در این مطلب درباره درمان اسیدوز و علائم و عوارض و چیزهای دیگر این بیماری صحبت می کنیم. بدن برای حفظ سلامت مطلوب، باید تعادل اسیدیته را حفظ نماید. اگر بدن بیش از اندازه اسیدی یا قلیایی شود، قادر است مشکلات جدی برای سلامتی به وجود بیاورد.
درمان اسیدوز و علت ابتلا به آن
زمانی که مایعات بدن شما اسید بیش از اندازه کافی داشته باشد، به آن اسیدوز می گویند. اسیدوز هنگامی رخ می دهد که کلیه ها و ریه ها قادر نباشند PH بدن را در تعادل نگه دارند. در این وضعیت بسیاری از فرآیند های بدن اسید را تولید می کنند. به طور معمول ریه ها و کلیه های شما قادر هستند عدم تعادل PH را جبران نمایند. ولی مشکلات مربوط به این اندام ها می تواند به تجمع اسید اضافی در بدن منجر بشود.
با تعیین pH، اسیدیته خون شما اندازه گیری می شود. pH کمتر به این معنا می باشد که خون شما اسیدی تر می باشد و pH بالاتر به معنای این است که خون شما قلیایی تر می باشد. به صورت کلی PH خون شما باید تقریبا ۷.۴ باشد. این بیماری با PH 7.35 یا کمتر تشخیص داده می شود. آلکالوز با سطح pH 7.45 یا بالاتر تشخیص داده می شود. این تفاوت های عددی در حالی که به ظاهر اندک به نظر می رسند، اما می توانند امری جدی باشد. اسیدوز مشکلات زیادی را برای سلامتی فرد ایجاد می کند و در شرایط شدیدتر نیز زندگی را تهدید می کند.
دلایل بیماری اسیدوز
به صورت کلی دو نوع اسیدوز تنفسی و اسیدوز متابولیک وجود دارد و دلیل هر کدام هم با دیگری فرق دارد.
۱. اسیدوز متابولیک
اسیدوز متابولیک از کلیه ها آغاز می شود. این بیماری هنگامی رخ می دهد که آن ها نتوانند اسید کافی را نابود کنند یا زمانی که میزان زیادی باز را نابود می کنند. چهار نوع اسیدمتابولیک وجود دارد:
- اسیدوز هایپرکلرمیک: در این قسمت بیماری با از دست دادن بی کربنات سدیم آغاز می شود. این ماده در خنثی نگه داشتن خون به ما کمک زیادی می کند. اسهال و استفراغ می توانند موجب این نوع از اسیدوز بشوند.
- اسیدوز دیابتی: به نوع از اسیدوز افراد دیابتی مبتلا می شوند. اگر بدن شما انسولین به میزان کافی نداشته باشد، کتون ها در بدن شما جمع می شوند و خون شما را اسیدی می کنند.
- اسیدوز توبولار کلیه: هنگامی رخ می دهد که کلیه ها نتوانند اسیدها را از طریق ادرار دفع نمایند. این امر موجب اسیدی شدن خون می شود.
- اسیدوز لاکتیک: هنگامی اتفاق می افتد که اسید لاکتیک در بدن شما بیش از اندازه وجود داشته باشد. دلیل به وجود آمدن آن می تواند شامل مصرف زیاد الکل، نارسایی قلبی، تشنج، نارسایی کبد، سرطان، پایین بودن قند خون و کمبود اکسیژن طولانی مدت باشد. حتی ورزش در مدت زمان طولانی به جمع شدن اسید لاکتیک منجر می شود.
۲. اسیدوز تنفسی
اسیدوز تنفسی هنگامی رخ می دهد که دی اکسید زیادی در بدن جمع شده باشد. معمولا ریه ها در زمان تنفس دی اکسید کربن را از بین می برند. با این وجود، برخی مواقع بدن شما قادر نیست این گاز را نابود کند. البته این امکان دارد به علت هایی که در زیر می گوییم، باشد:
- تغییر شکل ساختار قفسه سینه
- اضافه وزن، که تنفس را با مشکل مواجه می کند.
- شرایط مزمن تنفسی مثل آسم
- صدمه به قفسه سینه
- سواستفاده در داروهای آرامبخش
- مشکلات سیستم عصبی
- مصرف بی رویه الکل
- ضعف عضلانی در قفسه سینه
نشانه ها و علائم
هر دونوع اسیدوز تنفسی و متابولیک دارای علائم و نشانه های زیادی می باشند. علائم این بیماری بر اساس دلیل آن فرق دارد:
اسیدوز متابولیک
- گیجی
- خستگی
- بی اشتهایی
- بالا رفتن ضربان قلب
- خواب آلودگی
- زردی
- تنفس سریع و سطحی
اسیدوز تنفسی
- سردرد
- گیجی
- خواب آلودگی
- خستگی
- تنگی نفس
- به آسانی خسته شدن
در صورتی که نشانه ها و علائمی مانند مطلب بالا را در خود یا اطرافیان خود دیدید می توانید به راحتی با کلیک بر محتوای زیر در خصوص این بیماری با یکی از عالی ترین متخصصین این حوزه درمانی مشاوره داشته باشید.
نحوه تشخیص بیماری
اگر شما فکر می کنید که به بیماری اسیدوز دچار شدید، سریعا به پزشک مراجعه نمایید. چون تشخیص زود هنگام می تواند در روند درمان این بیماری تفاوتی ایجاد نماید. پزشکان این بیماری را با انجام تعدادی آزمایش تشخیص می دهند. برای بررسی سطح اکسیژن و دی اکسید کربن و PH خون، آزمایش گاز خونی انجام می شود. علاوه بر این، یک تست متابولیک پایه، عملکرد کلیه و تعادل pH بدن شما را مورد بررسی قرار می دهد. البته میزان کلسیم، قند خون، پروتئین و سطح الکترولیت بدن شما را ارزیابی می کند. اگر این آزمایشات همزمان انجام شوند، می توانند انواع گوناگون اسیدوز را تشخیص بدهند.
در صورتی که اسییدوز تنفسی تشخیص داده بشود، پزشک با اشعه ایکس قفسه سینه یا آزمایش عملکرد ریوی سلامت ریه های شما را بررسی می کند. اگر شما مشکوک به بیماری اسیدوز متابولیک باشید، باید نمونه ادرار بدهید. پزشکان pH بدن شما را مورد بررسی قرار می دهند تا ببینند آیا بدن شما به درستی اسیدها و بازها را محو می کند یا خیر. امکان دارد آزمایشات اضافی برای تعیین دلیل اسیدوز مورد احتیاج باشد.
راه های معالجه بیماری
به طور معمول متخصصین باید بدانند که علت این بیماری چیست تا نحوه مداوای آن را مشخص کند. با این وجود، بعضی از درمان ها را می توان برای هر نوع از اسیدوز استفاده نمود. برای مثال، پزشک احتمالا بی کربنات سدیم( جوش شیرین ) به شما بدهد تا pH خون شما را بالا ببرد. این کار را می توان از راه دهان یا به صورت وریدی انجام بدهید. اما به صورت کلی معالجه اسیدوز باید مبتنی بر نوع و دلیل آن صورت بگیرد.
معالجه اسیدوز متابولیک
همانطور که خواندید، انواع خاصی از اسیدوز متابولیک وجود دارد و برای هر کدام راه های معالجه به صورت مختلف توصیه می شود. برای کسانی که به اسیدوز هیپرکلرمیک، مبتلا می باشند، به طور معمول بی کربنات سدیم خوراکی تجویز می کنند. اسیدوز ناشی از نارسایی کلیه امکان دارد با سدیم سیترات مداوا شود. بیماران دیابتی مبتلا به کتواسیدوز، مایعات وریدی و انسولین دریافت می کنند تا PH آنها به حد اعتدال برسد. معالجه اسیدوز لاکتیک وابسته به دلیل می تواند مکمل های بی کربنات، مایعات وریدی، اکسیژن یا آنتی بیوتیکها را شامل بشود.
معالجه اسیدوز تنفسی
راه های معالجه این بیماری به طور معمول برای کمک به ریه های شما طراحی شده اند. به طور مثال، امکان دارد داروهایی برای گشاد شدن مجرای تنفسی به بیمار داده شود. همچنین دستگاه اکسیژن نیز برای بعضی از این بیماران تجویز می شود. در صورتی که راه هوایی مسدود شود یا ضعف عضلانی، دستگاه CPAP در تنفس شما بسیار کمک می کند.
عوارض اسیدوز
اگر اسیدوز فورا معالجه نشود، امکان دارد عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
- بیماری استخوان
- سنگ کلیه
- مشکلات مزمن کلیه
- نارسایی کلیه
- تاخیر در رشد
جلوگیری از اسیدوز
شما قادر هستید به صورت کامل از اسیدوز پیشگیری کنید. با این وجود، موارد و عواملی وجود دارند که می توانید برای کاهش ریسک هر کدام از انواع اسیدوز، آن ها را انجام بدهید.
اسیدوز متابولیک
- مصرف الکل را قطع کنید. نوشیدن طولانی مدت الکل می تواند باعث افزایش تجمع اسید لاکتیک بشود.
- آب و مایعات دیگر را به مقدار زیاد مصرف کنید.
- دیابت خود را کنترل نمایید. اگر سطح قند خون خود را به خوبی مدیریت کنید، می توانید از کتواسیدوز پرهیز کنید.
اسیدوز تنفسی
- سیگار استفاده نکنید، چون به ریه های شما صدمه وارد می کند و تنفس را سخت می کند.
- وزن خود را در محدودی سالم حفظ نمایید و مراقب اضافه وزن خود باشید.
- از داروهای آرام بخش استفاده کنید و به هیچ وجه آن ها را با الکل ترکیب نکنید.
