دانش‌آموز پرتلاشی تمام روز را نشسته پشت میز و درس می‌خواند اما انگار نه انگار دریغ از یک ذره پیشرفت، شاید باید قید هدفش در کنکور یا نمرات بالای امتحانات نهایی را بزند، احتمالا اصلا استعدادی ندارد! چند نفر از شما این احساس را دارید؟ حدس می‌زنم اکثرتان!
این موضوع هیچ ربطی به هوش و استعداد ندارد بلکه احتمالا یک جایی در روش‌های درس خواندنتان یک چیزی می‌لنگد. حقیقت این است که همیشه زیاد درس خواندن و ساعت مطالعه بالا عامل موفقیت کنکوری‌ها نیست؛ بلکه گاهی داوطلبان با یک سری روش‌های غلط که به آن‌ها عادت کرده‌اند همه زحمتاشان را بر باد می‌دهند. در ادامه قصد داریم ۹ مدل درس خواندن اشتباه که باید اصلاح شوند را با هم بررسی کنیم و برای اصلاح هر کدام راه کاری بیابیم. با ما در بخش سبک زندگی ماگرتا همراه باشید.
آیا روش درس خواندن اهمیت دارد؟
مگر برنامه‌ریزی درست و ساعت مطالعه بالا برای موفقیت در کنکور و امتحانات نهایی کافی نیست؟ روش درس خواندن چه اهمیتی دارد؟
جالب است بدانید یک فوتبالیست حرفه‌ای کسی نیست که بیشتر از همه در زمین می‌دود بلکه کسی است که روش‌ها و تکنیک‌های درستی را به کار می‌گیرد.
ممکن است شما روزی ۱۰ ساعت درس بخوانید که این عالی است؛ اما اگر روش درس خواندنتان غلط باشد، کمتر از تلاشتان نتیجه می‌گیرید. همین موضوع باعث دلسردی داوطلبان می‌شود و با خودشان فکر می‌کنند خب درس خواندن و درس نخواندن برای من فرقی ندارد چون در نهایت قرار است نتیجه یکسان شود.
قبل از اینکه ناامید شوید ابتدا روش درس خواندنتان را ارزیابی کنید، به احتمال زیاد با ایجاد تغییر در روش درس خواندن، مشکلتان حل می‌شود.
۹ مدل درس خواندن اشتباه و سمی
بعد از بررسی داوطلبان مختلف و روش‌های مطالعه آن‌ها به این نتیجه رسیدیم که 9 مدل درس خواندن اشتباه می‌تواند زحمات داوطلبان را بر باد دهد. در واقع داوطلبانی که به یکی از این 9 مدل درس می‌خوانند، به احتمال زیاد در حد تلاششان نتیجه نمی‌گیرند. بعد از معرفی هر کدام از این روش‌ها، راهکارهایی برای اصلاح آن‌ها ارائه کرده‌ایم:
درس خواندن بقچه‌ای
تقصیر شما نیست که عاشق بقچه‌ای درس خواندن هستید چون از روز اول در مدرسه این روش مطالعه را به ما یاد دادند و این روش انصافا برای موفقیت در امتحانات مدرسه جوابگو است.
فرض کنید من دو هفته دیگر آزمون دارم و سه روز فقط زیست می‌خوانم سه روز بعدی فقط شیمی و… بعد از ده روز دروسی که در ابتدا خوانده بودم را فراموش کرده‌ام!
سال کنکور بقچه‌ای خواندن مخرب‌ترین روش مطالعه است چون وقتی از صبح تا شب بی‌وقفه یک درس را می‌خوانید، کم کم احساس می‌کنید حالم دارد از این درس به هم می‌خورد و سرعت مطالعه‌تان به شدت کند می‌شود.
- راهکار
حتما سعی کنید هر روز در برنامه مطالعه حداقل سه درس را بگذارید و تنوع را رعایت کنید، هر موقع خسته شدید می‌توانید دروس راحت‌تر را مطالعه کنید.
وقتی دروس مختلف را همزمان و به صورت موازی پیش می‌برید، هم دیرتر خسته می‌شوید و هم بازدهی کارتان بالاتر می‌رود و تازه احتمال فراموشی مطالب هم کمتر می‌شود.
حتی در ایام امتحانات هم از اینکه فقط و فقط یک درس را مطالعه کنید بپرهیزید، بیشتر ساعت مطالعه آن روز را به مطالعه درسی که امتحانش را دارید اختصاص بدهید اما در کنارش بازه‌های کوتاهی برای مرور و تست‌زنی سایر دروس در نظر بگیرید.
درس خواندن یک بار مصرف
درس خواندن برخی داوطلبان یک بار مصرف است؛ یعنی مثلا امروز درسی را می‌خواند تا فردا صبح همه چیز در حافظه‌اش وجود دارد، امتحانش را می‌دهد و تمام هر آنچه خوانده بود از ذهنش می‌پرد! خودتان بگویید وقتی قرار است 5 ماه دیگر کنکور بدهید، چنین مدل درس خواندنی به دردتان می‌خورد؟
- راهکار
خب چکار کنیم که درس خواندن‌مان یک بار مصرف نباشد و مطالب به حافظه بلندمدتمان منتقل شوند؟ با مرور اصولی و منظم و تست‌زنی.
انقدر تست‌زنی در تثبیت مطالب اهمیت دارد که من همیشه به دانش‌آموزان می‌گویم حتی اگر بعد از خواندن مطلبی احساس می‌کنی چیز زیادی یاد نگرفته‌ای، باز هم سراغ حل تست‌هایش برو. اگر می‌خواهید روش صحیح مرور کردن را یاد بگیرید، توصیه می‌کنم محتوای نحوه صحیح مرور مطالب خوانده شده را مطالعه کنید.
درس خواندن بدون آزمون و سنجش
فرض کنید بدون نقشه راه به دل جنگلی زده‌اید، اتفاقی که می‌افتد این است که احتمالا مسیر درست را گم می‌کنید و ممکن است مثل فیلم‌ها دائم دور خودتان بچرخید و به خانه اول برگردید. وقتی درس می‌خوانید ولی هیچ آزمون و سنجشی ندارید، دقیقا مثل موقعیتی است که گفتیم، شما هیچ دید واضحی از عملکرد خودتان ندارید.
لطفا از ترس اینکه نتیجه آزمون بد شود، ترازتان کم شود و… از آزمون و سنجش فرار نکنید. وقتی تراز شما در آزمونی پایین است این یک نشانه مهم است؛ یا خوب درس نخوانده‌اید یا روش‌های مدیریت جلسه آزمون را بلد نیستید.
- راهکار
اگر به تازگی درس خواندن را شروع کرده‌اید یا هر کاری می‌کنید به برنامه و بودجه‌بندی آزمون‌ها نمی‌رسید، می‌توانید خودتان در منزل هر دو یا سه هفته یک بار با استفاده از سوالات استاندارد از خودتان آزمون بگیرید. منتهی حواستان باشد که شرایط آزمون‌های موسسات را تا حد امکان رعایت کنید و از تقلب کردن خودداری کنید!
می‌توانید از نکات مقاله شبیه سازی فضای کنکور در خانه استفاده کنید و اگر تکنیک‌های آزمون دادن را بلد نیستید یا نمی‌توانید جلسه آزمون را به خوبی مدیریت کنید، مقاله مدیریت جلسه کنکور را از دست ندهید.
درس خواندن همراه آهنگ و خوراکی
برخی داوطلبان هر کاری می‌کنند تا زمان درس خواندن خوش بگذرانند و تفریح کنند! انواع خوراکی‌ها را روی میز مطالعه می‌چینند یک آهنگ شاد هم پخش می‌کنند و خلاصه یک پیکنیک کوچک روی میز مطالعه‌شان برگزار می‌کنند! زمان درس خواندن باید همه ظرفیت مغزتان را برای یادگیری دروس بگذارید و نباید با خوردن چیزی یا گوش دادن به آهنگ یادگیری‌تان را مختل کنید.
- راهکار
قبل از شروع مطالعه هر چه دوست دارید بخورید و هر آهنگی دلتان می‌خواهد گوش کنید، تنها موزیک‌هایی که مجاز هستید زمان درس خواندن گوش کنید، موسیقی‌های ملایم و بی‌کلام آن هم برای پوشش سر و صدای محیط اطراف است.
درس خواندن بی‌وقفه و با عجله
تعدادی از دانش‌آموزان فکر می‌کنند اگر پشت سر هم و بدون استراحت درس بخوانند، زودتر مباحث را تمام می‌کنند و می‌توانند حجم بیشتری از مطالب را مطالعه کنند.
وقتی پشت سر هم و بدون استراحت درس می‌خوانید، شاید ساعت مطالعه بالایی داشته باشید اما چون مغزتان خسته می‌شود، به تدریج کیفیت مطالعه افت می‌کند.
حالا شما در پایان روز ۱۲ ساعت درس خوانده‌اید اما نمی‌توانید تست‌ها را بزنید یا جزئیات را یادآوری کنید.
- راهکار
ببینید به ازای چه مدت درس خواندن احساس خستگی می‌کنید؛ برای مثال اگر نهایتا می‌توانید یک و نیم ساعت با تمرکز و کیفیت درس بخوانید و بعد از آن به زور ادامه می‌دهید، بازه‌های مطالعاتی‌تان را یک و نیم ساعته کنید و بعد از هر بازه مطالعاتی، ۲۰ الی ۳۰ دقیقه استراحت کنید.
درس خواندن وسواسی
اگر هر خط از کتاب یا جزوه را ده بار می‌خوانید، می‌خواهید همان دور اول مطالعه کلمه به کلمه مطالب را حفظ کنید، به سختی دل از یک صفحه می‌کنید و به صفحه بعد می‌روید و تازه دائم به عقب برمی‌گردید چون می‌ترسید مطالب را فراموش کرده باشید، به احتمال زیاد شما وسواس مطالعاتی دارید.
همین وسواس است که باعث می‌شود علی رقم داشتن ساعت مطالعه بالا نتوانید سر وقت و کامل برنامه‌هایتان را تمام کنید و معمولا هیچ وقت به حل تست و نمونه سوال نمی‌رسید.
- راهکار
وسواس مطالعاتی عادت اشتباهی است که به مرور در داوطلبان ایجاد می‌شود و اکثر کنکوری‌ها حداقل در یک بازه زمانی با این مشکل دست و پنجه نرم کرده‌اند. برای رفع این عادت غلط باید صبور باشید و به خودتان زمان بدهید.
درس خواندن نوسانی
نوسانی درس خواندن یعنی من الان یک مقاله انگیزشی مطالعه می‌کنم و حسابی انگیزه می‌گیرم و شروع می‌کنم تا شب ۱۰ ساعت درس می‌خوانم، فردا هنوز هم سر حال و شارژم پس ۱۲ ساعت مطالعه می‌کنم. بعد کم کم حوصله‌ام سر می‌رود و با خودم می‌گویم حالا وقت دارم چرا خودم را اذیت کنم و ساعت مطالعه‌ام به ۴ ساعت می‌رسد، روز بعد اصلا خبری از درس خواندن نیست و اصلا سراغ کتاب‌هایم نمی‌روم.
خطرناک‌ترین و سمی‌ترین روش مطالعه، نوسانی درس خواندن است!
این داوطلبان دائم در احساس عذاب وجدان و سرگردانی گرفتارند و تعجب می‌کنند که من فلان روز ۱۲ ساعت درس خواندم چرا نمراتم انقدر پایین هستند؟
- راهکار
برای موفقیت در کنکور و امتحانات نهایی اصل آهسته و پیوسته پیش رفتن بسیار اهمیت دارد. اگر در حال حاضر نمی‌توانید روزی 10 ساعت درس بخوانید هیچ اشکالی ندارد، از حداقل ساعت مطالعه‌ای که در توان دارید شروع کنید و به تدریج ساعت مطالعه‌تان را بالا ببرید.
درس خواندن بی‌هدف
گاهی از داوطلبان می‌پرسم با چه هدفی درس می‌خوانی، قصد داری چه رشته‌ای و چه دانشگاهی قبول شوی؟ آن‌ها پاسخ می‌دهند همینطوری می‌خوانم، فعلا فکرش را نکرده‌ام، حالا ایشالا یک رشته خوب قبول شوم. یا مثلا دانش‌آموزی با خودش می‌گوید باید امروز زیست بخوانم اما تعیین نمی‌کند از کدام صفحه تا کدام صفحه، چه تعداد تست بزند، چند ساعت زیست بخواند.
هیچ وقت بی‌هدف و سرگردان کاری را شروع نکنید، من هیچ آدم بدون هدفی را ندیده‌ام که پرانرژی و با انگیزه درس بخواند و یا مطالعه‌اش بازدهی بالایی داشته باشد.
- راهکار
اگر تا امروز هدفی برای خودتان مشخص نکرده‌اید، توصیه می‌کنم بعد از مطالعه این محتوا یک قلم و کاغذ بردارید و دقیقا حدود رتبه، رشته دلخواه و حتی دانشگاه مورد نظرتان را یادداشت کنید.
همچنین قبل از اینکه شروع به مطالعه درسی بکنید، ابتدا مبحث، تعداد صفحات، زمان مطالعه، تعداد تست و سوال و خلاصه همه چیز را واضح و دقیق تعیین کنید.
درس خواندن گوشی به دست
دانش‌آموزی را در نظر بگیرید که ساعت‌ها پیشت میز مطالعه نشسته اما گوشی موبایلش را هم دستش گرفته، چند دقیقه درس می‌خواند و بعد چند دقیقه پیام‌هایش را جواب می‌دهد، دوباره یک پاراگراف می‌خواند و بعد اینستاگرام را چک می‌کند…
به نظر شما اگر این داوطلب 10 ساعت به همین منوال پشت میزش بنشیند، در نهایت به طور خالص چند ساعت درس خوانده است؟ آیا چنین داوطلبی حق دارد بگوید من که امروز 10 ساعت درس خواندم چرا به برنامه‌هایم نرسیدم؟
- راهکار
قبل از اینکه درس خواندن را آغاز کنید گوشی موبایلتان را از اتاق خارج کنید یا اگر قرار است بخشی از درس خواندنتان از طریق گوشی باشد، آن را روی حالت پرواز قرار دهید. اصلا یک سوال مهم، به نظر شما رتبه برترها و داوطلبان موفق در سال کنکور اینستاگرام دارند؟
برای اینکه ساعت مطالعه واقعی‌تان را در هر روز محاسبه کنید، با کرنومتر درس بخوانید و همین که حواستان پرت شد یا مشغول انجام کاری به جز درس خواندن شدید زمان را متوقف کنید خیلی وقت‌ها ما فکر می‌کنیم روزانه 10 ساعت درس می‌خوانیم اما در واقعیت ساعت مطالعه ما بسیار کمتر است!
تا دیر نشده به خودت بیا!
احتمال می‌دهم در زمان مطالعه این مقاله در ماه دی یا بهمن باشید، این بازه زمانی به شدت مهم و سرنوشت‌ساز است چون از طرفی تعدادی از داوطلبان درس خواندن را به تازگی آغاز کرده‌اند و باید با روش‌های مطالعاتی صحیح استارت کارشان را بزنند. از طرفی تعدادی از داوطلبان از ابتدای سال تحصیلی درس خوانده‌اند اما چون روش درس خواندن درستی نداشته‌اند، به این بازه از سال تحصیلی که می‌رسند ناامید و مضطرب می‌شوند.
پس به محض اتمام مطالعه این محتوا زمان کافی بگذارید و مدل درس خواندنتان را بررسی کنید و اگر لازم است تا دیر نشده اشتباهات‌تان را اصلاح کنید. قول می‌دهم در عرض چند هفته چنان پیشرفت می‌کنید که خودتان هم باورتان نمی‌شود!
۹ مدل درس خواندن اشتباه در یک نگاه!
در انتها به عنوان حسن ختام انواع روش‌های مطالعاتی اشتباه و سمی را به همراه راهکارهایی برای اصلاح این روش‌ها در قالب جدول زیر ارائه کرده‌ایم:
| روش مطالعه اشتباه | راهکار |
|---|---|
| درس خواندن بقچه‌ای | هر روز حداقل سه درس را در برنامه داشته باشید |
| درس خواندن یک بار مصرف | مرورهای روزانه، هفتگی و ماهانه داشته باشید و تا می‌توانید تست بزنید |
| درس خواندن بدون آزمون و سنجش | حتی اگر امکان شرکت در آزمون ندارید، خودتان در منزل آزمون بدهید |
| درس خواندن همراه با آهنگ و خوراکی | قبل از درس خواندن همه کارهایتان را انجام دهید |
| درس خواندن بی‌وقفه و با عجله | به ازای هر یک و نیم ساعت مطالعه، ۲۰ الی ۳۰ دقیقه استراحت کنید |
| درس خواندن وسواسی | کمال گرایی را کنار گذاشته و فقط شروع کنیم. |
| درس خواندن نوسانی | با کمترین ساعت مطالعه‌ای که در توان دارید شروع کنید و به تدریج ساعت مطالعه را بالا ببرید |
| درس خواندن بی‌هدف | حدود رتبه، رشته و شهر مورد علاقه‌تان را روی کاغذ بنویسید و براساس آن برنامه‌ریزی کنید |
| درس خواندن گوشی به دست | گوشی موبایل را از اتاق مطالعه خارج کنید یا آن را روی حالت پرواز قرار دهید |
سخن آخر
اگر به نظر خودتان ساعت مطالعه بالایی دارید اما از اینکه از این حجم از تلاش و درس خواندن آنطور که باید و شاید نتیجه نمی‌گیرید خسته شده‌اید، وقت آن رسیده که روش مطالعه‌تان را مورد بررسی قرار دهید. در این محتوا در مورد ۹ مدل درس خواندن اشتباه صحبت کردیم و برای اصلاح هر روش، راهکارهایی ارائه دادیم.
به نظر شما دیگر چه روش مطالعه غلطی زحمات داوطلبان را بر باد می‌دهد؟ اگر شما هم با یکی از این روش‌های درس خواندن اشتباه درگیر بوده‌اید و موفق به اصلاح آن شده‌اید، خوشحال می‌شویم تجربیات ارزشمندتان را در قسمت دیدگاه محتوا با دیگر داوطلبان به اشتراک بگذارید.
