بیوگرافی دکتر آذر اندامی سازنده واکسن وبا

دکتر آذر اندامی، یکی از شخصیت‌هاي‌ برجسته در تاریخ علم و دکتری ایران بود. اسم او بـه عنوان سازنده واکسن وبا در یونسکو ثبت شده اسـت. بـه همین خاطر سال روز تولد وی را روز جهانی زنان در علم ثبت کرده اند. ما دراین قسمت از مجله تالاب برای شـما همراهان عزیز بـه مناسبت روز جهانی زنان در علم مقاله اي در مورد بیوگرافی آذر اندام منتشر کرده ایم.

نگاهی به زندگی آذر اندامی

آذر اندامی در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۰۵ در شهر رشت متولد شده اسـت. او دریک خانواده پر جمعیت در محله ساغریسازان رشت بزرگ شده اسـت. آذر اندامی فرزند چهارم و تنها دختر خانواده بود.

تحصیلات آذر اندامی

وی دوران ابتدایی خود با یکسال جهشی در دبستان بانوان رشت بـه اتمام رساند و پس از اخذ مدرک پایه نهم تحصیلات عمومی راهی دانشسرای مقدماتی رشت شد ودر سال ۱۳۲۴ مدرک گرفت. سپس درسال ۱۳۲۹ توانست با امتحان متفرقه دیپلم طبیعی خودرا دریافت کند ودر رشته دکتری دانشگاه تهران قبول شد. او هنگام تحصیل درسال ۱۳۲۵ در وزارت فرهنگ استخدام و معلم شد.

مطالب مشابه: موفق ترین زنان ایرانی در رشته های مختلف «15 زن»

افتخارات آذر اندامی

اندامی در دوران عمر خود، خدمات ویژه‌اي بـه علم و بهداشت عمومی ایران ارائه داد. وی نه تنها بـه ایجاد واکسنی موثر برای بیماری وبا کمک کرد بلکه بـه عنوان یک استاد و مربی نیز دانشجویان و جوانان زیادی را در زمینه‌هاي‌ علمی و تحقیقات دکتری آموزش داد.

دوران اخذ مدرک پزشکی

آغاز زندگی آموزشی دکتر آذر اندامی بـه تحصیل در دانشگاه تهران باز می گردد. او درسال ۱۳۳۷ توانست مدرک دکترای دکتری خودرا دریافت کند. سپس دوره تخصصی زنان و زایمان را گذراند و پس از پایان ان بـه وزارت بهداری منتقل شد ودر انستیتو پاستور ایران کار کرد.

تحقیقات باکتری شناسی آذر اندامی

او توانست طرح پژوهشی در زمینه ‌باکتری‌شناسی عفونت‌هاي‌ بیمارستانی را انجام دهد و نتیجه زحمات خودرا در مجله‌هاي‌ معتبر دنیا بـه چاپ برساند. بـه دنبال اتمام تحصیلات دکتری در ایران، با استفاده از بورس تحصیلی انستیتو پاستور ایران، بـه فرانسه رفت تا در دانشگاه پاریس تحصیلات خودرا ادامه دهد. درسال ۱۳۴۶ مدرک باکتری‌شناسی گرفت ودر ۱۳۵۳ دانشنامه تخصصی علوم آزمایشگاهی بالینی را دریافت نمود.

ساخت واکسن وبا توسط آذر اندامی

زمان بازنشستگی اندامی بـه سال ۱۳۵۷ بازمی‌گردد. او بارها بـه بلژیک و فرانسه سفر کرد کـه نتیجه این سفرها مقالاتی بود کـه در مجلات معتبر بـه چاپ رسید. یکی از دستاوردهای بزرگ دکتر آذر اندامی ساخت یک نوع واکسن برای بیماری وبا بود. این واکسن تاثیرات بسیار مثبتی در نظارت و پیشگیری از انتشار بیماری وبا در ایران داشت کـه باعث تقدیر و تشویق مقامات و مردم ایران شد.

آذر اندامی چگونه واکسن وبا را ساخت؟

درسال‌هاي‌ ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۵ خورشیدی بیماری شبه وبای التور در ایران و بسیاری دیگر از کشورها شیوع پیدا کرد. التور بـه عنوان یک بیماری حاد اسهالی محسوب می‌شود کـه عامل ان میکروب وبا اسـت. علایم بیماری از سمی نشات میگیرد کـه توسط میکروب در روده باریک افراد آلوده ترشح می‌شود. بنابر این میکروب از طریق مدفوع انسان در محیط پخش شده و آب و غذا را آلوده می‌کند.

در ان شرایط هولناک تنها راه پیشگیری، تزریق واکسن وبا قبل از ابتلا بـه بیماری بودو در ان زمان تنها مرکز تهیه واکسن در ایران انستیتو پاستور بود کـه تمام امکانات ان در اختیار آزمایشگاه میکروب شناسی قرار گرفت و کارکنان مرکز با ریاست اندامی شروع بـه کار کردند و سرانجام وی توانست واکسن وبای التور را بسازد و از بروز فجایع هولناک و دردآور جلوگیری کند.

صادرات واکسن وبا آذر اندامی

این واکسن بـه کشور های همسایه هم فرستاده شد و افتخاری بود کـه بـه خاطر زحمات شبانه روزی آذر اندامی نصیب ایران شد. بـه دلیل خدمات بی بدیل این بانوی پژوهشگر، وی بـه معاونت بخش میکروب شناسی و سپس بـه ریاست بخش وبا و دیفتری رسید و بـه پاس کارها و تلاش شبانه‌روزی‌اش، نشان علمی بـه او اعطا شد.

سخنان دوست آذر اندامی در مورد او

یکی از همکاران وی در انستیتو پاستور تهران با نام خانم دکتر منصورپور درباره برخی از ویژگی هاي‌ این بانوی انسان دوست میگوید: وی، زن زحمتکش و با اراده‌اي بود. دراین انستیتو هم یک روز دست از تلاش و پژوهش برنداشت و من زنی بـه پشتکار و همت او ندیده‌ام.

اندامی از معدود افرادی بود کـه هرچه بیشتر میدانست، بیشتر می فهمید کـه چیزهای زیادی هست کـه نمیداند و تلاش همیشگی او و پویایی و حرکت زندگی اش حاکی از این ادعاست. او بیشتر شبها و روزهای تعطیل را در بیمارستان می‌ماند و حتی نگهبانی پزشکان دیگر را نیز بر عهده می‌گرفت تا تجربه بیشتری بـه دست بیاورد.

مطالب مشابه: معرفی 20 زن مهم و قدرتمند سینمای ایران

سفر تحصیلی آذر اندامی به فرانسه

بعد از کشف این واکسن و نجات هزاران تَن مردم دنیا اندامی با استفاده از بورس انستیتو پاستور بـه پاریس رفت و ‪گواهی‌نامه میکروب شناسی دریافت کرد و سپس بـه میهن بازگشت و دوره تخصصی آزمایشگاه بالینی را در دانشگاه تهران گذراند ودر سال 1353 خورشیدی دانشنامه تخصصی علوم بالینی را اخذ کرد.

چندین بار بـه کشور های فرانسه و بلژیک سفر کرد. حاصل این سفرها مقاله‌هاي‌ علمی بود کـه در مجله‌هاي‌ معتبر چاپ شد. اندامی در ۱۳۵۷خورشیدی بازنشسته و پس از بازنشستگی مسئول آزمایشگاه بیمارستان باهر شد.

حک شدن نام آذر اندامی بر روی سیاره زهره

پس از درگذشت این بانوی بزرگ ایرانی، دخترش آذرمیدخت با کوشش و تلاش فراوان توانست نام مادرش را بـه انجمن بین‌ المللی نجوم برای ثبت در سیاره‌ زهره پیشنهاد کند و این انجمن نیز بـه ‌پاس کارهای علمی اندامی ان را پذیرفت و وی اولین زن ایرانی بود کـه نامش برای همیشه بر سیاره‌ زهره ثبت شد.

بدین ترتیب بـه دلیل خدمات بی نظیر این بانوی شهیر ایرانی در ۱۹۹۲ میلادی اتحادیه بین المللی ستاره شناسی «IAU» حفره اي بـه قطر ۳۰ کیلومتر در طول جغرافیایی ۲۶ درجه و ۵۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۱۷ درجه و ۴۵ دقیقه با قله اي مرکزی را در جنوب سیاره زهره را بـه نام آذر اندامی نامگذاری کرد. براین پایه آذر اندامی تنها زن ایرانی بود کـه نامش بـه این شورا فرستاده شد.

انجمن بین‌ المللی نجوم AIU پیشرو نامگذاری در سیارات بوده اسـت. ماهواره اکتشافی ماژلان در ۱۹۹۰ اقدام بـه نقشه برداری سیاره زهره «ناهید یا ونوس» کرده و ۸۰ درصد از سطح این سیاره را بررسی کرد. متعاقب این ماموریت فضایی، AIU نسبت بـه نامگذاری نقطه هاي‌ موجود در سطح سیاره ونوس اقدام کرد و با توجه بـه نام مونث این سیاره «ونوس یا زهره» مقرر شد کـه این محل‌ها بـه نام زنان نام دار جهان کـه در قید حیات نبودند، نامیده شود.

دراین نامگذاری برای حفره‌هایي با قطر کمتر از ۲۰ کیلومتر نام هاي‌ عام مونث بـه صورت موقتی گرفته شد. افزون بر ان نام حفره هایي با قطر بیشتر از۲۰ کیلومتر بـه صورت نام هاي‌ همیشگی درنظر گرفته شد کـه یکی از این عوارض بـه قطر ۳۰ کیلومتر کـه یک قلعه مرکزی هم دارد بـه یاد بود آذر اندامی از ایران بـه این نام ثبت شد.

ازدواج آذر اندامی

این بانوی فرهیخته، آذر اندامی، پس از دریافت دانشنامه دکتری با منصور خلعتبری کارشناس دکتر قانونی ازدواج کرد. پس از ان در مطب همسر خود بـه مداوای بیماران زنان و زایمان پرداخت.

علت فوت آذر اندامی

آذر اندامی، دکتر بزرگ کشورمان بـه دلیل آمبولی در ریه ناشی از تومور مغزی درسال 28 مرداد 1363 درگذشت. 

آرامگاه آذر اندامی کجاست؟

آرامگاه آذر اندامی در قطعه ۱۸ ردیف ۳۶ شماره ۶ در بهشت زهرا تهران اسـت و بر سنگ ان جمله اي با این مضمون نوشته شد:

راهش دراین سرا دانش و مهر و نیکی

جایش در ان سرا فردوس برین جاودانه

تحصيلات آذر اندامی

• تحصیل در دانشسراي مقدماتي رشت
• رشته پزشكي دانشگاه تهران
• دکترای دکتری

مسئولیت های آذر اندامی

• معلم
• کار در انستیتو پاستور
• معاون بخش ميكروب شناسي
• ريیس بخش وبا و ديفتري
• مسئول آزمايشگاه بيمارستان باهر
• مداواي بيماران زنان و زايمان

لیست افتخارات آذر اندامی

• تنها زن ایرانی بود کـه نامش بر سیاره زهره نقش بست.
• بـه پاس كارها و تلاش شبانه‌روزي‌اش ؛ نشان علمي بـه او اعطا شد.

مطالب مشابه: جایگاه زن در ایران کهن «تاریخچه زن در ایران کهن»

در پایان

آذر اندامی یکی از پر افتخار ترین زنان کشورمان اسـت کـه دستاوردهای مهمی را در دنیا بـه ثبت رسانده اسـت. امیدواریم از این مطلب از مجله تالاب کـه در مورد زندگی آذر اندامی اسـت لذت برده باشید.