ایمنی درمانی چیست؟ و چه تاثیری در درمان سرطان دارد؟

در گذشته نه خیلی دور شیمی درمانی تنها روش پیشرفته برای درمان سرطان به شمار می رفت. اما در حال حاضر بیش از دو دهه است که روش دیگری برای مقابله با سرطان وجود دارد. این روش باعث شده تا درمان سرطان عوارض کمتری به دنبال داشته باشد. این روش در درمان بسیاری از سرطان های پیشرفته موفق بوده است.

روش ایمنی درمانی

ایمنی درمانی استفاده از برخی داروها و روش ها برای درمان سرطان است. روش های مختلفی برای این درمان وجود دارد. در بعضی روش ها سیستم ایمنی بدن را برای حمله به سلول های سرطانی تعلیم می دهند. این روش که با نام ایمونوتراپی شناخته می شود در بعضی از سرطان ها بهتر از سایر روش ها موفق بوده است. ایمونوتراپی بعضی اوقات به تنهای برای درمان سرطان به کار می رود و گاهی با سایر روش ها به کار گرفته می شود.

انواع ایمونوتراپی سرطان

ایمونوتراپی برای درمان بیماری سرطان به چند دسته تقسیم می شود که عبارتند از:

• پادتن های تک دودمانی یا آنتی بادی های مونوکلونال:

این مواد در آزمایشگاه پروتئین های دستگاه ایمنی ساخته می شوند که برای درمان سرطان بسیار مفید می باشند. پادتن های تک دودمانی به منظور حمله به بخش ویژای از سلول های سرطانی تولید شده اند. دستگاه ایمنی بدن در برخی موارد برای شناسایی سلول های سرطانی به درستی عمل نمی کند. این پادتن ها به سلول های سرطانی متصل شده و باعث آشکار شدن آنها برای سیستم ایمنی می شوند و به این روش باعث تقویت توانایی دستگاه ایمنی برای مبارزه با سرطان می شوند. همچنین مولکول بعضی از این پادتن ها به گونه ای طراحی شده اند که به داروهای شیمی درمانی و یا مواد رادیواکتیو می چسبند و باعث می شوند دارو یا ماده رادیو اکتیو سلول های سرطانی را پیدا کرده و در نابود کردن آنها موفق تر عمل کند. پادتن های دودمانی در درمان برخی از سرطان ها مورد استفاده قرار می گیرد و محققان به دنبال استفاده از آن برای سرطان های بیشتری هستند.

• مهار کننده ایست ایمنی:

دستگاه ایمنی بدن شامل ترمز ها یا ایست دهنده هایی است که از کشتن سلول های سالم توسط واکنش ایمنی جلوگیری می کنند. سلول های سرطانی در برخی از موارد از این گزینه استفاده کرده و برای دفاع از خود، به شکل سلول های ایمنی استتار می کنند و دستگاه ایمنی از شناسایی آنها عاجز می شود. داروهای مهار کننده ایست، ایمنی ترمز ها را مهار کرده و در حمله مفیدتر به سلول های سرطانی دستگاه ایمنی را کمک رسانی می نمایند.

• واکسن های سرطان:

واکسن ها روش های برای برانگیختن پاسخ ایمنی بر ضد برخی از بیماری ها هستند. بیشتر واکسن ها را برای پیشگیری از وقوع بیماری استفاده می نمایند. بعضی از واکسن ها نیز وجود دارند که برای درمان و پیشگیری برخی سرطان ها به کار می روند. واکسن های سرطان به دو دسته تقسیم می شوند:

1. واکسن های پیشگیری: این واکسن ها بسیار شبیه به واکسن های دیگر می باشند. در این روش موادی با عنوان پادگن یا آنتی ژن را برای تحریک دستگاه ایمنی وارد بدن می نمایند. از این واکسن ها می توان واکسن ضد «ویروس پاپیوم انسانی HPV» را نام برد. این ویروس نقش زیادی در ایجاد سرطان رحم، مقعد و دیگر سرطان ها را دارد. با استفاده از این واکسن از بسیاری از سرطان های مربوط به این ویروس جلوگیری می شود.
2. واکسن های درمانی: این واکسن ها به سلول های T که یکی از سلول های دفاعی بدن می باشد، کمک می نماید تا سلول های سرطانی مشخصی را شناسایی و از بین ببرد. همچنین ممکن است در برخی موارد این واکسن ها برای افزایش میزان پادتن ها یا آنتی بادی ها برای نابودی مهاجمین ساخته می شوند.

• ایمونوتراپی به کمک سلول های T مهندسی شده:

سلول های T یکی از مهمترین سلول های دستگاه ایمنی بدن بوده که در این روش به تقویت آنها می پردازند. در این نوع درمان سلول های T که برای حمله به تومور سرطانی به آن وارد شده اند را از بدن خارج کرده و آنهایی را که بیشترین توانایی در مهار سرطان را داشته اند پیدا نمی کنند، بعد از شناسایی آنها به کمک مهندسی ژنتیک ژن هایی را به آن وارد کرده که آنها را قوی تر خواهد کرد. در نهایت سلول های تقویت شده به بدن بازگردانده می شوند تا عملکرد بهتری برای درمان سرطان داشته باشند.

• ایمونوتراپی های غیر اختصاصی:

این روش برای تقویت سیستم ایمنی به طور کلی مورد استفاده قرار می گیرد.

عوارض جانبی

این روش در حالت کلی با مهار کننده های مرگ برنامه ریزی شده PD-1 و مهارکننده های PD-L1 مشکلی ایجاد نخواهد کرد. ولی امکان دارد عوارضی به همراه داشته باشد. حدود ۲۰ درصد از بیمارانی که به این روش درمان می شوند دچار عوارض جدی بعد از آن می شوند. این عوارض حدود ۲ تا ۳ ماه بعد از شروع درمان نمایان می شوند و با تشخیص به موقع و درمان درست می توان تا حدودی عوارض را کنترل کرد. این داروها به دلیل آزاد سازی سلول های ایمنی ممکن است در برخی از قسمت های بدن ایجاد التهاب نمایند، مانند التهاب در روده بزرگ که به اسهال می انجامد، التهاب در ریه که باعث سرفه یا تنگی نفس خواهد شد و التهاب در پوست که ایجاد خارش می کند، التهاب در کبد که آنزیم های کبدی در خون را افزایش می دهد و التهاب تیروئید که ممکن است به کم کاری یا پر کاری تیروئید بیانجامد.

نکته پایانی:

بر طبق گفته پزشکان دلایل زیادی برای خوش بین بودن یا بدبینی موجود است. ایمنی درمانی ممکن است مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی زندگی عده ای را نجات ندهد اما در آینده ای نه چندان دور به ستون اصلی درمان سرطان تبدیل خواهد گشت. ایمنی درمانی در حال حاضر بیشتر برای درمان سرطان های لنفاوی و خون مورد استفاده قرار گرفته است ولی استفاده از آن برای درمان انواع دیگر سرطان در حال بررسی است به عنوان نمودن آزمایش بالینی واکسن سرطان مغز به کمک این روش شروع شده است.