سوزاندن رگ قلب یا ابلیشن چیست؟

در عمل سوزاندن رگ قلب با ایجاد اسکار یا تخریب بافت مشخصی که عامل یا محرک برهم خوردن ضربان قلب است، آریتمی اصلاح می شود. در این مطلب به علت انجام این عمل و خطرات احتمالی آن می پردازیم.

عمل سوزاندن رگ قلب

سوزاندن رگ قلب یا ابلیشن در جهت اصلاح آریتمی قلبی صورت می گیرد. منظور از آریتمی غیر طبیعی بودن  یا بی نظمی ضربان قلب است. ریتم طبیعی قلب از گره سینوسی شروع می شود و بعد از انتقال به گروه دهلیزی/بطنی در بطن ها منتشر می گردد. در نتیجه این هدایت الکتریکی، اول دهلیز و با فاصله کمی بطن ها انقباض می یابند. ضربان طبیعی قلب بین ۶-۱۰۰ ضربه در دقیقه است.

برای رفع مشکلات مربوط به ضربان قلب یا آریتمی از عمل سوزاندن رگ قلب یا ابلیشن استفاده می شود. در این روش با ایجاد اسکار یا تخریب بافت مشخصی در قلب که عامل یا محرک بر هم خوردن ضربان قلب است، صورت می گیرد. در مواردی ابلیشن قلب مانع ارسال سیگنال الکتریکی غیر طبیعی به درون قلب شده از این رو آریتمی را متوقف می سازد.

در ادامه پیرامون علت انجام عمل سوزندان رگ قلب و خطرات احتمالی آن صحبت می کنیم. همچنین بهتر است که از نشانه های بیماری قلبی و نارسایی قلبی آگاهی کافی کسب کرده تا در راستای آن اقدامات درمانی مربوطه را انجام بدهید.

منظور از عمل ابلیشن

ابلیشن قلب عملی است که با ایجاد اسکار (زخم) یا تخریب بافتی که بر قلب اثر کرده و سبب بروز یا تقویت یک ضربان غیر عادی می گردد، انجام می شود. در مواردی این عمل از ورود سیگنال های الکتریکی غیر عادی به قلب جلوگیری نموده و به این ترتیب موجب توقف آریتمی می گردد.

معمولا در ابلیشن قلب لوله های دراز و منعطفی به اسم کاتتر به ورید یا شریانی در کشاله ران وارد می شود و تا قلب هدایت می گردند. این لوله ها برای اصلاح بافت هایی از قلب که موجب بروز آریتمی شده اند، انرژی را به صورت گرما یا سرمای بسیار به آن ها انتقال می دهند.

گاهی سوزاندن رگ قلب توسط جراحی قلب باز نیز صورت می گیرد. با این وجود، این عمل غالبا با استفاده از کاتترها انجام شده تا کم تهاجمی تر شده و دوره بهبود بعد از عمل هم کاهش یابد.

انواع روش های ابلیشن

در ابلیشن قلبی همانطور که اشاره شد معمولا از شیلنگ باریک و بلند و منعطفی(کاتتر) استفاده می شود که از طریق یک رگ وریدی (سیاهرگی) در ناحیه کشاله ران به بدن وارد شده و به طرف قلب هدایت می گردد تا انرژی گرمایی و سرمایی شدید را به بافت مورد نظر قلب برساند. انواع روش های ابلیشن قلب عبارتند از :

• فلوتر (ضربان تند) دهلیزی
• ایزولاسیون (جداسازی) ورید ریوی
• تاکی کاردی فوق بطنی
• تاکی کاردی بطنی

علت انجام عمل ابلیشن

در ابتدای مطلب اشاره شد که سوزاندن رگ قلب یا ابلیشن در جهت اصلاح مشکلات ضربان قلب انجام می شود. موقع تپش قلب، پالس های الکتریکی انقباض یافته بایستی مسیرهای دقیقی را داخل قلب طی نمایند. هر نوع اختلال در این پالس ها می تواند موجب غیر عادی شدن ضربان قلب یا آریتمی گردد. گاهی مواقع این ناهنجاری های ضربانی را توسط ابلیشن قلبی می توان درمان کرد.

لازم به ذکر است معمولا ابلیشن به عنوان گزینه نخست درمانی انجام نمی شود. این گزینه درمانی برای افرادی است که شرایط زیر را داشته باشند:

• دارو نمی تواند آریتمی آن ها را درمان کند.
• بر اثر استفاده از داروهای درمان آریتمی عوارض جانبی تجربه کرده اند.
• به انواع معینی از آریتمی مبتلا بوده که به ابلیشن خوب جواب می دهند. از جمله تاکی کاردی فوق بطنی و سندرم ولف پارکینسون وایت.
• در معرض ریسک بالای عوارض آریتمی مثل حمله ناگهانی قلب یا ایست قلبی هستند.

خطرات و عوارض احتمالی ابلیشن

ابلیشن هم همانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است با خطراتی همراه باشد. این خطرات و عوارض احتمالی عبارتند از :

• آسیب رگ های خونی در محلی که کاتتر ممکن است برای رسیدن به قلب، دیواره رگ ها را خراش داده باشد.
• عفونت در محل وارد شدن کاتتر
• آسیب دیدن دریچه های قلبی
• سوراخ شدن قلب
• سکته مغزی یا قلبی
• آسیب کلیه ها به خاطر رنگ مورد استفاده حین عمل
• سیب دیدن سیستم الکتریکی قلب که ممکن است سبب وخیم تر شدن آریتمی و بروز بلوک قلبی شده که به باتری قلب برای اصلاح این مشکل نیاز می شود و بعد از عمل گذاشته می شود.

• تشکیل لخته خون در ریه یا پا
• تنگ شدن رگ های خونی که خون را بین قلب و ریه منتقل می کنند.
• در موارد نادر مرگ بیمار

بهتر است بیمار درباره اطلاع از مناسب بودن این عمل برای خود در مورد خطرات و مزایای ابلیشن با پزشک مشورت داشته باشد.

مراحل عمل ابلیشن

انجام عمل ابلیشن شامل مراحل زیر می باشد.

۱. پزشک وضعیت قلبی بیمار را مورد ارزیابی قرار داده و به منظور این کار چند آزمایش تجویز می کند. همچنین در مورد خطرات و مزایای ابلیشن قلب با بیمار صحبت می کند. و در صورت انجام عمل لازم است که فرد شب قبل از عمل از خوردن و نوشیدن پرهیز نماید. و اگر دارویی مصرف می کند آن را به پزشک اطلاع داده تا در مورد مصرف آن ها پیش از عمل راهنمایی شود.

همچنین پزشک در صورت لزوم به انجام هر مورد دیگری قبل یا بعد عمل آن را برای بیمار شرح خواهد دارد. در مواردی توصیه می شود که بیمار مصرف داروهای درمان کننده آریتمی را چند روز پیش از عمل قطع نماید. و اگر بیمار دستگاهی همچون دفیبریلاتور یا ضربان ساز در قلب دارد بایستی به پزشک اطلاع داده تا احتیاط های ویژه در صورت نیاز رعایت شود.

۲. پس از بستری بیمار در بیمارستان برای عمل، پیش از شروع عمل یک متخصص سرم به ساعد یا دست بیمار وصل کرده و به بیمار داروی آرام بخش داده شده تا آرامش داشته باشد. در مواردی برای قرار دادن بیمار در وضعیتی مشابه خواب، بیهوشی عمومی به جای داروی آرام بخش صورت می گیرد.

نوع ماده بیهوشی هم به وضعیت بیمار بستگی دارد. بعد از تاثیر داروی آرامبخش، پزشک متخصص یک ناحیه کوچک در نزدیکی وریدی که در کشاله ران، گردن یا ساعد دست بی حس می نماید. پزشک سوزنی را به داخل آن رگ وارد کرده و بعد لوله ای را توسط این سورن درون آن ورید جای می دهد. سپس کاتترها را از طریق شیت وارد نموده و به نقاط مختلفی از قلب می فرستد.

همچنین ممکن است که یک رنگ به درون کاتتر تزریق نماید. این رنگ به تیم درمانی کمک کرده به کمک تصویر برداری اشعه ایکس عروق خونی و قلب را مشاهده نمایند. کاتترها دارای الکترودهایی در نوک خود هستند که می توانند جهت ارسال پالس های الکتریکی به قلب و در ضمن ثبت فعالیت الکتریکی آن مورد استفاده واقع شوند.

این پروسه که در آن ، برای تعیین علت آریتمی از تصویربرداری و دیگر آزمایش ها به کار گرفته می شود، آزمایش الکترو فیزیولوژی نام دارد. این آزمایش معمولا پیش از سوزاندن رگ قلب و جهت تعیین موثرترین روش درمان آریتمی مورد استفاده قرار می گیرد.

۳. پس از شناسایی بافت غیرعادی قلب که سبب بروز آریتمی شده پزشک نوک کاتترها را به طرف ناحیه بافت غیر عادی قلب نشانه گرفته و  انرژی از طریق نوک کاتترها برای ایجاد یک اسکار یا تخریب آن بافت انتقال می یابد. در بعضی موارد ابلیشن، سیگنال های الکتریکی را که از قلب می گذرند را مسدود نموده تا ضربان غیرعادی متوقف شود و سیگنال ها بتوانند به جای آن در مسیر صحیح حرکت کنند.

انرژی استفاده شده در این روش می تواند از طریق لیزرها، گرما (امواج رادیویی)، سرمای زیاد تامین گردند. قابل ذکر است این عمل ۳-۶ ساعت معمولا طول می کشد ولی عمل های پیچیده ممکن است بیشتر از این زمان نیز طول بکشند. ضمنا در حین این فرایند احتمالا بیمار هنگام حرکت کاتتر در قلبش و همچنین موقع انتقال انرژی به قلب کمی درد و ناراحتی را احساس کند. در صورتی که بیمار هر نوع درد شدید یا تنگی نفس را تجربه می کند بایستی به پزشک اطلاع دهد.

۴. بعد از عمل ابلیشن برای جلوگیری از خونریزی در محل ورود کاتتر و ضمنا داشتن استراحتی ۴-۶ ساعته بیمار به محیط ریکاوری انتقال داده می شود. همچنین جهت تحت نظر گرفتن عوارض این جراحی، ضربان قلب و فشار خون بیمار مدام پایش می شود. بسته به شرایط بیمار، ممکن است همان رو عمل مرخص شود یا در صورت لزوم در بیمارستان بماند.

احتمالا بعد از عمل فرد بیمار کمی درد را تجربه می کند ولی این درد طی یک هفته التیام می یابد. معمولا بیمار بعد از چند روز از عمل ابلیشن قادر به انجام فعالیت های عادی خود خواهد شد.

نکاتی که قبل از عمل ابلیشن باید بدانید

پیش از انجام عمل ابلیشن باید یک سری نکات مراقبتی را انجام دهید که این نکات عبارتند از :

• قطع کردن مصرف داروهای رفیق کننده کننده مانند آسپرین و وارفارین طبق نظر پزشک
• خودداری از خوردن و نوشیدن هشت ساعت پیش  از عمل
• همانگ کردن با شخصی با منظور بردن شما به منزل بعد از عمل

مراقبت های پس از عمل ابلیشن

۱. پس از عمل سوزاندن رگ قلب فرد به بخش ریکاوری منتقل می شود که در این بخش علایم فرد تحت نظر قرار گرفته می شود که برخی از افراد همان روز مرخص می شوند و برخی دیگر باید به مدت یک شب در بیمارستان بمانند و پس از جراحی باید شخصی شما را به خانه ببرد.

۲. امکان دارد پس از عمل کمی احساس درد داشته باشید که نباید بیشتر از یک هفته طول بکشد و پس از چند روز می توانید اقدام به انجام فعالیت های روزانه خود نماییذ و البته به مدت یک هفته از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز نمایید.

۳. اگر این عمل را به روش عمل قلب باز انجام شود باید چند ساعت تا چند روز در ICU بمانید که ممکن است پزشک پس از عمل داروی آسپرین یا دیگر داروهای رقیق کننده خون را تجویز نمایید تا سبب پیشگیری از لخته شدن خون پس از جراحی شود.

سخن پایانی

هر چند عمل ابلیشن قلب می تواند موفقیت آمیز باشد ولی بعضی افراد به انجام دوباره این فرایند نیاز دارند. در ضمن ممکن است بعد از این عمل بیمار مجبور به مصرف دارو باشد. همچنین ممکن است فرد برای سالم نگه داشتن قلبش به یک سری تغییراتی در سبک زندگی نیاز داشته باشد.

این تغییرات به ویژه در پیشگیری یا درمان بیماری هایی مانند فشار خون بالا موثر است که موجب بروز یا وخیم تر شدن آریتمی شده اند. همچنین احتمال می رود پزشک انجام موارد زیر را توصیه نماید:

• ترک سیگار
• پرهیز از مصرف الکل
• افزایش فعالیت های جسمانی
• حفظ وزن متعادل
• رژیم غذایی مناسب سلامت قلب
• مدیریت احساسات قوی مانند عصبانیت و خشم