دیابت شیرین یکی از انواع دیابت است که علایم، عوارض و روشهای درمان خود را دارد. از عوارض زودرس دیابت شیرین میتوان به بالا یا پایین آمدن سریع قند خون اشاره کرد. همچنین عوارض دیر رس دیابت شیرین شامل مشکلات چشمی، ناراحتی کلیوی، ناراحتی قلبی، بی حسی و … می باشد. چاقی میتواند یک علت دیابت شیرین باشد. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب درباره دیابت شیرین اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.
دیابت را بیشتر بشناسیم دیابت شیرین
دیابت دسته ای از بیماری های غیر واگیر شایع است که ویژگی آن هیپرگلایسمی (افزایش قند خون) است. علت دیابت نقص در تولید یا عمل انسولین است.
انواع دیابت دیابت شیرین
دیابت به اشکال مختلف دیده می شود که نوع IDDM یا وابسته به انسولین بیشتر در سنین جوان یا بطور عام می توان گفت در سنین کمتر از 30 سال دیده می شود.
سخت ترین شکل دیابت نوع IDDM است که آغاز ناگهانی دارد. در نوع NIDDM که دیابت غیر وابسته به انسولین است در بالای 30 سال وجود دارد ، این افراد معمولا چاق هستند.
اکثر بیماران دیابتی در دسته NIDDM قرار دارند. که این افراد دارای رژیم درمانی (رژیم غذایی) هستند.
نوع NIDDM عمدتآ خفیف وآرام است. ولی به علت عوارض ناشی از بیماریهای دیگر به صورت شدید به نظر می آید.
دسته دیگر بیماران دیابتی در گروه نقص عمل گلوکز جای دارند (IGT).
درIGT میزان گلوکز وریدی در حالت ناشتا کمتر از 120 میلی گرم در 1000ml است که دو ساعت بعد از خوردن غذا به 120-180mg/100ml می رسد.
در دیابت قند ناشتا کمتر یا مساوی 120mg/100MI است و در دو ساعت بعد از خوردن غذا این میزان به کمتر یا مساوی 180Mg/100MI می رسد.
آخرین گروه از بیماری های دیابتی تحت عنوان دیابت بارداری است که معمولاً در بیشتر موارد از ماه پنجم بارداری آغاز و با ختم بارداری خود بخود بهبود می یابد.
احتمال ابتلا افراد مبتلا به دیابت بارداری در آینده به دیابت بسیار زیاد است. اسیدوستوز و افزایش شدید قند خون از عوامل مهم مرگ به علل دیابت است.
بیشتر بخوانید:
پیشگیری از کمای دیابتی + علل و درمان + ویدیو
علل ابتلا به بیماری دیابت شیرین
عوامل متعددی در بروز بیماری دیابت شیرین دخیل هستند از آن جمله می توان به اختصار به موارد زیر اشاره داشت :
اختلال لوزالمعده، نقائص مربوط به تولید انسولین به دلیل نقص در سلول های تولید کننده انسولین، از بین رفتن سلول بتا، کاهش حساسیت به انسولین به دلیل کاهش تعداد گیرنده های انسولین و نقص ژنتیکی از مواردی است که در مورد علل ایجاد دیابت می توان اذعان داشت.
چه کسانی به دیابت شیرین مبتلا می شوند؟
تمام افراد بالای 30 سال که مشخصات زیر را دارند در معرض خطر دیابت شیرین هستند : افراد چاق، سابقه ابتلا فامیلی دیابت، افرادی که فشار خون ماکزیمم مساوی یا بیش از 140mmHg و فشار خون مینیمم مساوی یا بیش از 90 میلی متر جیوه دارند. افرادی که لااقل دو علامت بیماری دیابت (مثل پرخوری، پرنوشی و یا پر ادراری) را دارند.
در مورد ابتلا از لحاظ سنی باز باید اذعان داشت که دیابت در هر سنی وجود دارد و پیش آگهی آن در جوانان بسیار شدید تر است.
از لحاظ جنسی ابتلا تقریباً یکسان است ولی این موضوع هنوز تحت بررسی است.
از لحاظ ژنتیکی مبتلایان به NIDDM بیشتر تحت تاثیر عامل ژنتیکی است و IDDM بیماری بطور کلی زاگ شناسی نیست.
بیماران مبتلا به IDDM، بیماری آنها تحت تاثیر HLAB₈ و HLAB₁₅ است و با HLADR₃ و HLADR₄ رابطه قوی دارند ولی NIDDM با HLA رابطه ای ندارد.
چاقی با NIDDM رابطه دارد که بیشتر مقاومت به انسولین در آنها دیده می شود. چاقی در بیماریزایی IDDM نقشی ندارد.
دیابت می تواند در زنانی که سابقه مرده زایی، سقط به علل نامشخص، سابقه تولد نوزاد با وزن 4kg و یا بیشتر دارند و یا سابقه دیابت بارداری در بارداری های قبلی دارند و یا در موارد دیابت خانوادگی با احتمال بیشتری بروز نماید.
عوامل محیطی دیابت شیرین
فقدان تحرک نسبی در بروز NIDDM نقش عمده ای دارد. سوء تغذیه دوران کودکی که باعض نقص سلول بتا می شود، مصرف الکل، افزایش چاقی نیز می تواند موجبات بروز دیابت را فراهم سازد.
برخی ویروس ها مثل ویروس سرخجه، کوکساکی و اوریون در نابود شدن سلول بتا و ظهور مقدمات بروز دیابت نقش دارند.
برخی مواد شیمیایی نیز در نابودی سلول بتا سهیم اند. استرس ها، شیوه زندگی، موقعیت شهر نشینی، طبقه اجتماعی و وضعیت اقتصادی نیز در بروز دیابت تعیین کننده اند.
تشخیص دیابت شیرین
√ تشخیص دیابت شیرین با آزمایش ادرار
رایج ترین آزمون اندازه گیری قند ادرار، 2 ساعت بعد از صرف غذا می باشد. اگر بر اثر آزمون تحمل گلوکز که یک آزمون استاندارد تاییدیه بعد از آزمون ادرار است، این آزمون ثابت شود فرد مبتلا به دیابت است.
√ تشخیص دیابت شیرین با آزمایش قند خون
به دلیل نارسا بودن آزمون قند ادرار که حساسیت بسیار کمی دارد از آزمون قند خون به عنوان تشخیص اساسی استفاده می نمایند که در این حالت قند ناشتا خون را اندازه می گیرند. به لحاظ اعتبار کم آن در تشخیص موارد ناشتا از آزمون تعیین مقدار قند خون دو ساعت بعد از خوردن 75gr گلوکز نیز استفاده می شود.
یک پیشنهاد:
زخم پای دیابتی و ویدئو پیشگیری از این نوع زخم
عوارض دیابت شیرین
عوارض زودرس دیابت شیرین » بالا یا پایین آمدن سریع قند خون که باید بیمار سریعاً ارجاع شود.
عوارض دیر رس دیابت شیرین » مشکلات چشمی، ناراحتی کلیوی، ناراحتی قلبی، بی حسی، گزگز کردن دست و پا، بهبود دیر هنگام زخم ها بخصوص در مورد پاها
گاهاً به دلیل مصرف زیاد انسولین یا قرص های ضد دیابت، کم خوردن یا حذف یک وعده غذا و فعالیت زیاد، کاهش شدید قند خون می تواند بروز نماید.به گزارش آسان طب،که در مورد هوشیاری، دادن چند حبه قند و در موارد بی هوش بودن بیمار، باز کردن راه تنفسی و ارجاع فوری از اقدامات مهمی است که باید انجام شود.
گاهاً به دلایل پرخوری و یا عدم مصرف کافی داروهای ضد دیابت، افزایش شدید قند خون بروز می نماید که تشنگی زیاد، ادرار زیاد، ضعف، خستگی و اغما می تواند بروز نماید که ارجاع فوری بیمار به مراکز درمانی باید انجام پذیرد.
پیشگیری از دیابت شیرین
الف) پیشگیری اولیه: در این حالت می توان خواست که با نگاهداری وزن مناسب بدن از راه رژیم غذایی سالم و ورزش و تحرک نسبی از بروز بیماری جلوگیری کرد.
برای کم تحرکی و عواقب آن در اینجا (پیشگیری از دیابت) توضیحات خوبی ارادئه شده است که می توانید استفاده کنید.
عادات غذایی باید شامل مصرف مقادیر کافی پروتئین، مصرف غذاهای دارای الیاف گیاهی و پرهیز از غذای شیرین است.
در زمینه پیشگیری اولیه از IDDM تدابیر ویژه ای وجود ندارد. ولی چون NIDDM در رابطه با سبک زندگی است می توان این تدابیر را در مورد آن بکار گرفت.
افراد در معرض خطر دیابت باید از مصرف کنتراسپتیوها خودداری نمایند زیرا این دارو ها خود دیابت زا می باشند.
در موارد در معرض خطر باید توصیه شود افراد از مصرف الکل، پرخوری، چاقی، سیگار، افزایش مصرف کلسترول پرهیز نمایند.
ب) پیشگیری ثانویه از دیابت شیرین: کنترل وزن و کنترل قند خون باید بطور مداوم انجام پذیرد. مراقبت از پاها باید بطور مرتب انجام شود. کم شدن حس پوست و سلامت پوست باید آزمایش شود.
انجام آزمایش هموگلوبین گلیکات هر 6 ماه یکبار انجام شود که شاخصی برای کنترل قند خون در دراز مدت است.
بیمار می تواند به وسیله نوارهای هموگلوکوتست، میزان قند خون خود را در خانه نیز اندازه گیری نماید.
پیشگیری نوع سوم از دیابت شیرین
در این مرحله هدف اصلی کنترل و درمان عوارض ناشی از دیابت شیرین است. تشخیص زودرس این عوارض و اقدام برای درمان دیابت شیرین از سوی مراکز درمانی از اقدامات بسیار مفید درمورد بیماران دیابتی است.
دیابت شایع ترین علت نارسایی اعضاء بینایی، کلیه، قطع عضو و آترواسکلروز می باشد.
طرح پیشگیری و کنترل دیابت اولین بار در سال 1370 توسط کارشناسان مبارزه با بیماری های غیر واگیر در ایران در وزارتخانه تدوین شد.
همچنین به تازگی در کشور ایران دارویی به نام لیورسیل برای درمان و مبارزه با دیابت نوع 2 ساخته شده است.
دیابت شیرین یکی از انواع دیابت است که باید جدی گرفته شود و سریعا به فکر درمان ان باشیم. سعی کنید از همین الان مصرف مواد قندی مخصوصا قند همراه چای و شیرینی را به شدت کاهش دهید تا در اینده دچار انواع بیماری ها نشوید.
امیدواریم از اطلاعاتی که در این بخش از اسان طب درباره دیابت شیرین تقدیمتان کردیم بهره مند شده باشید.
