشد، اما با این وجود می توان حتی در سن 40 سالگی به بالا نیز کودکی سالم به دنیا آورد. در نهایت، زمان مناسب برای حاملگی زمانی است که به طور کامل احساس آمادگی می کنید. در واقع، صبر برای تشکیل خانواده برای اطمینان از وضعیت مالی یا کاری مشکلی ندارد؛ بعد از آمادگی های لازم می توانید برای باردار شدن اقدام کنید.

بعد از تلاش برای بارداری، در صورت عدم مشاهده نتیجه، بهتر است به یک پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. زوج های زیر 35 سال، بعد از یک سال تلاش و زوج های بالای 35 سال بعد از شش ماه تلاش، در صورت عدم بارداری، حتما باید به پزشک مراجعه کنند. همچنین زوج هایی که سابقه بیماری های ژنتیکی شناخته شده دارند یا افرادی که سابقه سقط جنین دارند نیز باید توسط متخصص باروری تحت معاینه قرار گیرند.

مطلب مشابه: علائم و نشانه های بارداری: چگونه متوجه شویم؟ جامع و کامل